Τραμπ: Τι είναι αυτό που μπορεί να «βυθίσει» την κυβέρνηση του
Μολονότι ο Ντόναλντ Τραμπ ανήλθε στην εξουσία εξαπολύοντας δημοσίως ένα τσουνάμι εχθρότητας κατά των «ελίτ», στην εμπροσθοφυλακή του τοποθέτησε εξέχοντα μέλη του κατεστημένου και της πλουτοκρατίας.
Ο Dani Rodrik, καθηγητής διεθνούς πολιτικής οικονομίας στη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης John F. Kennedy, εξηγεί πως, όπως η πρώτη κυβέρνησή του πλούσιου επιχειρηματία και celebrity, έτσι και η νυν περιβάλλεται από ένα μείγμα συμβατικών Ρεπουμπλικάνων πολιτικών, χρηματοοικονομικών συμβούλων της Wall Street και «οικονομικών εθνικιστών» (που οραματίζονται ένα Αμερικανικό Όνειρο 2.0).
Αλλά αυτήν τη φορά, σε αυτές τις ομάδες προστέθηκαν μέλη της «τεχνοδεξιάς» (Μασκ, Ζάκερμπεργκ, Μπέζος κ.ά.), που εκπροσωπούνται με τον πιο κραυγαλέο τρόπο από τον Mr. Tesla, τον πλουσιότερο άνθρωπο στον πλανήτη.
Αυτό που ενώνει αυτές τις ομάδες, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν είναι ο χαρακτήρας του Τραμπ ή η ηγεσία του, παρά η πεποίθηση τους ότι οι προσωπικές ατζέντες τους θα εξυπηρετηθούν καλύτερα υπό τον Τραμπ.
Οι συντηρητικοί Ρεπουμπλικάνοι θέλουν χαμηλούς φόρους και λιγότερες ρυθμίσεις, ενώ οι οικονομικοί εθνικιστές θέλουν να κλείσουν το εμπορικό έλλειμμα και να αποκαταστήσουν την αμερικανική μεταποίηση.
Οι απολυταρχικοί της «ελευθερίας του λόγου» θέλουν να βάλουν ένα τέλος σε αυτό που θεωρούν «woke κορεκτίλα», ενώ η τεχνοδεξιά θέλει να έχει τα χέρια της λυμένα για να υλοποιήσει το δικό της όραμα για το μέλλον.
Ανεξάρτητα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των ετερόκλητων σχεδίων τους, όλες αυτές οι ομάδες θεωρούσαν την Κάμαλα Χάρις (και τον Τζο Μπάιντεν) ως εμπόδιο και τον Τραμπ ως έναν πολλά υποσχόμενο σύμμαχο.
Οι περισσότεροι εξ αυτών δεν αντιτίθενται σε αυτήν καθαυτήν τη δημοκρατία, αλλά μοιάζουν πρόθυμοι να παραβλέψουν -και ως εκ τούτου να διευκολύνουν- τον αυταρχισμό του Τραμπ όσο εξυπηρετείται η ατζέντα τους.
Εάν πιεστούν να υποστηρίξουν τις αντιδημοκρατικές παρορμήσεις του Τραμπ και την περιφρόνηση του κράτους δικαίου, τότε θα αμφισβητήσουν ή θα υποβαθμίσουν σημαντικά το γεγονός πως ενέχουν κινδύνους.
Ο Τραμπ και οι πιο έντονες γραμμές σύγκρουσης
Σε ένα πρόσφατο επεισόδιο του podcast του δημοσιογράφου των New York Times, Ezra Klein, ο υπέρμαχος της «ελευθερίας του λόγου» Martin Gurri εξήγησε ότι η υποστήριξή του στον Τραμπ οφείλεται κυρίως στην καταστολή της ελεύθερης έκφρασης από την κυβέρνηση Μπάιντεν.
«Ο Μπάιντεν είχε πει στις πλατφόρμες [των μέσων κοινωνικής δικτύωσης]: Πρέπει να τηρείτε τα ευρωπαϊκά πρότυπα καλής συμπεριφοράς στο διαδίκτυο», υποστήριξε ο Gurri. Αλλά η λογοκρισία που έχει επιβάλει ο Τραμπ στους δημοσίους υπαλλήλους και στους υπαλλήλους ιδιωτικών οργανισμών που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, είναι ήδη πολύ πιο τρομακτική.
Παρόλο που παραδέχεται ότι ο Τραμπ μπορεί να καταλήξει «να είναι ακόμα χειρότερος», ο Gurri δεν δείχνει ανήσυχος. Προφανώς εκτιμά ως σημαντικότερο τον πόλεμο στη «woke ατζέντα» εν συγκρίσει με την προάσπιση της Πρώτης Τροπολογίας.
Με τους ελίτ υποστηρικτές του Τραμπ να δίνουν προτεραιότητα στις δικές τους στενές ατζέντες έναντι των δημοκρατικών αρχών, ο κίνδυνος διολίσθησης προς τον αυταρχισμό θα πρέπει να είναι προφανής. Ωστόσο, το ακόμη πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι αυτές οι ανταγωνιστικές ατζέντες σύντομα θα συγκρουστούν, προκαλώντας την έκρηξη του συνασπισμού Τραμπ.
Οι πιο έντονες γραμμές σύγκρουσης είναι μεταξύ των οικονομικών εθνικιστών και της τεχνοδεξιάς. Και τα δυο στρατόπεδα θεωρούν εαυτούς ως αντισυστημικούς και θέλουν να διαταράξουν ένα καθεστώς που θεωρούν ότι τους έχει επιβληθεί από τις ελίτ του Δημοκρατικού Κόμματος.
