Ο εχθρός από μέσα
Τα παραδείγματα ήταν γελοία. Στα Απαλάχια Ορη, ενδεχομένως να είχαν πέραση· στην Ευρώπη όμως, με τίποτα. Εντούτοις, η κεντρική ιδέα της ομιλίας του αντιπροέδρου των ΗΠΑ στο Μόναχο ήταν σωστή. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ευρώπη είναι πράγματι ο εσωτερικός. Οχι βέβαια αυτός που φιλοτέχνησε με τα γελοία παραδείγματά του ο Τζέι Ντι Βανς, αλλά αυτός τον οποίο περιγράφει ο Μάριο Ντράγκι, με άρθρο του στους «Financial Times» το περασμένο Σαββατοκύριακο. Δεν χρειάζεται, μας λέει, να ανησυχούμε για τους δασμούς που θα επιβάλουν οι Αμερικανοί στην Ευρώπη, επειδή εμείς οι ίδιοι επιβάλλουμε οιονεί δασμούς στον εαυτό μας, μέσω των εμποδίων στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς. Εξηγεί, συγκεκριμένα, ότι αυτά τα εσωτερικά εμπόδια ισοδυναμούν με δασμούς 45% στον τομέα της μεταποίησης και 110% στον τομέα των υπηρεσιών.
Επισημαίνει και άλλα συναρπαστικά ο τέως τραπεζίτης της Ευρώπης στο άρθρο του. Οπως ότι το εμπόριο μεταξύ των κρατών – μελών της Ενωσης είναι λιγότερο από το μισό του εμπορίου μεταξύ των πολιτειών των ΗΠΑ. (Κατά τα άλλα, η Ευρώπη είχε κάνει θρησκεία της την πεποίθηση ότι η ειρήνη στο εξωτερικό κατακτάται μέσω του εμπορίου. Στο εσωτερικό όμως, όπως τα λέει ο Ντράγκι…) Αναφέρει επίσης την επιβολή ρυθμιστικών κανόνων στον τομέα των ψηφιακών υπηρεσιών, που έχουν το αποτέλεσμα να εμποδίζουν την ανάπτυξη του πιο καινοτόμου τομέα της οικονομίας. Καταλήγει με τη διαπίστωση ότι το πρόβλημα είναι βαθύ και χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας. Μέχρι τώρα, εξηγεί, η Ευρώπη εστίαζε σε μεμονωμένους στόχους. Αυτοί οι στόχοι, αφήνει να εννοηθεί, συχνά ήταν προεκτάσεις εθνικών στόχων, που γίνονταν δεκτοί από τους υπόλοιπους, κατά κανόνα έναντι ανταλλαγμάτων, χωρίς να υπολογίζεται το συλλογικό κόστος των πολιτικών της. Αυτό πρέπει να αλλάξει, τονίζει ο Ντράγκι, διαφορετικά η Ευρώπη δεν θα μπορεί να προσφέρει «ούτε καν εθνική αυτονομία στα κράτη – μέλη της» – φράση με την οποία η κριτική του συνδέεται με το αντικείμενο της Διάσκεψης του Μονάχου.
Αξίζει να συγκρίνετε τις διαφορές ύφους μεταξύ των δύο. Από τη μία, ο συνδυασμός λεπτότητας και απόλυτης σαφήνειας στο ύφος του Ντράγκι (προϊόν της καλλιέργειας και του πολιτισμικού περιβάλλοντος), από την άλλη, η χαρωπή γαϊδουροσύνη του Χιλμπίλη, που δεν τον ενδιαφέρει ούτε αν προσβάλλει ούτε αν γίνεται ο ίδιος ρεζίλι. Ενας Αγγλος, ξέρετε, είπε κάποτε ότι «κύριος είναι εκείνος που δεν προσβάλλει ποτέ τον άλλο κατά λάθος». Δεν ξέρω αν ήταν σκόπιμη ή μη η προσβολή που επεφύλασσε στους Ευρωπαίους ο αντιπρόεδρος Βανς, πάντως προσέφερε μια πολύτιμη υπηρεσία στην Ευρώπη, είτε το ήθελε είτε όχι: της έδωσε το χαστούκι που χρειαζόταν για να ξυπνήσει.
Και όχι μόνο ξύπνησε, που λέτε, αλλά σηκώθηκε από το κρεβάτι, πλύθηκε, ντύθηκε, έφαγε το πρωινό της και έπιασε δουλειά. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το αποτέλεσμα που θα προκύψει από την έκτακτη σύνοδο των μεγάλων χωρών υπό τον πρόεδρο Μακρόν. Ο,τι και αν είναι όμως, το στηρίζω και αδημονώ να το ακούσω, γιατί σίγουρα θα είναι κάτι αστείο, αφού θα προέρχεται από τον Μακρόν, τον διαπρεπέστερο επίγονο του μεγάλου Λουί ντε Φινές. Επίσης, δεν υπάρχει περίπτωση να κινδυνεύουμε από αυτό, διότι θα είναι μεν κάτι ναπολεόντειο ως προς την οραματική διάστασή του, αλλά να μην ανησυχούμε διότι δεν θα εφαρμόζεται.
Μια καλή αφετηρία, όμως, για την Ευρώπη, εφόσον είναι αποφασισμένη να αντιμετωπίσει με ίδιες δυνάμεις το κενό ασφαλείας που προκαλεί η απομάκρυνση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ, είναι αυτή που υπέδειξε από το Μόναχο ο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα θα είναι ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας: η ενοποίηση της παραγωγής οπλικών συστημάτων. Σήμερα στην Ευρώπη, στα κράτη – μέλη της, είπε ο Μερτς, παράγονται 140 διαφορετικά οπλικά συστήματα. Βαβέλ, δηλαδή. Ας ξεκινήσουν από αυτό. Οσο για τον πρόεδρο Μακρόν, αυτός μπορεί να αναλάβει το κομμάτι που αφορά τίτλους, βαθμούς, στολές, παράσημα και τα τοιαύτα. Θα είναι πολύτιμη και η συμβολή της Μπριζίτ, της οποίας το φίνο γούστο χαίρει του γενικού θαυμασμού…