«Λαθρεπιβάτης μιας ζωής», το ιστορικό μυθιστόρημα του Βασίλη Ξ. Σπηλιωτόπουλου

Πλήθος κόσμου από τον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών, της πολιτικής, της Εκκλησίας και του επιχειρείν συγκεντρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στην κύρια αίθουσα του Μουσείου Μπενάκη, επί της οδού Κουμπάρη, για να παρακολουθήσει την ιδιαίτερα ζεστή και συγκινητική παρουσίαση  του ιστορικού μυθιστορήματος του Βασίλη Ξ. Σπηλιωτόπουλου «Λαθρεπιβάτης μιας ζωής».

Την όλη εκδήλωση επιμελήθηκε η κ. Λιάνα Τσομπάνογλου του Μουσείου Μπενάκη, με την πολύτιμη συμβολή της κ. Γεωργίας Γιαννακούλια

του εκδοτικού οίκου «ΚΑΠΑ Εκδοτική».

Πριν από την έναρξη της παρουσίασης, προβλήθηκαν σε οθόνη εικόνες των τελευταίων χρόνων του 19ου αι. και των αρχών του 20ού ως τη Ρωσική Επανάσταση, με σκοπό την εισαγωγή των παρευρισκομένων στο πνεύμα της εποχής του βιβλίου.

Το έργο του Βασίλη Ξ. Σπηλιωτόπουλου, ως ιστορικό μυθιστόρημα, καλύπτει τις ιστορικές εξελίξεις στη Ρωσική Αυτοκρατορία από το 1881 έως και την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη Ρωσική Επανάσταση.

Το όλο πόνημα, στο μεγαλύτερο μέρος του, περιγράφει ιστορικά γεγονότα και είναι αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας.

Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, μίλησε η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», στον οποίο ο συγγραφέας προσφέρει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του βιβλίου, Νούλη Μανώλη.

Η κ. Μανώλη αναφέρθηκε στο εμβληματικό έργο της ιδρύτριας του Συλλόγου αείμνηστης Μαριάννας Βαρδινογιάννη και ευχαρίστησε με τα πιο θερμά λόγια τον συγγραφέα, ο οποίος έχει προσβληθεί και ο ίδιος από τρεις πρωτογενείς καρκίνους.

Αμέσως μετά τον λόγο έλαβε η συντονίστρια της παρουσίασης, δημοσιογράφος της εφημερίδας «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», Ξένια Κουναλάκη, η οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε:

«Μου αρέσει που ο συγγραφέας αποτολμά το μεγάλο, ογκώδες μυθιστόρημα, γεμάτο δραματικές ανατροπές και διεισδυτικές ανθρώπινες περιγραφές, σε μια χρονική στιγμή που όλοι μας βρισκόμαστε σε διαρκές ψηφιακό ΔΕΠΥ, διαβάζουμε θραύσματα κειμένων στο κινητό και έχουμε πλήρη αδυναμία συγκέντρωσης.

Ένας άνθρωπος, λοιπόν, που έχει βρεθεί αντιμέτωπος με το άγχος του περιορισμένου χρόνου, λόγω της ασθένειάς του, μας παίρνει από το χέρι με αυτό το βιβλίο και μας λέει να ηρεμήσουμε, να χαλαρώσουμε, να κλείσουμε το κινητό μας σε ένα μακρινό σημείο, να ακουμπήσουμε το βιβλίο των 900 σελίδων στα πόδια μας και να μην αγωνιούμε πότε θα το τελειώσουμε.

Να βυθιστούμε στην ανάγνωση, όπως κάναμε μικροί με τα ρωσικά παραμύθια και τον Μιχαήλ Στρογκώφ και με τον Ντοστογιέφσκι και με τον Τολστόι, γιατί, αφού το κάναμε παλαιότερα που ήμαστε μικρότεροι και πιο ανώριμοι, μπορούμε να το κάνουμε και τώρα που μεγαλώσαμε».

Όπως σημείωσε, το πιο σημαντικό που μας δίνει ο συγγραφέας με αυτό το βιβλίο είναι ένα συγκινητικό μάθημα ζωής. Γιατί εμείς οι υγιείς, που έχουμε όλη την ελευθερία και την ανεξαρτησία του κόσμου, όπως λέει ο συγγραφέας, μαθαίνουμε από τον Βασίλη ότι η ασθένεια και δη ο καρκίνος, λέξη ταμπού μέχρι πρότινος, δεν ισοδυναμεί με συνθηκολόγηση, αλλά μπορεί να γίνει με πείσμα, επιμονή και υπομονή απαρχή έμπνευσης, δημιουργίας και, άρα, ζωής. Μας δείχνει, δηλαδή, πώς να μαθαίνουμε να κάνουμε οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου, όπως λέει και ο Εμπειρίκος».

Ο βουλευτής Α’ Αθηνών, Παύλος Γερουλάνος, καθήλωσε το κοινό με μια εύστοχη και συγκινητική ομιλία.

