Μαύρα μπαλόνια

Θα μπορούσε κανείς να εξαντλήσει το θέμα σε μια παράγραφο. Στην τραγωδία της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, όπως και στην τραγωδία της φονικής σύγκρουσης στα Τέμπη, οι συγγενείς των θυμάτων έχουν εκ των προτέρων και εξ ορισμού δίκιο. Ο,τι και να ζητήσουν, όσο δυνατά κι αν το ζητήσουν, με όποιον τρόπο κι αν το ζητήσουν, έχουν δίκιο. Κι έχουν δίκιο γιατί έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα όχι από μια φυσική καταστροφή, όχι από κάτι που συνέβη σε μια «βάρδια» και κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ή να αποτρέψει, αλλά από ένα γεγονός για το οποίο υπάρχουν ανθρώπινες ευθύνες. Αλλοι το αποκαλούν έγκλημα κι άλλοι όχι. Αλλοι υψώνουν μαύρα μπαλόνια κι άλλοι αποθέτουν λευκά τριαντάφυλλα. Ολοι δίκιο έχουν.

Ομως αυτή είναι μια ηθική/συναισθηματική προσέγγιση. Ο νόμος δεν λειτουργεί έτσι. Οσο σκληρό κι αν ακούγεται, ο νόμος πρέπει να λαμβάνει υπόψη του λέξεις όπως «δόλος», «αμέλεια», «ταπεινά ή μη ταπεινά κίνητρα», «ελαφρυντικά του σύννομου βίου», «καλή συμπεριφορά μετά την πράξη». Οι δικαστές δεν κρίνουν, ή δεν πρέπει να κρίνουν, με βάση τη συγκινησιακή φόρτιση μιας υπόθεσης, αλλά με βάση αυτά που ακούνε, αυτά που διαβάζουν, αυτά που γνωρίζουν κι αυτά που μαθαίνουν. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου το ξέρει, γιατί εκτός από πολιτικός είναι και νομικός, υποθέτει λοιπόν κανείς ότι τον ισχυρισμό πως «τη δικαιοσύνη πρέπει η κοινωνία να τη διεκδικήσει και η κοινωνία να την αποδώσει» τον έκανε με την πρώτη, όχι με τη δεύτερη ιδιότητά της.

Κάποιοι ευθύνονται, είναι προφανές, για το ότι δεν είχε ενεργοποιηθεί η σύμβαση 717 στους ελληνικούς σιδηροδρόμους όταν συνέβη η τραγωδία των Τεμπών, όπως κάποιοι ευθύνονται για το ότι δεν είχε ενεργοποιηθεί το 112 όταν έγινε το Μάτι, με αποτέλεσμα, όπως είπε χθες η εισαγγελέας στην αγόρευσή της, να ενημερωθεί το Λιμενικό από τη Δανία όταν τουρίστες ενεργοποίησαν το δικό τους 112 που εκεί βρισκόταν σε λειτουργία. Κι αυτοί οι κάποιοι έχουν ονοματεπώνυμο. Είχαν όμως δόλο; Τα κίνητρά τους ήταν ταπεινά; Με άλλα λόγια, ήθελαν να σκοτώσουν;

Δύσκολα οι απαντήσεις είναι θετικές. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι το ίδιο: στη μία περίπτωση χάθηκαν 104 άνθρωποι, στην άλλη 57, κι οι άνθρωποι αυτοί σήμερα θα ζούσαν αν κάποιοι συνάνθρωποί τους είχαν κάνει σωστά τη δουλειά τους. Η επιπολαιότητα, η ανευθυνότητα, η οκνηρία, η αδιαφορία και η ανοησία είναι εξίσου φονικές με την πρόθεση. Τιμωρούνται όμως με διαφορετικές ποινές. Και δεν θα μπορούσε να γίνεται αλλιώς.

Είναι λοιπόν στημένη αυτή η δίκη, όπως είπε στους δημοσιογράφους η συγγενής δύο θυμάτων; Είναι λαϊκό αυτό το δικαστήριο, όπως είπε ο συνήγορος ενός εκ των κατηγορουμένων; Δύσκολα οι απαντήσεις είναι θετικές. Αλλά αυτό δεν έχει και μεγάλη σημασία, το σύνθημα «Κοιμήσου Ελλάδα, τα παιδιά σου δολοφονούνται» τα συντρίβει όλα.