Μεταπολίτευσης επετειακά και επικριτικά
1. Ναι, τα επετειακά αφιερώματα έχουν τη σημασία της, τόσο για τα ιστορικά γεγονότα, όσο και για τα πολιτικά δρώμενα. Ζητούμενο είναι η συγκρότηση και ενίσχυση της ιστορικής μνήμης, αλλά και η συλλογική επίγνωση του πώς πορεύτηκαν τα γεγονότα «στων καιρών τα γυρίσματα». Επίσης, η διαμόρφωση συλλογικής αγωνιστικής αξίωσης και αισιοδοξίας, για το πώς θα γίνει καλύτερη η σημερινή πραγματικότητα. Δηλαδή, πιο δίκαιη και δημοκρατική, πιο ανθρώπινη και πολιτισμένη. Στοιχεία κοινωνικής συνοχής όλα αυτά, αυτογνωσίας και αυτοεκτίμησης, ταυτότητας και δημιουργικής πρακτικής.
Ναι, λοιπόν, να θυμόμαστε ότι, στις 27 Ιουλίου 1974, επανήλθε η κοινοβουλευτική δημοκρατίας, χωρίς την βασιλεία, στην Ελλάδα, όταν παραμερίστηκε η εφτάχρονη στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967, αφού κατακτήθηκε και διαμελίστηκε η Κύπρος, μετά από εισβολή της Τουρκίας, χώρας μέλος του ΝΑΤΟ. Μία ακόμα τραγωδία ακρωτηριασμού του Ελληνισμού, που αποκαλύπτει την υποκρισία της διεθνούς κοινότητας, αλλά και την αβελτηρία και αποτυχία της εξωτερικής μας πολιτικής. Που, σήμερα, με τη στάση της, στους πολέμους Ουκρανίας και Μέσης Ανατολής, στην Παλαιστίνη, έναντι των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, χάνει ερείσματα και συμμαχίες. Χαρακτηριστικό της σημερινής κυβέρνησης, να τα βλέπει όλα ως εμπορική συναλλαγή. Αλλά οι εναγκαλισμοί με τον κατηγορούμενο, από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο του ΟΗΕ, Νετανιάχου, είναι ιστορικό όνειδος και αισχύνη.
Ναι, η Μεταπολίτευση που άρχισε το 1974, είναι η διαρκέστερη περίοδος πολιτικής σταθερότητας και δημοκρατικής ομαλότητας στη νεότερη ιστορία μας. Έγιναν ουσιαστικές μεταβολές, αλλαγές και μεταβάσεις από επιβιώσεις αναχρονισμού στις προϋποθέσεις εκσυγχρονισμού σε όλους τους τομείς πολιτικής και κοινωνίας, οικονομίας και παραγωγής, θεσμών και πολιτισμού. Αλλά συντελέστηκαν και καθοριστικές στρεβλώσεις και αλλοιώσεις.
Κάποτε, πάντως, να απαντήσουμε στο αυτονόητο ερώτημα. Το πολιτικό σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας κράτους, διακυβέρνησης, κομμάτων και άλλων θεσμών, αυτοδιοίκησης, συνδικαλισμού, συμμετοχής της κοινωνίας και ελέγχων για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, απελευθέρωσε την ριζοσπαστική δυναμική αυτής της ιστορικής μεταβατικής περιόδου. Η ……… την υπέταξε στους τακτικισμούς συγκρότησης συσχετισμών παραταξιακής εξουσίας, με την ψευτοκουλτούρα του αρχηγισμού, του ικανού για όλα, που όλα, επίσης, του ανήκαν.
2. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, ιστορικά, κοινωνικά και οικονομικά, πολιτικά και πολιτισμικά, που είχαν στην διάθεσή τους όλες οι κυβερνήσεις, μέχρι και σήμερα, δεν τα αξιοποιούν, με ορθολογικά αναπτυξιακό και κοινωνικό τρόπο. Την αναγκαιότητα εθνικής στρατηγικής παραμέρισε η σκοπιμότητα της παραταξιακής ηγεμονίας. Στην μεταπολιτευτική ελληνική πραγματικότητα, η οργάνωση και λειτουργία της εξουσίας, επέβαλε κομματικές, πολιτικές και θεσμικές τακτικές ενός καθεστωτικού εναλλασσόμενου δικομματισμού, μονοκομματικών κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών, με ανταγωνιστική, ψηφοθηρική και εξουσιοθηρική νοοτροπία. Στην υπηρεσία του, ο εκλογικός νόμος, η φορολογική, πολεοδομική και περιβαλλοντική νομοθεσία, νομή και διανομή κρατικών και ευρωπαϊκών πόρων, επιδοτήσεων και παροχών. Ο πολυσυλλεκτισμός των κομμάτων ενισχύει την ανταποδοτική συναλλαγή στο δημόσιο πεδίο, που διαβρώνει την κοινωνία, κόμματα, πολιτικό σύστημα. Έτσι προκύπτει η χρόνια κρίση του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος, που, στον πυρήνα του, είναι η κρίση των κομμάτων, των θεσμών και των κρατικών λειτουργιών. Γι’ αυτό και, η μία μετά την άλλη, οι κυβερνήσεις διακηρύσσουν επικοινωνιακά συνθήματα, για την αλλαγή και εξυγίανση του κράτους, τον εκσυγχρονισμό ή την επανίδρυσή του, μέχρι το επιτελικό κράτος των σημερινών, κατ’ ευφημισμό του φαύλου.