Όπως τόνισε, «είτε ο συγγραφέας περιγράφει μια σάλα από παλάτι της ρωσικής αριστοκρατίας είτε τη χαριστική βολή σε ένα άλογο που χαροπαλεύει, σε κάνει να ζεις την εμπειρία σε όλες της τις διαστάσεις. Και το εντυπωσιακό είναι ότι το κάνει με λίγες λέξεις.

‘Αρα, η ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης από τον Βασίλη δεν αναπτύσσεται ούτε σαν ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου ούτε καν σαν την ‘”Αννα Καρένινα” για να γεμίσει ο Βασίλης τις χίλιες σελίδες.

Εκεί που επιλέγει να ρίξει φως, το κάνει τόσο ολοκληρωμένα έτσι που συμπληρώνει και την εικόνα των γεγονότων που επιλέγει να μην περιγράψει. Και, άρα, όταν πραγματεύεται μια τόσο σύνθετη ιστορία, το κάνει εξαιρετικά αποτελεσματικά, ώστε να μη σε βυθίσει σε ανούσιες πτυχές του θέματος απλά για να σου δείξει ότι τις ξέρει».

«Είναι δύσκολο», συνέχισε, «να πείσεις έναν άνθρωπο που εκτιμάει κάθε δευτερόλεπτο ζωής, ότι είσαι ειλικρινά διατεθειμένος να καταλάβεις γιατί, όταν εσύ θεωρείς το κάθε δευτερόλεπτο δεδομένο. Προσέξτε τι γράφει: ‘’Υπάρχουν περίοδοι που η πλάση δεν αντέχει άλλο το βάρος της ανθρώπινης υποκρισίας και σαχλαμάρας, όσο κι αν αυτές αμπαλάρονται σε επικαλύψεις σπουδαιοφάνειας.

Απροσμέτρητη η φαιδρότητα πόσο ο άνθρωπος αρκείται να απολαμβάνει άνοστους καρπούς.

Πόσο θα ήθελα να ζήσω πάλι στιγμές ευρωστίας, τότε που η ενεργητικότητα ξεχείλιζε από κάθε κύτταρο, συλλογίστηκα, αφήνοντας αποκαμωμένος το κορμί να ξαποστάσει σε ένα κούτσουρο”.

 Γι’ αυτό, κατέληξε ο Παύλος Γερουλάνος, όταν κλείνεις το βιβλίο, θέλεις αμέσως να το ξανανοίξεις».

Στη συνέχεια, ο υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη, ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος αναφέρθηκε στην επίπονη έρευνα του συγγραφέα και στη δυσκολία του όλου εγχειρήματος.

Υπογράμμισε, μάλιστα, τη νωθρότητα της ελίτ της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και αντιπαρέβαλε την τότε κατάσταση με το σημερινό ρευστό σκηνικό. Ο λόγος του είχε όλη την αρτιότητα του γνωστικού του αντικειμένου με ιδιαίτερη όμως έμφαση στις εξαιρετικά επίπονες συνθήκες υπό τις οποίες ο συγγραφέας εργάστηκε όντας ασθενής.

Τέλος, ο ζωγράφος και καθηγητής στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, πρώην βουλευτής Δημήτρης Σεβαστάκης, τόνισε ότι «ο Βασίλης Σπηλιωτόπουλος ακουμπά αφηγηματικά στην Ιστορία όχι για να της ‘’αναθέσει” τη δραματική μυθοπλαστική ανάπτυξη του λογοτεχνικού κειμένου του, αλλά γιατί διεκδικεί από αυτήν τον χρόνο. Το ιστορικό εύρος γίνεται έτσι ο προσωπικός, ο αποκλειστικά δικός του χρόνος.»

Την παρουσίαση έκλεισε ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε όλους όσοι του παραστάθηκαν στη μακρά διαδικασία συγγραφής και έκδοσης του βιβλίου του, έκανε ιδιαίτερη μνεία στην Τατιάνα Καραπαναγιώτη και στην Ναταλία Κατηφόρη, οι οποίες βοήθησαν στην επικοινωνία του έργου του.

Σημείωσε, μάλιστα, χαρακτηριστικά ότι «οφείλει ένα μεγάλο ευχαριστώ στους μεγάλους πρωταγωνιστές της ζωής του, τους ιατρούς του και τους νοσηλευτές, οι οποίοι του έδωσαν μία ακόμη ευκαιρία για ένα ενθαρρυντικό παρών».

Όπως είπε, η αλήθεια είναι ότι το μυθιστόρημα το συνέγραψε, αλλά αντίστοιχα και αυτό τον διαμόρφωσε.

«Το βιβλίο αυτό», κατέληξε, «είναι μια φωνή κατά της ανθρώπινης αλαζονείας, μια καταγραφή της απώθησής μου σε κάθε είδους δογματισμούς, ιδεολογικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς, μια αναζήτηση της αλήθειας του εξωτερικού κόσμου που προκύπτει μέσα από την καταπολέμηση των δαιμόνων του καθενός και την εξεύρεση της εσωτερικής αλήθειας και η αποτύπωση της λαχτάρας μου για ζωή».