Και μαζί και μόνοι
«Μόνοι σε έναν τραμπικό κόσμο». Είναι ίσως ο πιο προβοκατόρικος τίτλος από τα εκατομμύρια λέξεις που έχουν γραφτεί το τελευταίο διάστημα με δυστοπικές προφητείες για τη νέα αμερικανική διοίκηση.
Το ενδιαφέρον είναι ότι αντανακλά έρευνα κοινής γνώμης (του European Council on Foreign Relations) για το πώς προσλαμβάνει η κοινή γνώμη σε 24 χώρες του κόσμου (αρκετές απ’ αυτές εκτός ΕΕ) την προεδρία Τραμπ.
Η Ευρώπη μοιάζει απελπιστικά μόνη στην απαισιοδοξία της για τη βοή των πλησιαζόντων γεγονότων σε έναν κόσμο, που από την Ινδία και την Κίνα μέχρι την Τουρκία και τη Βραζιλία, έχει θετική προσμονή για τη νέα αμερικανική διοίκηση.
Την εκλαμβάνουν ως μια «κανονική» μεγάλη δύναμη στον κυνικό κόσμο των μεγάλων δυνάμεων. Πολλοί επίσης πιστεύουν ότι ο νέος αμερικανός πρόεδρος θα τερματίσει τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Είναι οι σύμμαχοι των Αμερικανών που «πενθούν» για την έλευση Τραμπ, προκύπτει από την έρευνα. Το εξίσου εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας είναι ότι οι άλλες χώρες του κόσμου θεωρούν την Ευρώπη πολύ πιο ισχυρή απ’ όσο η Ευρώπη τον εαυτό της, τη θεωρούν ισότιμη σχεδόν με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Σε μια μεταπολεμική τάξη πραγμάτων που έχει τελειώσει και μπαίνει πλέον σε ένα άλλο κεφάλαιο, η Ευρώπη οφείλει να προσαρμοστεί και να αναζητήσει ευκαιρίες στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται. Οφείλει να αναζητήσει ευκαιρίες μέσα σε αυτόν τον κόσμο, όχι στον ιδανικό κόσμο των θεωριών.
Το πένθος δεν ταιριάζει στην Ευρώπη. Είναι όμως πλέον κατεπείγον να περάσει από το να λέει τα σωστά πράγματα, στο να τα κάνει επιτέλους. Αντί να περιστρέφεται γύρω απ’ τον εαυτό της, πρέπει να πιστέψει στον εαυτό της. Να σταθεί στα πόδια της ως γεωπολιτικός παίκτης που μπορεί να επηρεάζει καταστάσεις προς το συμφέρον της. Να περάσει στην υλοποίηση των μεγάλων προτεραιοτήτων της, να οικοδομήσει την οικονομική, ενεργειακή και αμυντική της ισχύ ως θεμέλια της στρατηγικής αυτονομίας της.
Σε ένα διεθνές περιβάλλον που πλέον γίνεται απροκάλυπτα συναλλακτικό, η Ευρώπη οφείλει να επιδείξει πραγματισμό και να θωρακίσει τον εαυτό της και τα συμφέροντά της.
Οι τοποθετήσεις ευρωπαίων αξιωματούχων των τελευταίων ημερών παραπέμπουν σε μια αίσθηση κατεπείγοντος σε ζητήματα ύψιστης σημασίας, όπως η ενέργεια, η ασφάλεια, η γεωπολιτική. Μένει να φανεί αν θα μεταφραστεί σε πράξη, διότι οι κανόνες πλέον έχουν αλλάξει.
Αν δεν σ’ αρέσει ο τρόπος που είναι στρωμένο το τραπέζι, αναποδογύρισέ το, ήταν μια από τις σκοτεινές ατάκες του Φρανκ Αντεργουντ στο «House of Cards». H Eυρώπη ομνύει στη διατλαντική συνεργασία και στα κοινά συμφέροντα και προκλήσεις που έχουν να υπερασπιστούν οι δύο πλευρές του Ατλαντικού. Εκπέμπει το μήνυμα ότι επιδιώκει τη συνεργασία στις κοινές προκλήσεις.
Την ίδια ώρα, διαμηνύει ότι είναι έτοιμη για ενίσχυση της συνεργασίας με όσους παίκτες είναι ανοικτοί σε αυτήν και συνάπτει διμερείς συμφωνίες με μεγάλους παίκτες. Η ανακοίνωση της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι μεταβαίνει σύντομα στην Ινδία για τη σύναψη μιας τέτοιας συμφωνίας, δείχνει ότι το μήνυμα για επίδειξη πραγματισμού και για πράξεις έχει μάλλον ληφθεί.
Και το μήνυμα συμπυκνώνεται – μέχρι νεωτέρας – στο «και μαζί και μόνοι».