Η κοινωνία στον δρόμο

Η 28η Φεβρουαρίου δεν ήταν απλώς μια ημέρα διαμαρτυρίας, αλλά μαζική έκρηξη διεκδίκησης.

Οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους με μια ενιαία φωνή, ζητώντας «οξυγόνο» και «δικαιοσύνη».

Επρόκειτο για ένα αυθεντικό κοινωνικό ξέσπασμα που απαιτεί πολιτική έκφραση.

Ομως, η κυβέρνηση δεν ακούει. Αντί να ανταποκριθεί, επιμένει σε μια πολιτική εξυπηρέτησης συμφερόντων και αναπαραγωγής πελατειακών σχέσεων. Οι πολίτες το βλέπουν και δεν το ανέχονται άλλο.

Η κοινωνία θέλει λύσεις, όχι απλές καταγγελίες. Δεν αρκείται σε αντικυβερνητικά συνθήματα ούτε συγκινείται από την αντιμητσοτακική ρητορική. Αναζητεί πολιτικές δυνάμεις που συμβάλλουν στη διαμόρφωση πλειοψηφιών με εναλλακτικά προγράμματα διακυβέρνησης.

Κι όταν δεν τις βρίσκει, στρέφεται είτε στην αποχή είτε σε σχήματα διαμαρτυρίας.

Ο κόσμος αλλάζει, και μαζί του αλλάζουν και οι διαιρετικές τομές της κοινωνίας. Η αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας παραμένει, αλλά νέες προκλήσεις προστίθενται: η πρόσβαση στη γνώση και την τεχνολογία, η πράσινη μετάβαση, η υγεία, η παιδεία, η ασφάλιση.

Η παραδοσιακή εργατική τάξη έχει αλλάξει μορφή. Το precariato, η νέα γενιά εργαζομένων σε καθεστώς επισφάλειας, βρίσκεται σε διαρκή εκμετάλλευση.

Η εκμετάλλευση ανάμεσα στον χρήστη και τον πάροχο γίνεται ανεξέλεγκτη.

Τα παραγωγικά στρώματα της χώρας αποκλείονται από τα προγράμματα ανάπτυξης, ενώ το κράτος και οι τράπεζες μεροληπτούν.

Η ελληνική περιφέρεια μαραζώνει, η αυτοδιοίκηση έχει αφοπλιστεί, το δημογραφικό πρόβλημα διογκώνεται. Η ανασφάλεια μεγαλώνει, και όπου υπάρχει φόβος η Ακροδεξιά καραδοκεί να τον εμπορευθεί.

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, τα προοδευτικά κόμματα δεν έχουν την πολυτέλεια της αδράνειας.

Οφείλουν να παρουσιάσουν ένα νέο παραγωγικό και κοινωνικό μοντέλο, με σαφείς προγραμματικές δεσμεύσεις και κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες για την εφαρμογή του.

Η ιστορία της Μεταπολίτευσης μας διδάσκει.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν κλήθηκε να απαντήσει στις προκλήσεις της εποχής του, δεν αρκέστηκε σε αντικυβερνητικά συνθήματα. Ούτε περιχαρακώθηκε στις διαχειριστικές πολιτικές της τότε Ενωσης Κέντρου.

Σε ευγενή άμιλλα με την Αριστερά και τις προοδευτικές δυνάμεις, πρότεινε μια εναλλακτική διακυβέρνηση, που βρήκε εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα: στην εξουσία, στην αυτοδιοίκηση, στα συνδικάτα.

Ο πολίτης δεν ψήφιζε απλώς πρόσωπα – ψήφιζε προγράμματα.

Σήμερα, δεν αρκεί η γενική επίκληση της προόδου. Χρειάζονται συγκεκριμένες απαντήσεις στις νέες κοινωνικές και ταξικές συγκρούσεις. Και, κυρίως, χρειάζονται συμμαχίες ικανές να τις εφαρμόσουν.

Οι δημοσκοπήσεις είναι σαφείς: κανένα κόμμα δεν μπορεί μόνο του. Η ΝΔ και οι συστημικές δυνάμεις το γνωρίζουν και ήδη προετοιμάζουν σενάρια συνεργασιών με εναλλαγή προσώπων για να συνεχιστεί το ίδιο μοντέλο εξουσίας.

Ο πολιτικός χρόνος μέχρι τις επόμενες εκλογές είναι ελάχιστος. Για να αλλάξουν πολιτικές και όχι απλώς τα πρόσωπα, πρέπει να δράσουν τώρα οι σοσιαλιστικές, αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις.

Η κοινωνία ήδη στέλνει το μήνυμα. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις το αποδεικνύουν. Το αίτημα όμως για προγραμματική συνάντηση δυναμώνει σε πολλές εκδηλώσεις από τα κάτω. Εκφράστηκε ήδη στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα και σε άλλες περιοχές. Τα προοδευτικά κόμματα δεν καλούνται να καταργήσουν την αυτονομία τους, αλλά να δώσουν έναν κοινό αγώνα. Να διαμορφώσουν προοδευτική πλειοψηφία με προγραμματική ενότητα που θα εγγυηθεί την αλλαγή.

Τα συλλαλητήρια έδειξαν τον δρόμο. Η κοινωνία μίλησε. Η Iστορία γράφεται. Το ερώτημα δεν είναι ποιος θα την αφηγηθεί, αλλά ποιος θα την αλλάξει.

Ο Χάρης Τσιόκας είναι πρώην βουλευτής