Θετική κληρονομιά για την Αριστερά, τον λαό και τη χώρα μας
Η ακριβής αποτίμηση μέσα στον ιστορικό χρόνο για τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με αφετηρία τον Γενάρη του 2015 θα έχει, σε κάθε περίπτωση, ένα πραγματικό στοιχείο. Το ότι οι κυβερνήσεις Τσίπρα κλήθηκαν να αναστηλώσουν μια χρεοκοπημένη, από τις πολιτικές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, χώρα, την οποία παρέδωσαν εκτός μνημονιακών καταναγκασμών με ανοικτό «διάδρομο» για την ανάπτυξη με την κοινωνία όρθια.
Το διεθνές ενδιαφέρον για αυτή την περίοδο διακυβέρνησης ανανεώνεται συνεχώς. Τόσο σε επίπεδο προγράμματος καθώς συζητιούνται θέματα όπως τα ευρωομόλογα και πολιτικές όπως το τρέχον Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και σε «μεγαλύτερο κάδρο», καθώς πλέον βρισκόμαστε στον αστερισμό της MAGA με σαφή την ακροδεξιά στροφή στο εκλογικό σώμα και σε κυβερνήσεις μεγάλων χωρών της ΕΕ. Τότε όποιος μίλαγε για ευρωομόλογα ήταν αντιευρωπαίος και όσοι δίνανε τη μάχη για να μην υπάρξει η Ακροδεξιά ως αντίπαλο δέος του χρεοκοπημένου πολιτικού συστήματος στιγματίστηκαν ως αριστεροί λαϊκιστές και τυχοδιώκτες που «έπαιξαν με τις τύχες της χώρας».
Ολα τα οικονομικά στοιχεία που πιστοποιούσαν τα προφανή αδιέξοδα της κυβέρνησης Σαμαρά στην οικονομία και στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που είχαν αναληφθεί στο πλαίσιο του 2ου μνημονίου έχουν κατατεθεί και μέσα στη Βουλή και στον δημόσιο διάλογο. Στοιχεία που προφανώς ήταν σε γνώση της τότε κυβέρνησης, η οποία έκανε την επιλογή της τρίμηνης επίσπευσης της προεδρικής εκλογής ως αναγκαστική παράδοση διακυβέρνησης και ως σχέδιο «αριστερής παρένθεσης».
Πέραν του ότι είχαν πέσω έξω όλες οι προβλέψεις του προϋπολογισμού και πέραν του ότι «οι θεσμοί» απαξίωσαν πλήρως το μέιλ Χαρδούβελη, αποδείχτηκε μέσα από τα ακριβή ανατριχιαστικά στοιχεία του ΓΛΚ ότι η προσφυγή σε 3ο μνημόνιο ήταν αναπότρεπτη και μάλιστα με χειρότερους όρους.
Οσοι διακινούν από τότε την προπαγάνδα για δήθεν αχρείαστο μνημόνιο της Αριστεράς που κόστισε 100 δισ. ενώ αν είχε μείνει η κυβέρνηση Σαμαρά θα ολοκλήρωνε ταχέως τις δεσμεύσεις της χώρας, είναι οι θιασώτες του «success story». Ωστόσο κανένας διεθνής ή εγχώριος οργανισμός ή παράγων δεν το αναγνωρίζει. Το ψέμα αυτό όμως για το «αχρείαστο μνημόνιο» είχε και έχει ένα διττό σκοπό. Αφενός τα πολιτικά κόμματα-θύτες στη χρεοκοπία της χώρας να αποσείσουν τις ευθύνες των πολιτικών τους που οδήγησαν στην κρίση και αφετέρου να προπαγανδιστεί επαρκώς η εικόνα μιας «αχρείαστης Αριστεράς».
Σε αντίστιξη με τα παραπάνω είναι σαφές ότι υπάρχει πλέον μια κατατεθειμένη ιστορική εμπειρία και χρήσιμη κληρονομιά για πολιτική εναλλακτική διέξοδο. Μια θετική πρόκληση για τις κοινωνικές πολιτικές και προοδευτικές δυνάμεις για συγκλίσεις σε ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα που θα δίνει ελπίδα και θα απαντάει πειστικά στα μεγάλα επίδικα της εποχής μας, στην αντιμετώπιση της πολυ-κρίσης, στη διασφάλιση της ειρήνης.
Βεβαίως και είχαν αναληφθεί ρίσκα στις εκτιμήσεις αλλά και στα όρια ρεαλισμού των πολιτικών που εκτέθηκαν στις προγραμματικές δηλώσεις των κυβερνήσεων Τσίπρα. Ηταν όμως ρίσκα για ενδεχόμενους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις για τις οποίες αναλήφθηκε το πολιτικό και κοινωνικό κόστος και όχι βεβαίως ρίσκο για τις «τύχες της χώρας». Ακόμα και το μόνο πραγματικό plan B που υπήρχε, αυτό του δημοψηφίσματος για να υπάρξει λαϊκή παρέμβαση έγινε για να υπάρξει συμφωνία, με ρητή δέσμευση για την αποφυγή της εξόδου από την ΕΕ. Ζήτημα άλλωστε που από τότε είναι αντικείμενο διαχρονικής κριτικής από άλλες δυνάμεις της Αριστεράς.
Η διαχείριση του Μεταναστευτικού, της καθολικής κάλυψης στην υγεία, της παιδείας, της προστασίας της πρώτης κατοικίας, της ιθαγένειας, της στήριξης των εργασιακών δικαιωμάτων, τα οικονομικά μέτρα των άμεσων ενισχύσεων και των θεσμικών μεταρρυθμίσεων συγκροτούν με τις αντιφάσεις αλλά και τον αναγκαστικά περιορισμένο χαρακτήρα τους το «παράλληλο πρόγραμμα» για να μείνει η κοινωνία όρθια.
Η Συμφωνία των Πρεσπών, η συνεργασία των χωρών του Νότου, οι σχέσεις με την Τουρκία σε δύο φάσεις πριν και μετά το πραξικόπημα, το αμυντικό δόγμα της «επαρκούς άμυνας», η διαχείριση του Κυπριακού αποτέλεσαν σημαντικές πολιτικές που κατέτειναν στην υποστήριξη της χώρας μέσα στο αρνητικό διεθνές περιβάλλον.
Βεβαίως η συμφωνία του Φλεβάρη του 2015 που απεδείχθη «μη συμφωνία» γιατί δεν παρείχε χρηματοδότηση και δεσμευτική διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους, έδειξε τις διαθέσεις στα όρια της «τιμωρητικής λογικής» των οικονομικών ελίτ της ΕΕ και του ΔΝΤ.
Επ’ αυτών σχεδόν όλοι οι διεθνείς παράγοντες του δράματος έχουν δημόσια κάνει τον απολογισμό και εν πολλοίς έχουν επανατοποθετηθεί. Ας είναι και αυτό το στοιχείο πεδίο θετικού αναστοχασμού και μιας ιστορικής αποτίμησης με ακρίβεια, που δεν θα τη θολώνει το πάθος εναντίον της Αριστεράς.
Ο Νίκος Βούτσης είναι πρώην βουλευτής, πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και πρώην υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης