Κωνσταντινούπολη: Οι Ευρωπαίοι (φίλοι μας) φλερτάρουν τον Ερντογάν

«Ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς κρυφό… καημό». Κάπως έτσι, παραφράζοντας δηλαδή το γνωστό λαϊκό απόφθεγμα, θα μπορούσε να περιγράψει κανείς το πώς αισθάνεται η Αθήνα για τη στάση αρκετών από τους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή Ενωση απέναντι στην Τουρκία. Διότι, από όποια πλευρά και αν το δει κανείς, είναι διαφορετικό πράγμα η ανάπτυξη και διατήρηση καλών διπλωματικών σχέσεων από τη διαπίστωση – ολοένα πιο συχνά, μάλιστα – ότι ορισμένοι εξ αυτών μπαίνουν «σφήνα» σε ευαίσθητα για την Αθήνα μέτωπα, παίρνοντας επί της ουσίας το μέρος της Αγκυρας.

Η τριμερής σύνοδος κορυφής η οποία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη, με τη συμμετοχή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, της Τζόρτζια Μελόνι και του διεθνώς αναγνωρισμένου πρωθυπουργού της Λιβύης Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά, αποτελεί τον πιο πρόσφατο κρίκο στην αλυσίδα αυτών των δυσάρεστων εκπλήξεων – και σίγουρα όχι τον τελευταίο. Ηρθε δε να προστεθεί σε μια στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να ανακτήσει το χαμένο έδαφος στη Λιβύη, με διπλωματικές και άλλες κινήσεις.

Είχε προηγηθεί, όπως είναι γνωστό, το «πράσινο φως» που έδωσαν στην Αγκυρα οι «4» της κοινοπραξίας που κατασκευάζει τα μαχητικά Eurofighter – Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο – προκειμένου να προχωρήσει η αγορά και ένταξη 40 εξ αυτών στη δύναμη της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας. Και βεβαίως ουδείς λησμονεί την απόφαση που έχουν λάβει οι Βρυξέλλες για ενεργό συμμετοχή της Τουρκίας στα μελλοντικά σχέδια εξοπλισμού της Ευρώπης, αναγνωρίζοντάς της έναν καίριο ρόλο σε αυτό το μέτωπο.

«Ο Ερντογάν και όχι ο Τραμπ είναι ο νέος καλύτερος φίλος της Ευρώπης για την ασφάλεια», έγραφε χαρακτηριστικά το Politico στα τέλη του περασμένου Μαρτίου. «Ο Ερντογάν έχει φέρει την Ευρώπη ακριβώς στο σημείο που ήθελε», διαπίστωνε τις ίδιες μέρες το Euractiv. Οσο για την εκκωφαντική σιωπή της Ευρώπης που ακολούθησε τη σύλληψη και φυλάκιση του δημοκρατικά εκλεγμένου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ήρθε να επιβεβαιώσει το αληθές των παραπάνω εκτιμήσεων.

Αμα έχεις τέτοιους εταίρους, τι τους θέλεις τους εχθρούς, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί με βάση όλα τα παραπάνω. Αδίκως, άραγε;

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Η υπόθεση της αγοράς των Eurofighter από την Αγκυρα δεν είναι η μοναδική στην οποία το Βερολίνο δείχνει να έχει «αδειάσει» την Αθήνα. Εχει προηγηθεί, όπως όλοι γνωρίζουν, η συμφωνία για πώληση στην Τουρκία έξι τεχνολογικά προηγμένων γερμανικών υποβρυχίων Τύπου 214, παρόμοιων με τα τέσσερα που διαθέτει ήδη το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2027, αλλοιώνοντας τις ισορροπίες στον βυθό του Αιγαίου.

Προφανώς, η στάση τόσο της νυν όσο και των προηγούμενων κυβερνήσεων της Γερμανίας, ανεξαρτήτως σύνθεσης και πολιτικής προέλευσης, δεν είναι τυχαία, ούτε έχει σχέση με κάποια υποτιθέμενη διάθεση… εκδίκησης απέναντι στην Ελλάδα. Είναι αποτέλεσμα ψυχρών υπολογισμών, στους οποίους καθοριστικές παράμετροι είναι τόσο οι περίπου 3 εκατομμύρια Τούρκοι που ζουν στη χώρα (η μεγαλύτερη μειονότητα) όσο και ο καθοριστικός ρόλος που έχει διαδραματίσει η Αγκυρα στο Προσφυγικό, ειδικά μετά τη μεγάλη κρίση του 2015-16.

ΙΤΑΛΙΑ

Η σύνοδος της Κωνσταντινούπολης δεν θα έπρεπε να αποτελεί κεραυνό εν αιθρία για κανέναν. Στο τέλος Απριλίου, άλλωστε, Ιταλία και Τουρκία πραγματοποίησαν στη Ρώμη την τέταρτη διακυβερνητική διάσκεψη, με τη συμμετοχή της Μελόνι και του Ερντογάν. Στην ατζέντα της, σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ, ήταν όλα τα μεγάλα ανοιχτά γεωπολιτικά ζητήματα – από το Ουκρανικό μέχρι το Μεσανατολικό και την κατάσταση στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Διαπιστώθηκε δε ευρεία σύγκλιση απόψεων, ειδικά για τη Λιβύη, που ήταν παλιά αποικία της Ιταλίας.

Τον προηγούμενο μήνα, επίσης, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής drones της Τουρκίας, η Baykar, είχε υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με την ιταλική πολεμική βιομηχανία Leonardo – ενώ είχε προηγηθεί, το 2024, η εξαγορά της Piaggio Aerospace επίσης από την Baykar. Παράλληλα, το διμερές εμπόριο έχει φτάσει ήδη σε αξία τα 30 δισ. δολάρια, με τον Ερντογάν και τη Μελόνι να συμφωνούν για άμεση αύξησή του σε 40 δισ.

ΙΣΠΑΝΙΑ

«Η Τουρκία και η Ισπανία έχουν κοινό παρελθόν, ένα δυναμικό και φιλόδοξο παρόν, καθώς και μέλλον το οποίο υπόσχεται πολλά». Αυτά έλεγε ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ μετά την 8η διακυβερνητική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2024 στη Μαδρίτη. Σημειώνοντας, παράλληλα, ότι οι δύο χώρες έχουν κοινές θέσεις και συμφέροντα σε πολλά ζητήματα – από τον πόλεμο στη Γάζα (αμφότερες έχουν αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης) και το Προσφυγικό μέχρι το διμερές εμπόριο, θέτοντας μάλιστα στόχο η αξία του να φτάσει το συντομότερο δυνατό τα 30 δισ. δολάρια.

Υπενθυμίζεται ότι το 2005 ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο τότε πρωθυπουργός της Ισπανίας Χοσέ Θαπατέρο υπήρξαν από τους πρωταγωνιστές της συγκρότησης της αποκαλούμενης Συμμαχίας των Πολιτισμών στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, συσφίγγοντας περαιτέρω τις σχέσεις των δύο χωρών. Σε στρατιωτικό επίπεδο, υπενθυμίζεται η συμφωνία της 14ης Μαΐου, που προβλέπει την αγορά 24 τουρκικών εκπαιδευτικών αεροσκαφών από την Ισπανία.