Το βαρύ τίμημα της ειρήνης – Τι αποφασίστηκε στον Λευκό Οίκο και οι προκλήσεις της επόμενης μέρας

«Το θέμα είναι πότε, όχι εάν θα πραγματοποιηθεί η τριμερής σύνοδος των προέδρων της Ρωσίας, της Ουκρανίας και των ΗΠΑ», τόνισε χθες ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, κατά τη δημόσια συζήτησή του με τους ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, δείχνοντας βεβαιότητα ότι κάτι τέτοιο – που φαινόταν απίθανο μερικές εβδομάδες πριν – θα συμβεί. Κάποια στιγμή αργά χθες το βράδυ, ο Τραμπ διέκοψε τις συνομιλίες με τους ευρωπαίους ηγέτες για να τηλεφωνήσει στον Βλαντίμιρ Πούτιν – η συνομιλία διήρκεσε 40 λεπτά. Κατόπιν, ο πρόεδρος Τραμπ έκανε ανάρτηση αναφέροντας ότι «ξεκινούν προετοιμασίες για συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι, έπειτα από την οποία θα υπάρχει τριμερής, στην οποία θα συμμετάσχω κι εγώ». Σύμφωνα με τους “Financial Times”, στη συμφωνία που συζητήθηκε υπάρχει η πρόβλεψη να αγοράσει η Ουκρανία αμερικανικά όπλα αξίας 100 δισ. δολαρίων, χρηματοδοτούμενα από την Ευρώπη με αντάλλαγμα την εξασφάλιση εγγυήσεων ασφαλείας από τις ΗΠΑ.

Νωρίτερα ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συναντήθηκε μόνος του με τον Ντόναλντ Τραμπ, έχοντας μπροστά τους στο Οβάλ Γραφείο έναν χάρτη της Ουκρανίας, όπου ήταν σημειωμένες με κόκκινο οι ανατολικές περιοχές που έχουν καταλάβει οι Ρώσοι. Αυτές είναι και το διακύβευμα των συνομιλιών, με το Κρεμλίνο να θέλει να κρατήσει το Ντονέτσκ και την Κριμαία – ακόμα και περιοχές τους που δεν έχει ακόμα καταλάβει ο ρωσικός στρατός. Πριν περάσουν στο Οβάλ Γραφείο, Ζελένσκι και Τραμπ μίλησαν σε δημοσιογράφους. Οπως σημειώνει η “Washington Post”, o Ζελένσκι αντεπεξήλθε με επιτυχία – είχε προηγηθεί, έγραψε το Politico, και κάποιου είδους «φροντιστήριο» της τελευταίας στιγμής, καθώς πριν μεταβούν στον Λευκό Οίκο, οι ευρωπαίοι ηγέτες συγκεντρώθηκαν στην πρεσβεία της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον, για συντονισμό της τελευταίας στιγμής. Οι δημοσιογράφοι μέτρησαν δέκα «ευχαριστώ» του ουκρανού προέδρου προς τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μάλιστα συνεχάρη τον Ζελένσκι για τη στυλιστική του επιλογή να φορέσει μαύρο σακάκι – η αλήθεια όμως είναι πως νωρίτερα χθες αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου είχαν ζητήσει από τον ουκρανό πρόεδρο να μην εμφανισθεί με στρατιωτικό μπουφάν. Ο αμερικανός πρόεδρος δεν απέκλεισε την εμπλοκή αμερικανικών στρατευμάτων και αυτό ήταν κάτι το οποίο επεσήμαναν σχεδόν όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες που μίλησαν αργότερα μπροστά στους δημοσιογράφους.

Κοινή διαπίστωση είναι πως οι Ευρωπαίοι έχουν κατανοήσει πως ο Τραμπ αρέσκεται στις φιλοφρονήσεις γι’ αυτό και όλοι – από τον Ζελένσκι, τον Μακρόν και τον Μερτς έως την ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, τον φινλανδό πρόεδρο Αλεξάντερ Στουμπ, την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον γ.γ. του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε – είχαν μόνο καλά λόγια για εκείνον και την ηγεσία του. Αυτή τη φορά είχε καλά λόγια κι εκείνος γι’ αυτούς – όπως σημείωσαν αναλυτές «η χιονοστιβάδα επαίνων του Τραμπ προς τους Ευρωπαίους δεν θυμίζει τα όσα ακούμε από το αμερικανικό υπουργικό συμβούλιο για τους ηγέτες της Γηραιάς Ηπείρου, αλλά σαφώς φαίνεται πως όλοι έχουν πάρει μαθήματα κολακείας».

Στο μέγα ερώτημα εάν οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να στείλουν στρατεύματα για να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ουκρανίας μετά τον πόλεμό της με τη Ρωσία, ο Τραμπ απάντησε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα αποτελέσουν την «πρώτη γραμμή άμυνας», αλλά «εμείς θα συμμετάσχουμε». Δεν έδωσε λεπτομέρειες πέρα από το ότι οι ΗΠΑ θα κάνουν το καθήκον τους για να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία θα διαρκέσει. «Θα τους παρέχουμε πολύ καλή προστασία, πολύ καλή ασφάλεια. Αυτό είναι μέρος της συμφωνίας», είπε ο Τραμπ. Θα υπάρξει όμως συμφωνία; Οι μαξιμαλιστικές αξιώσεις του Πούτιν για τα ουκρανικά εδάφη, σημειώνει η ιστοσελίδα Axios, μειώνουν τις προοπτικές μιας άμεσης σημαντικής εξέλιξης. Ο Ζελένσκι ξεκαθάρισε πριν από τη συνάντηση ότι ενώ αυτός και οι ευρωπαίοι ηγέτες «συμμερίζονται όλοι την ισχυρή επιθυμία να τερματίσουν αυτόν τον πόλεμο γρήγορα και αξιόπιστα», δεν θα παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία – όπως εξήγησε δεν μπορεί να το κάνει, επειδή δεν του το επιτρέπει το Σύνταγμα, όμως μένει να διαπιστωθεί εάν μπορεί κάτι τέτοιο να παρακαμφθεί. Στο τραπέζι είναι και η ιταλική πρόταση για μια διευθέτηση «σαν το άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ που προβλέπει ότι η επίθεση σε μια χώρα είναι σαν επίθεση σε όλες».

Γιατί η Ρωσία εντείνει τις επιθέσεις;

H Ρωσία εξαπέλυσε χθες κύματα επιθέσεων μεγάλης έντασης στην Ουκρανία, από νωρίς έως και την ώρα που έφθαναν οι ευρωπαίοι ηγέτες στον Λευκό Οίκο. Η ουκρανική πολεμική αεροπορία ανακοίνωσε ότι κατέγραψε πλήγματα σε 25 τοποθεσίες σε έξι διαφορετικές περιοχές. Τουλάχιστον 14 πολίτες σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 40 τραυματίστηκαν σε επιθέσεις στο Χάρκοβο, αλλά και στη Ζαπορίζια και το Ντόνετσκ. Σύμφωνα με πληροφορίες, από την επίθεση στο Χάρκοβο σκοτώθηκε μια ολόκληρη οικογένεια – μητέρα, πατέρας, μια 16χρονη κόρη, ένα μικρό αγόρι και η γιαγιά.

Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, οι σκληρές αυτές επιθέσεις σε μη στρατιωτικές περιοχές αποτελούν μια κυνική προσπάθεια του Βλαντίμιρ Πούτιν να επιστήσει την προσοχή στον αριθμό των αμάχων που σκοτώνονται ως μέσο άσκησης πίεσης στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος με τη σειρά του αναφέρεται συνεχώς στις μεγάλες απώλειες μεταξύ των αμάχων ως μέσο άσκησης πίεσης στον Ζελένσκι για να δεχθεί τους όρους της συμφωνίας που του προτείνει.

Το Γενικό Επιτελείο του ουκρανικού στρατού γνωστοποίησε ότι μια επίθεση σε ρωσική εγκατάσταση άντλησης πετρελαίου στην περιοχή Ταμπόβ σταμάτησε τη ροή πετρελαίου από τον αγωγό Ντρούζμπα. «Ως αποτέλεσμα της επίθεσης, ξέσπασε πυρκαγιά στην εγκατάσταση. Η άντληση πετρελαίου μέσω του κύριου αγωγού πετρελαίου Ντρούζμπα σταμάτησε εντελώς» αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Το Σύνταγμα και οι δημοσκοπήσεις

Οποιεσδήποτε αλλαγές στο έδαφος της Ουκρανίας θα πρέπει να διευθετηθούν στην Ουκρανία με δημοψήφισμα, σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας. «Τα ζητήματα τροποποίησης της εδαφικής κυριαρχίας της Ουκρανίας επιλύονται αποκλειστικά με δημοψήφισμα που διεξάγεται σε όλη τη χώρα», αναφέρει το άρθρο 73. Το ζήτημα μπορεί να τεθεί σε δημοψήφισμα με λαϊκή πρωτοβουλία εάν συγκεντρωθούν οι υπογραφές τριών εκατομμυρίων ουκρανών ψηφοφόρων από τουλάχιστον τα 2/3 των περιοχών της χώρας, προστίθεται.

Tι θέλουν, λοιπόν, οι Ουκρανοί έπειτα από 3½ χρόνια πολέμου; Μια σαφής πλειοψηφία των ουκρανών πολιτών επιθυμεί διευθέτηση έπειτα από διαπραγμάτευση, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, αλλά αντιτίθενται στην αναγνώριση της ουκρανικής γης ως ρωσικής. Το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου αναφέρει ότι δημοσκόπηση που διεξήγαγε τον Ιούνιο έδειξε ότι το 68% των ερωτηθέντων αντιτίθεται στην ιδέα της επίσημης αναγνώρισης «ορισμένων τμημάτων» κατεχόμενων εδαφών ως ρωσικών, ενώ το 24% είναι ανοιχτό σε αυτό το ενδεχόμενο. Η ίδια έρευνα έδειξε ότι το 78% είναι αντίθετο στην ιδέα της παραίτησης από εδάφη τα οποία εξακολουθούν να ελέγχουν τα στρατεύματα του Κιέβου. Στη δημοσκόπηση δεν συμπεριελήφθησαν πολίτες οι οποίοι ζουν σε περιοχές που κατέχονται από τη Ρωσία.