Η γοητεία του Διαδικτύου

Το Διαδίκτυο εξακολουθεί να γοητεύει λόγω της συνεχούς εξέλιξής του. Δεν είναι μόνο οι ιστοσελίδες και οι πλατφόρμες που ανανεώνονται ή εξαφανίζονται, αλλά και ο ίδιος ο κώδικας του Διαδικτύου που αλλάζει διαρκώς. Τα τελευταία χρόνια, η προσοχή έχει στραφεί στο Web3, έναν όρο που θεωρείται προάγγελος μιας νέας εποχής. Το Web3 αναφέρεται στην επόμενη φάση του Διαδικτύου, που βασίζεται στην τεχνολογία blockchain και προσφέρει στους χρήστες μεγαλύτερο έλεγχο, καθιστώντας το μια συναρπαστική καινοτομία.

Αν και κάποια στοιχεία του Web3 εφαρμόζονται ήδη, η πλήρης ανάπτυξή του θα μπορούσε να φέρει μια νέα εποχή, όπου οι χρήστες θα ελέγχουν τη χρήση και την πρόσβαση στα δεδομένα τους, αντί να εξαρτώνται από μεγάλες εταιρείες, όπως συμβαίνει στο Web2.

Για να κατανοήσουμε το Web3, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε την εξέλιξη του Διαδικτύου από το Web1 και το Web2. Το Web1, που αναπτύχθηκε από τη δεκαετία του 1990 έως τις αρχές του 2000, βασιζόταν σε ανοιχτά πρωτόκολλα προσβάσιμα σε όλους. Οι χρήστες κυρίως κατανάλωναν περιεχόμενο και επικοινωνούσαν, ενώ σταδιακά αναπτύχθηκαν το ηλεκτρονικό εμπόριο και η επιστημονική έρευνα.

Το Web2, που εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2000, έφερε την άνθηση των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook και το Twitter, επιτρέποντας στους χρήστες να δημιουργούν το δικό τους περιεχόμενο. Ωστόσο, αυτές οι πλατφόρμες προσφέρονταν «δωρεάν», με κόστος την εκμετάλλευση των προσωπικών δεδομένων και δραστηριοτήτων των χρηστών από τις εταιρείες.

Το Web3 προτείνει έναν νέο τρόπο λειτουργίας του Διαδικτύου, προσφέροντας στους χρήστες τον έλεγχο των πληροφοριών τους χωρίς την ανάγκη μεσαζόντων. Για παράδειγμα, σε μια αγορά εισιτηρίων βασισμένη στο Web3, τα εισιτήρια θα είναι μοναδικά και επαληθεύσιμα μέσω blockchain, διασφαλίζοντας τη γνησιότητά τους και μειώνοντας τον κίνδυνο απάτης.

Παρά την αβεβαιότητα που υπάρχει στην αγορά κρυπτονομισμάτων, άλλοι τομείς του Web3 συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Το 2022, οι πωλήσεις NFTs αυξήθηκαν κατά 68%, οι λήψεις εργαλείων που βασίζονται στο Ethereum κατά 87%, και οι πληρωμές σε stablecoins αυξήθηκαν κατά 50%.

Παραδείγματα εφαρμογών του Web3 περιλαμβάνουν διασυνοριακές συναλλαγές μέσω blockchain, «έξυπνες» συμβάσεις που εκτελούνται αυτόματα όταν πληρούνται συγκεκριμένες συνθήκες, και τη δημιουργία ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, όπως τα κρυπτονομίσματα και τα NFTs.

Ωστόσο, το Web3 αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η ρυθμιστική αβεβαιότητα, η μέτρια εμπειρία χρήστη και ζητήματα προστασίας των καταναλωτών. Οι νομοθέτες προσπαθούν να ρυθμίσουν αυτό το νέο περιβάλλον, ενώ πολλοί χρήστες δεν αντιλαμβάνονται ακόμα πλήρως την αξία του Web3. Συχνά, το Web3 και το metaverse συνδέονται, αλλά  πρόκειται για διαφορετικές έννοιες. Το Web3 αφορά την αποκέντρωση των βάσεων δεδομένων, ενώ το metaverse επικεντρώνεται στην ανάπτυξη εικονικών κόσμων.

Το Web3 μπορεί να μην προσφέρει λύσεις σε όλα τα προβλήματα του Web2, αλλά ενδέχεται να απαιτήσει νέες στρατηγικές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θα προκύψουν. Η πορεία του θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από τις νομοθετικές αποφάσεις, για παράδειγμα, εάν η κυβέρνηση Τραμπ καταργήσει ξανά το «ανοικτό δίκτυο». Σε μια τέτοια εξέλιξη, η απεριόριστη πρόσβαση στο διαδικτυακό περιεχόμενο θα τεθεί ξανά υπό αμφισβήτηση και  σε συνδυασμό με τη νέα πολιτική των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας (π.χ., Facebook και «Χ») ενδεχομένως να δούμε την ανάδυση μιας νέας ταραχώδους εποχής, με έντονη ρητορική μίσους.

Ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος είναι καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών