To Φεστιβάλ Αργαλειών & Ύφανσης Ιεράπετρας θα πραγματοποιηθεί στις 7-8 και 9 Αυγούστου

Από τις 7 έως τις 9 Αυγούστου, η Ιεράπετρα φιλοξενεί το Φεστιβάλ Αργαλειών και Ύφανσης, μιατριήμερη γιορτή αφιερωμένη στην τέχνη της ύφανσης, αλλά και σε όσα φέρει μαζί της: τεχνική, δημιουργία, μνήμη, κοινότητα.

Εκθέσεις, προβολές, ανοιχτά εργαστήρια, παιδικές δράσεις, masterclasses, συζητήσεις, και ένα ξεχωριστό καλλιτεχνικό κλείσιμο κάτω από την πανσέληνο συνθέτουν το νέο Φεστιβάλ Αργαλειών και ύφανσης που ενώνει την παράδοση με το σήμερα και το αύριο.

Οι εκδηλώσεις του φεστιβάλ θα πραγματοποιηθούν στον Μικρασιατικό Σύλλογο Ιεράπετρας και στο 2ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ιεράπετρας. Όλες οι δράσεις είναι δωρεάν. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι εδώ.

Το Φεστιβάλ περιλαμβάνει:

Έκθεση Υφαντών: Χρηστικά και διακοσμητικά υφαντά της Κρήτης, φορεσιές, προικιά, κιλίμια.

Έκθεση Φωτογραφίας και Βίντεο: Σπάνιο αρχειακό υλικό, ντοκιμαντέρ και πειραματικές ματιές

φωτίζουν πρόσωπα, τεχνικές και στιγμιότυπα της ζωής γύρω από τον αργαλειό.

Δράσεις: Από το τελετουργικό “κρέμασμα του στημονιού” από την Κοιν.Σ.Επ. “Το Ξόμπλι” της

Κριτσάς μέχρι εισαγωγικές βιωματικές εμπειρίες όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να υφάνουν

στον αργαλειό με καθοδήγηση από υφάντρες.

Θεματικές παρουσιάσεις και masterclasses: Ομιλία για “Τα ιδιαίτερα ξόμπλια της Κρήτης” από την Πόπη Σιγανού ("Το Ξόμπλι"). Masterclass από τον υφαντή Μανώλη Κουράτορα που απευθύνεται σε όσους έχουν ήδη επαφή με τον αργαλειό και επιθυμούν να προχωρήσουν σε προχωρημένες τεχνικές και προοπτικές παραγωγής. Εργαστήρι Κατασκευής Ιμάντα σε επιτραπέζιο αργαλειό (Inkleloom) από τη Ζωή Παπαδάκη (Παν. Ανωγείων, Εργαστίνη)

Παιδικό εργαστήριο “Το πρώτο μου υφαντό” και δράσεις για παιδιά: 20 ατομικοί παιδικοί αργαλειοί και παιχνίδια γνώσης, με καθοδήγηση από ειδικούς. Τα παιδιά ανακαλύπτουν τι

μπορούν να δημιουργήσουν με αυτοσχέδια μέσα. Προβολές ταινιών μικρού & μεσαίου μήκους: “Woven Sounds” του Ιρανού καλλιτέχνη Mehdi Aminian και “For the Love of Carpets series” του Σύρου καλλιτέχνη Waref Abu Quba, ταινίες μικρού μήκους για τη γυναικεία χειροτεχνία και την αντοχή της υφαντικής τέχνης στον χρόνο.

Προβάλλονται ως μια συμβολική χειρονομία φιλίας και αλληλεγγύης σε λαούς με βαθιές παραδόσεις και δύσκολες συγκυρίες.

Σκέψεις, εμπειρίες και επίκαιρα ερωτήματα

Στον πυρήνα του προγράμματος βρίσκονται η ύφανση ως ζωντανή τέχνη και τα ερωτήματα που

την περιβάλλουν σήμερα.  Πώς διατηρείται και εξελίσσεται μια τέχνη που ήταν πάντα αθόρυβα παρούσα;

Ποιος ήταν ο ρόλος των γυναικών που τη μετέφεραν και ποιος είναι ο ρόλος των νέων που τη συναντούν για πρώτη φορά;

Πώς απαντά η χειροποίητη δημιουργία στη λογική του fast fashion και της μαζικής ομοιομορφίας;

Η ανοιχτή συζήτηση του Σαββάτου (9/8) με τίτλο “Αόρατη εργασία, ορατή τέχνη” φέρνει στο ίδιο τραπέζι υφάντρες, φορείς, θεσμικούς εκπροσώπους, ερευνητές και καλλιτέχνες, σε έναν δημόσιο

διάλογο για την πολιτιστική κληρονομιά σε μετάβαση και για τον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κρήτη στη διατήρηση αυτής της παράδοσης.

Γιορτή κάτω από την πανσέληνο του Αυγούστου

Το φεστιβάλ κλείνει το Σάββατο 9 Αυγούστου, με ένα ατμοσφαιρικό, σκηνοθετημένο δρώμενο στη μικρή πλατεία έξω από το Σύλλογο Μικρασιατών και το Τζαμί. Ζωντανή, επιτελεστική ύφανση σε αργαλειό, visuals στους τοίχους, άτομα με υφαντές φορεσιές, παραδοσιακή κρητική μουσική, τραγούδια του αργαλειού, και ενσωματωμένος σύγχρονος χορός από τις χορογράφους Ιουλία Ζαχαράκη και Βαρβάρα Μπαρδακά (Ομάδα AMFI).

Πληροφορίες – Διοργάνωση

Το φεστιβάλ διοργανώνεται από την ECCE!, (από το λατινικό ecce= Ιδού! Ορίστε!), έναν ανεξάρτητο πολιτιστικό οργανισμό με έδρα την Ιεράπετρα και γίνεται με τη στήριξη συλλόγων, υφάντρων,

δημιουργών και ανθρώπων που συνδέονται με την τέχνη, την παράδοση και την Κρήτη.

Το Φεστιβάλ τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Ιεράπετρας, ο οποίος στηρίζει την προσπάθεια ανάδειξης και διατήρησης της υφαντικής τέχνης στην περιοχή.

Η διοργάνωση στηρίζεται στη συνεργασία φορέων που συνδέονται με την τέχνη της ύφανσης και τη ζωντανή χειροποίητη δημιουργία, όπως η Κοιν.Σ.Επ. “Το Ξόμπλι” της Κριτσάς, η Σχολή Υφαντικής στα Ανώγεια (στο πλαίσιο του ΚΕΔΙΒΙΜ του ΠαΔΑ), ο Δήμος Ανωγείων και το εργαστήριο Εργαστίνη.

Μια καλοκαιρινή αφορμή με ρίζες

Το φεστιβάλ προσφέρει έναν αληθινό λόγο να επισκεφθείς την Κρήτη, ή την Ιεράπετρα, για όσους βρίσκονται ήδη στο νησί.

Η Ιεράπετρα, μέσα στον Αύγουστο, γίνεται κόμβος χειροποίητης εμπειρίας, με όλη τη γοητεία του καλοκαιριού αλλά και την ένταση του “τώρα”.

Τελετουργίες και αρχές

Το φεστιβάλ ανοίγει με το τελετουργικό “κρέμασμα του στημονιού”, μια συμβολική αλλά και τεχνική έναρξη της υφαντικής διαδικασίας από την

Κοιν.Σ.Επ. Το Ξόμπλι της Κριτσάς.

Η διάλεξη της Πόπης Σιγανού με θέμα “Τα ιδιαίτερα ξόμπλια της Κριτσάς και της ανατολικής Κρήτης” εξερευνά τα μοτίβα, τα σύμβολα και τις κρυφές

ιστορίες που κρύβονται στα σχέδια των παραδοσιακών υφαντών.  Η καλλιτεχνική λήξη του φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί το βράδυ του

Σαββάτου στο 2ο Πειραματικό Δημοτικό Ιεράπετρας, σε μια ατμόσφαιρα

που συνδυάζει παράδοση και σύγχρονη δημιουργία. Η βραδιά περιλαμβάνει performance ύφανσης, με ζωντανή επιτελεστική δράση γύρω από τον

αργαλειό, παραδοσιακά τραγούδια του αργαλειού, σύγχρονο χορό από την Ομάδα AMFI με τις χορογράφους Ιουλία Ζαχαράκη και Βαρβάρα

Μπαρδακά, οπτικές προβολές στους τοίχους του σχολείου που αναδεικνύουν υφαντικά μοτίβα, μαρτυρίες και αισθήσεις και ένα καλοκαιρινό DJ set κάτω από την πανσέληνο του Αυγούστου, που ολοκληρώνει τη γιορτή με ρυθμό, κοινότητα και ανοιχτό βλέμμα προς το μέλλον.

Μια εμπειρία που δεν βλέπεται, αλλά τη ζεις

Το φεστιβάλ φέρνει την ύφανση στο προσκήνιο, όχι ως μουσειακή ανάμνηση, αλλά ως ζωντανή πράξη, συμμετοχική, σύγχρονη, και

αναγκαία. Δεκάδες υφάντριες, καλλιτέχνες, δάσκαλοι, παιδιά και επισκέπτες εμπλέκονται, συνυφαίνουν, μοιράζονται τεχνικές, μνήμες και δημιουργία.

Από το χέρι στο νήμα

Καθημερινή live ύφανση σε αργαλειούς, με καθοδήγηση από έμπειρες υφάντριες. Οι επισκέπτες μπορούν να αγγίξουν, να ρωτήσουν, να υφάνουν.

Παιδιά ηλικίας 6–12 ετών φτιάχνουν το πρώτο τους υφαντό, σε ειδικά σχεδιασμένους παιδικούς αργαλειούς, με ειδικούς που τα καθοδηγούν.

Το εκπαιδευτικό παιχνίδι “Κρυμμένος Θησαυρός του Αργαλειού” μετατρέπει το φεστιβάλ σε ένα διαδραστικό κυνήγι με γρίφους, προκλήσεις και σταθμούς γνώσης, ειδικά σχεδιασμένους για να φέρουν τα παιδιά κοντά στα εργαλεία και τις τεχνικές της ύφανσης.

 Εμβάθυνση και γνώση

Το masterclass του Μανώλη Κουράτορα (υφαντής, με παρουσία σε παραγωγές και εργαστήρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό) απευθύνεται σε

όσες/όσους έχουν ήδη επαφή με τον αργαλειό και επιθυμούν να πάνε παρακάτω:

o τρίωρη εντατική εμπειρία με αναφορά σε προχωρημένες τεχνικές,

o πρακτικά βήματα για μικρές παραγωγές,

o σύνδεση της παράδοσης με τις σύγχρονες ανάγκες.

Η Ζωή Παπαδάκη, από το εργαστήριο Εργαστίνη, καθοδηγεί εργαστήριο με επιτραπέζιο αργαλειό (inkle loom) για την κατασκευή ιμάντων, μια τεχνική που έχει τις ρίζες της σε δεκάδες πολιτισμούς και εφαρμογές, από ζώνες, ιμάντες για μουσικά όργανα και εξαρτήματα, έως διακοσμητικά και ένδυση.

Πολιτιστική κληρονομιά – χωρίς γυάλες

Η ύφανση δεν εκτίθεται. Μπορείς και να συμμετέχεις. Όλα είναι έξω, ζωντανά, απτά.

Η Κρήτη απαντά στο fast fashion με νήματα που μιλούν για κοινότητα, για γυναίκες που κράτησαν την παράδοση ζωντανή, και για νέες γενιές που τη

συναντούν. Το φεστιβάλ υπογραμμίζει την άυλη και την υλική πολιτιστική κληρονομιά μαζί: τελετουργίες, τεχνικές, μνήμες αλλά και υφαντά, κιλίμια, εργαλεία, αρχειακές φωτογραφίες και βίντεο.

Συμβολικές γέφυρες

Οι προβολές των ταινιών “Woven Sounds” (του Ιρανού καλλιτέχνη Mehdi Aminian) και “For the Love of Carpets” (του Σύρου δημιουργού Waref Abu

Quba) λειτουργούν ως συμβολική πράξη φιλίας και πολιτιστικής αλληλεγγύης με λαούς που, όπως η Κρήτη, μεταφέρουν βαριές υφαντικές παραδόσεις υπό δύσκολες συνθήκες.

Η επιλογή να προβληθούν αυτές οι ταινίες είναι δήλωση συμπερίληψης και τιμής προς το γυναικείο χέρι και την αντοχή της πολιτιστικής ταυτότητας σε συνθήκες κρίσης.

Διοργάνωση με ρίζες και όραμα

Το φεστιβάλ οργανώνεται από την πολιτιστική οργάνωση ECCE!, με έδρα την Ιεράπετρα και την Αθήνα. με έδρα την Ιεράπετρα και την Αθήνα. Η ECCE! είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός φορέας που δραστηριοποιείται στα πεδία Της πολιτιστικής κληρονομιάς, της κοινωνικής συμμετοχής και της διατομεακήςδημιουργίας. Μέσα από καλλιτεχνικά πρότζεκτ, συμμετοχικές δράσεις και συνεργασίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, η ECCE! αναζητά νέες μορφές σύνδεσης ανάμεσα στον τόπο, τους ανθρώπους και τις τέχνες, με έμφαση στις τοπικές αφηγήσεις και τις ζωντανές παραδόσεις.

Το φεστιβάλ τελεί υπό την αιγίδα και με την καθοριστική στήριξη του Δήμου Ιεράπετρας, που συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάδειξη της υφαντικής τέχνης ως πολιτιστικού πόρου και εργαλείου σύνδεσης των κοινοτήτων.

Πολύτιμη είναι επίσης η συμβολή σειράς τοπικών και εκπαιδευτικών φορέων: της Κοιν.Σ.Επ. “Το Ξόμπλι” από την Κριτσά, η οποία μεταφέρει και διασώζει τεχνικές και τελετουργίες της τοπικής υφαντικής παράδοσης, της Σχολής

Υφαντικής στα Ανώγεια που απευθύνεται σε μαθητές απ’ όλη την Κρήτη, και που λειτουργεί στο πλαίσιο του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ), με μαθήματα, επιδείξεις και εκπαιδευτικό υλικό, καθώς και του Δήμου Ανωγείων, που στηρίζει έμπρακτα την ύφανση ως κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού.