Αλλά ενσωματώνουν πολύ διαφορετικά οράματα για την Αμερική ως προς την κατεύθυνση στην οποία θα πρέπει να κινηθεί.
Οι οικονομικοί εθνικιστές θέλουν να επιστρέψουν σε ένα «μυθικό παρελθόν» που σημαδεύεται από την αμερικανική βιομηχανική δόξα, ενώ το τεχνολογικό στρατόπεδο οραματίζεται ένα ουτοπικό μέλλον «υπό τη διαχείριση» της τεχνητής νοημοσύνης. Οι μεν είναι λαϊκιστές, οι δε ελιτιστές.
Οι μεν έχουν «πίστη στη σοφία και την κοινή λογική των απλών ανθρώπων», οι δε μόνο στην τεχνολογία. Οι μεν θέλουν να μπει ένα τέλος στη μετανάστευση σε όλα τα επίπεδα, οι δε καλωσορίζουν νεοφερμένους που έχουν ειδίκευση.
Οι μεν είναι τοπικιστές, οι δε ουσιαστικά παγκοσμιοποιητές. Οι μεν θέλουν να διαλύσουν τη Silicon Valley, οι δεν να την ενδυναμώσουν. Οι μεν πιστεύουν στην περαιτέρω φορολόγηση των πλουσίων, οι δε στο τάισμά τους με χρυσό κουτάλι.
Οι εθνικιστές-λαϊκιστές ισχυρίζονται ότι μιλούν για τους ανθρώπους που θα άφηνε πίσω της η τεχνολογική επανάσταση που οραματίζεται ο Μασκ. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι περιφρονούν βαθιά τους «τεχνοφεουδάρχες» της Silicon Valley.
Ο Steve Bannon, ηγετική φωνή μεταξύ των οικονομικών εθνικιστών (και, φυσικά, απόφοιτος του Harvard Business School), έχει φτάσει στο σημείο να αποκαλεί τον Μασκ «παρασιτικό παράνομο μετανάστη».
Ο Μασκ και αυτό που εκπροσωπεί πρέπει να «σταματηθούν», προειδοποιεί ο Bannon. «Αν δεν το σταματήσουμε… τώρα, θα καταστρέψει όχι μόνον αυτήν τη χώρα, θα καταστρέψει και τον πλανήτη».
Επί του παρόντος, ο Bannon δεν υπηρετεί στην κυβέρνηση Τραμπ. Εντούτοις, είναι μια σημαντική προσωπικότητα στο κίνημα MAGA («Κάντε την Αμερική Μεγάλη Ξανά») και διατηρεί στενούς δεσμούς με πολλά ανώτατα στελέχη της διοίκησης.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο Μασκ είναι αυτήν τη στιγμή ο εξ απορρήτων του Τραμπ. Ο Λευκός Οίκος παρέδωσε στον Μασκ εν λευκώ το λεγόμενο Υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) και ο ίδιος ο Τραμπ ενθάρρυνε τον Mr. Tesla να είναι πιο επιθετικός.
Αποτελεί ίδιον των προσωποκρατικών ηγετών, όπως ο Τραμπ, να στρέφουν συμμάχους (αυλικούς, στην πραγματικότητα) τον έναν εναντίον του άλλου, ούτως ώστε κανένας να μην συγκεντρώνει υπερβολική δύναμη. Ο Τραμπ αναμφίβολα πιστεύει ότι μπορεί να παραμείνει στην κορυφή και να αξιοποιήσει τις συγκρούσεις προς όφελός του.
Αλλά τέτοιες τακτικές λειτουργούν καλύτερα όταν ο ανταγωνισμός μεταξύ διαφορετικών ομάδων περιστρέφεται γύρω από τους κρατικούς πόρους και τα ενοίκια και όχι γύρω από διαφορετικές ιδεολογίες και αξιακά συστήματα.
Δεδομένων των πολύ διαφορετικών κοσμοθεωριών και των πολιτικών προτιμήσεων των δυνάμεων που εμψυχώνουν την κυβέρνηση Τραμπ, μια αναμέτρηση είναι σχεδόν αναπόφευκτη.
Αλλά τι θα ακολουθούσε μετά; Θα υπάρξει παράλυση ή κάποια από τις ομάδες θα διεκδικήσει την κυριαρχία της; Θα μπορέσουν οι Δημοκρατικοί να επωφεληθούν από το ρήγμα; Θα ατιμαστεί ο Τραμπισμός; Θα αναβιώσουν οι προοπτικές για την αμερικανική δημοκρατία ή θα μειωθούν ακόμη περισσότερο;
Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, η τραγωδία είναι ότι οι λιγότερο μορφωμένοι ψηφοφόροι της εργατικής τάξης που συρρέουν στο αντι-ελιτιστικό μήνυμα του Τραμπ θα παραμείνουν οι χαμένοι.
Καμία από τις ανταγωνιστικές πτέρυγες του συνασπισμού του Τραμπ δεν τους προσφέρει ένα συναρπαστικό όραμα. Αυτό ισχύει ακόμη και για τους οικονομικούς εθνικιστές (παρά τη ρητορική τους), των οποίων οι φιλοδοξίες εξαρτώνται από μια μη ρεαλιστική αναβίωση των θέσεων εργασίας στη μεταποίηση.
Καθώς διαφορετικές ελίτ αγωνίζονται για τις δικές τους εκδοχές της Αμερικής, η επείγουσα πολιτική ατζέντα που απαιτείται για τη δημιουργία μιας οικονομίας της μεσαίας τάξης σε μια μεταβιομηχανική κοινωνία θα παραμείνει τόσο μακρινή όσο ποτέ.