Η Ρωσία επανεξετάζει τη λειτουργία του Nord Stream με αμερικανικές επενδύσεις

Ένας πρώην κατάσκοπος και στενός φίλος του Βλαντιμίρ Πούτιν έχει σχεδιάσει την επανεκκίνηση του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 προς την Ευρώπη με την υποστήριξη Αμερικανών επενδυτών, μια κίνηση που πριν από λίγους μήνες θα φαινόταν αδιανόητη.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times οι συζητήσεις για τον Nord Stream εντάσσονται στο πλαίσιο της επίτευξης συμφωνίας για την Ουκρανία και της επακόλουθης ανάπτυξης οικονομικών σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ.

Η ιδέα για τον αγωγό φυσικού αερίου ανήκει στον Matthias Warnig, πρώην αξιωματικού της Στάζι στην Ανατολική Γερμανία, ο οποίος μέχρι το 2023 διηύθυνε τη μητρική εταιρεία του Nord Stream 2 για τον ελεγχόμενο από το Κρεμλίνο γίγαντα φυσικού αερίου Gazprom.

Το σχέδιο του Warnig περιελάμβανε την προσέγγιση της ομάδας Τραμπ μέσω επιχειρηματιών των ΗΠΑ στο πλαίσιο των παρασκηνιακών προσπαθειών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ανέφεραν πηγές στους FT.

Σύμφωνα με αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον, ορισμένα εξέχοντα στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ γνωρίζουν την πρωτοβουλία για την προσέλκυση αμερικανών επενδυτών και τη βλέπουν ως μέρος της προσπάθειας για την ανοικοδόμηση των σχέσεων με τη Μόσχα.

Μεγαλώνει η αμερικανική επιρροή στην ενεργειακή ευρωπαϊκή αγορά

Ενώ έχουν υπάρξει αρκετές εκδηλώσεις ενδιαφέροντος, μια κοινοπραξία επενδυτών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έχει καταρτίσει το περίγραμμα μιας συμφωνίας με την Gazprom – αφού αρθούν οι κυρώσεις – σύμφωνα με ένα άτομο με άμεση γνώση των συνομιλιών, το οποίο αρνήθηκε να αποκαλύψει την ταυτότητα των υποψήφιων επενδυτών.

Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ έλαβαν γνώση της συζήτησης για τον Nord Stream 2 τις τελευταίες εβδομάδες. Οι ηγέτες αρκετών ευρωπαϊκών χωρών ανησυχούν για την εξέλιξη και έχουν συζητήσει το θέμα, όπως αναφέρουν αξιωματούχοι με γνώση των συζητήσεων.

Ο ένας από τους δύο αγωγούς του Nord Stream 2 ανατινάχθηκε σε επιθέσεις δολιοφθοράς τον Σεπτέμβριο του 2022, οι οποίες κατέστρεψαν και τους δύο αγωγούς του προγενέστερου έργου Nord Stream 1.

Ο άλλος αγωγός Nord Stream 2, ο οποίος έχει ετήσια χωρητικότητα 27,5 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου, είναι άθικτος αλλά δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ.

Εάν προχωρούσε ένα τέτοιο deal οι ΗΠΑ θα αποκτούσαν ακόμα μεγαλύτερη επιρροή στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης, αφού οι χώρες της ΕΕ διέκοψαν την εξάρτησή τους από το ρωσικό αέριο μετά την εισβολή στην Ουκρανία και εφοδιάζονται υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Αμερική.

Τα εμπόδια ωστόσο για μια τέτοια συμφωνία είναι σημαντικά. Καταρχάς οι ΗΠΑ θα έπρεπε να άρουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Έπειτα η Μόσχα θα έπρεπε να συμφωνήσει ότι θα συνεχίσει να πουλάει φυσικό αέριο στην Ευρώπη ενώ η Γερμανία θα έπρεπε να επιτρέψει τη ροή φυσικού αερίου προς κάθε πιθανό αγοραστή στη Γηραιά Ήπειρο.

Κινήσεις στο παρασκήνιο

«Οι ΗΠΑ θα έλεγαν: «Λοιπόν, τώρα η Ρωσία θα είναι αξιόπιστη επειδή οι αξιόπιστοι Αμερικανοί είναι στη μέση»», δήλωσε ένας πρώην ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος γνωρίζει κάποιες από τις προσπάθειες σύναψης συμφωνίας. Οι Αμερικανοί επενδυτές θα εισέπρατταν έτσι «χρήματα από το τίποτα», πρόσθεσε.

Η Nord Stream 2 AG, η μητρική εταιρεία του αγωγού με έδρα την Ελβετία, έλαβε τον Ιανουάριο έκτακτη αναστολή της διαδικασίας πτώχευσης κατά τουλάχιστον τέσσερις μήνες.

Σύμφωνα με έγγραφο που είδαν οι FT, ο μέτοχος του Nord Stream 2 – η Gazprom – υποστήριξε ότι η νέα κυβέρνηση Τραμπ, καθώς και οι γερμανικές εκλογές τον Φεβρουάριο του 2025, «πιθανώς μπορούν να έχουν σημαντικές συνέπειες στις συνθήκες του Nord Stream 2», ώστε να δικαιολογείται η αναβολή.

Η εισήγηση επεσήμανε τις «πολύπλοκες γεωπολιτικές υποθέσεις» και το καθεστώς κυρώσεων.

Ο Warnig δήλωσε στους Financial Times ότι «δεν συμμετείχε σε καμία συζήτηση με Αμερικανούς πολιτικούς ή εκπροσώπους επιχειρήσεων», προσθέτοντας ότι «ακολουθούσε από αυτή την άποψη τους κανόνες ως πρόσωπο που υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ».

Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Πούτιν, δήλωσε ότι δεν έχει καμία πληροφορία για συνομιλίες σχετικά με τον αγωγό. Η Gazprom αρνήθηκε να σχολιάσει. Ένας δικηγόρος που εκπροσωπεί τον Nord Stream 2 δεν απάντησε στα αιτήματα των FT για σχολιασμό.

Ο Warnig εμφανιζόταν ως στενός φίλος του Βλαντιμίρ Πούτιν αλλά χαρακτήρισε την εισβολή στην Ουκρανία «απερίγραπτο λάθος» και παραιτήθηκε από τα διοικητικά συμβούλια δύο ενεργειακών εταιρειών που διοικούνταν από το Κρεμλίνο μετά το ξέσπασμα του πολέμου.

Αλλαγή στάσης

Ο Τραμπ είχε επιτεθεί πολλές φορές στη συμφωνία Ρωσίας – ΕΕ για το φυσικό αέριο κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του ως πρόεδρος. Ο αγωγός Nord Stream είχε γίνει σύμβολο για όσους κατηγορούσαν τη Γερμανία – και την Ευρώπη κατ’ επέκταση – ότι βασίζεται υπερβολικά στο ρωσικό φυσικό αέριο και συμβάλλει στη χρηματοδότηση της στρατιωτικής μηχανής της Μόσχας.

Αλλά ορισμένα μέλη της ομάδας του Τραμπ βλέπουν τώρα τον αγωγό, ο οποίος εκτείνεται από το ρωσικό Βίμποργκ στον Κόλπο της Φινλανδίας έως το Γκρίφσβαλντ στη γερμανική ακτή της Βαλτικής, ως στρατηγικό πλεονέκτημα που μπορεί να αξιοποιηθεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες για την Ουκρανία, σύμφωνα με αξιωματούχους της κυβέρνησης.

Η πολύπλοκη ιδιοκτησιακή δομή του Nord Stream 2 παρουσιάζει επίσης σοβαρά πιθανά εμπόδια για οποιαδήποτε επένδυση.

Ο Nord Stream 2 ανήκει κατά 100% στην Gazprom. Αλλά πέντε ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας – Shell, Uniper, OMV, Engie και Wintershall – παρείχαν συλλογικά περίπου το ήμισυ του κόστους κατασκευής του ύψους 11 δισ. δολαρίων μέσω δανείων. Και οι πέντε ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν διαγράψει αυτά τα χρέη.

Η γερμανική κυβέρνηση το 2022 διέκοψε τη διαδικασία αδειοδότησης του Nord Stream 2 και δεν εξέδωσε ποτέ τα έγγραφα που απαιτούνται για τη λειτουργία του.

Πρώην ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και δυτικοί επιχειρηματίες με εμπειρία σε επενδύσεις στη Ρωσία δήλωσαν ότι η υπογραφή του Τραμπ και του Πούτιν από μόνη της δεν θα ήταν αρκετή για να τεθεί σε λειτουργία ο Nord Stream 2.

«Δεν μπορώ να φανταστώ το διοικητικό συμβούλιο οποιασδήποτε μεγάλης αμερικανικής εταιρείας να λέει, «Ε, ας ξαναμπούμε στη ρωσική αγορά» αυτή τη στιγμή, και οι Ρώσοι το γνωρίζουν επίσης αυτό – έχουν δει αυτές τις ταλαντεύσεις στην αμερικανική πολιτική», δήλωσε ένας πρώην ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος.

«Η Ευρώπη εξακολουθεί να διατηρεί τις κυρώσεις και η υπογραφή της Γερμανίας για την αποκατάσταση του Nord Stream θα προκαλούσε τεράστια ρήγματα. Οτιδήποτε τέτοιο είναι μακριά», πρόσθεσε.