Η διοργάνωση ενισχύεται ακόμη από το εργαστήριο “Εργαστίνη”, που προσφέρει δημιουργικές εφαρμογές με επιτραπέζιους αργαλειούς και προσεγγίσεις φιλικές προς τη μάθηση, καθώς και από την ενεργό συμμετοχή του Πολιτιστικού Συλλόγου Μικρασιατών Ιεράπετρας που συμβάλλουν τόσο στη φιλοξενία όσο και στην πολιτιστική πλαισίωση του εγχειρήματος.

Συμμετέχοντες | Προσωπικότητες

Συλλογικότητες

Μανώλης Κουράτορας:Από τους πιο καταξιωμένους τεχνίτες της υφαντικής στην Κρήτη, με βαθιά γνώση των παραδοσιακών τεχνικών και ιδιαίτερη εξειδίκευση στην κατασκευή και προσαρμογή αργαλειών. Έχει εργαστεί σε μεγάλες υφαντουργίες στην Ελλάδα και την Ιταλία και από το 1989 διατηρεί δικό του εργαστήριο στην Αγιά Μυλοποτάμου, όπου δημιουργεί, εκπαιδεύει και συμβάλλει ενεργά στη διατήρηση της τοπικής υφαντικής κληρονομιάς.

Κοιν.Σ.Επ. Ξόμπλι (Κριτσά)

Ιδρύθηκε το 2023 στην Κριτσά Λασιθίου, με στόχο την ανάδειξη, διατήρηση και αναβίωση της παραδοσιακής υφαντικής τέχνης του τόπου. Το όνομα της συλλογικότητας προέρχεται από τη λέξη ξόμπλι, που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει διακοσμητικό μοτίβο ή σχέδιο πάνω σε ύφασμα – ένδειξη της βαθιάς σχέσης της ομάδας με το υφαντό ως φορέα μνήμης, δημιουργίας και ταυτότητας. Στις δράσεις της περιλαμβάνονται εκπαιδευτικά εργαστήρια, ερευνητικά προγράμματα, παραγωγές και πολιτιστικά δρώμενα με βάση την κοινοτική εμπλοκή και τον

διαγενεακό διάλογο. Σχολή Υφαντικής Ανωγείων (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του ΠΑ.Δ.Α.)

Η Σχολή Υφαντικής Ανωγείων λειτουργεί υπό την επιστημονική και εκπαιδευτική εποπτεία του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του ΠΑΔΑ), και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα οργανωμένα προγράμματα εκμάθησης παραδοσιακής υφαντικής στην Ελλάδα. Με έδρα τα

Ανώγεια – έναν τόπο με βαθιές ρίζες στη χειροποίητη δημιουργία – η Σχολή φιλοδοξεί να αναζωογονήσει τη γνώση της υφαντικής και να την προσεγγίσει ως σύγχρονο εργαλείο έκφρασης, δημιουργίας και επαγγελματικής προοπτικής. Το πρόγραμμα σπουδών είναι μονοετές και απευθύνεται σε άτομα από όλη την Κρήτη και την Ελλάδα, με έμφαση στη βιωματική εκπαίδευση, τη διαγενεακή μετάδοση και τη σύνδεση με την τοπική παραγωγή και παράδοση.

Ζωή Παπαδάκη – Εργαστίνη

Η Ζωή Παπαδάκη, με καταγωγή από την Άνω Βιάννο, είναι φιλόλογος και υφάντραmε έδρα το Ηράκλειο Κρήτης. Το 2016 ίδρυσε την Εργαστίνη – Υφαντά

Χειροτεχνήματα, ένα μικρό εργαστήριο αφιερωμένο στη χειροποίητη ύφανση, που λειτουργεί τόσο ως δημιουργικός χώρος όσο και ως σημείο διάδρασης με την παράδοση. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε πολιτιστικά δίκτυα και δράσεις, ενώ συμμετείχε στην καμπάνια Weavers of Greece της οργάνωσης Branding Heritage.

Ανδρομάχη Καραλιοπούλου-Κουφάκη

Εκπαιδευτικός με μακρά και ενεργή παρουσία σε πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα της Ιεράπετρας. Από το 2019 έχει αναπτύξει έναν δυναμικό κύκλο μαθημάτων υφαντικής στο Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Βαϊνιάς, επανασυνδέοντας κοινότητες με την παραδοσιακή τέχνη του αργαλειού, στοχεύοντας κυρίως τη νεότερη γενιά.

Είναι η εμπνεύστρια και κινητήριος δύναμη πίσω από την υλοποίηση του Φεστιβάλ Αργαλειών και Ύφανσης.