Έτσι οδηγούμαστε στη χρεοκοπία, στο επαχθές καθεστώς της επιτήρησης με τα μνημόνια, στη μετατροπή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας σε πειραματόζωο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τώρα όλοι γράφουν βιβλία για την αγορασμένη υστεροφημία τους, περιπαίζοντας την ιστορία, ενώπιον της οποίας κανείς από τους κυβερνώντες δεν έχει την συνείδηση ευθύνης και λογοδοσίας, αλλά την αναίδεια της υποκρισίας.
3. Με την ευκαιρία, λοιπόν, μιας ακόμα επετείου αποκατάστασης της Δημοκρατίας, μετά πενήντα ένα χρόνια, να αναστοχαστούμε, αυτοκριτικά: Γιατί ο καθεστωτικός δικομματισμός της μεταπολίτευσης έγινε δικομματισμός της πολυ-κρίσης; Πώς η εναλλαγή στην εξουσία αυτοδύναμων κομμάτων έγινε παραλλαγή της διαπλοκής, της διαφθοράς, της φαυλότητας και της διασπάθισης του δημοσίου πλούτου; Πώς, παιανίζοντας συνθήματα ευημερίας και ανάπτυξης, οδηγηθήκαμε στην χρεοκοπία και την επιτήρηση; Γιατί, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξαναγυρίσαμε στην βαλκανοποίηση της κρατικής μας υπόστασης; Γιατί οι γενιές της μεταπολίτευσης στην ωριμότητά τους και οι γενιές του 21ου αιώνα, στην ενηλικίωσή τους, δεν εμπιστεύονται το μεταπολιτευτικό παράδειγμα και αναζητούν το αντιπαράδειγμά του; Σήμερα, είναι πολλές και μεγάλες οι ανισότητες και αδικίες, και τόσο φανερή η αναποτελεσματικότητα των συνταγματικών εγγυήσεων, για κοινωνικό κράτος, κράτος δικαίου, ισότητα ευκαιριών και ισονομία, ατομικά δικαιώματα, προστασία της ζωής, και κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας.
Όλα τα κόμματα, που κυβέρνησαν και κυβερνούν, τα λεγόμενα «πλειοψηφικά» και «κόμματα εξουσίας», εργαλειοποίησαν το μεταπολιτευτικό θεσμικό σύστημα, στην υπηρεσία του κομματικού κυβερνητισμού τους, βολεύτηκαν εντός του και δεν θέλησαν να το αναδιαρθρώσουν, παρά τις τόσες εκλογές, ευρωεκλογές και συνταγματικές αναθεωρήσεις, μετά το 1965. Διατυπώνονται ευκαιριακές δημοσιολογικές προσεγγίσεις και πολιτικολογούσες συνταγματολογικές απόψεις, περί «αντοχής και προσαρμοστικότητας του Συντάγματος 1975», παρά τις σοβαρές και συνεχείς δοκιμασίες. Την στιγμή που αυτό το συνταγματικό πολιτικό πλαίσιο, όχι μόνο ανατροφοδοτεί την πολυ-κρίση, αλλά και έχει περαστεί από την πραγματικότητα της ζωής και τις ανάγκες της κοινωνίας και Δημοκρατίας. Η «κανονικότητα» του πολιτικού μας συστήματος είναι η «κανονικότητα της κρίσης».
4. Στις επετειακές συγκεντρώσεις, δεν αναδιατυπώνουμε την ιστορία, για προσαρμογή στα καθ’ ημάς. Στην επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας, τον Ιούλιο 1974, καταγράφουμε πόσο δραματικά πληρώσαμε την επαναφορά του κοινοβουλευτισμού, με την κυπριακή τραγωδία, πόσο ακριβά κόστισαν επιπολαιότητες, δημαγωγίες και ιδεασμοί της μεταπολίτευσης, πόσο επαχθείς είναι οι συνέπειες της πολυ-κρίσης του πολιτικού συστήματος, που γίνονται επαχθέστερες με τις σημερινές κυβερνητικές πρακτικές, το ήθος, και το ύφος της εξουσίας τους, παίρνοντας διαστάσεις απονομιμοποίησης και φαυλότητας. Στην Ελλάδα του 2025, πέρα από όσους μηρυκάζουν την παρακμή, υπάρχουν δυνάμεις που αγωνίζονται, για την για την ανασύνθεση κι αναδημιουργία του πολιτικού μας συστήματος.