Τέλος χρόνου για 280.000 φοιτητές
Σε μια μέρα περίπου 280.000 φοιτητές θα… πάψουν να είναι φοιτητές – στις 31 Δεκεμβρίου λήγει η προθεσμία μέσα στην οποία οι διοικήσεις των ΑΕΙ θα ολοκληρώσουν τις διαδικασίες διαγραφής φοιτητών και θα αποστείλουν στη Διεύθυνση Ανώτατης Εκπαίδευσης τους τελικούς καταλόγους με τα ονόματα όσων διαγράφονται από τα μητρώα. Παράλληλα, όπως ανέφερε πρόσφατα η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, τις 35.000 φτάνει ο αριθμός των φοιτητών που αξιοποίησαν τη «δεύτερη ευκαιρία» η οποία δόθηκε με το θεσμικό πλαίσιο που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι και πήραν παράταση.
Οι αριθμοί αυτοί «ταιριάζουν» και με τα στοιχεία που περιλαμβάνει η τελευταία έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Σε αυτήν αναφέρεται ότι το σύνολο των ενεργών φοιτητών των ΑΕΙ κατά την ακαδημαϊκή χρονιά 2023-2024 ήταν 352.099, ενώ ο αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών ήταν συνολικά 703.857.
Οι περισσότερες σχολές έχουν ήδη καταρτήσει τους καταλόγους των ανενεργών φοιτητών και τους έχουν αναρτήσει ανώνυμα (με αριθμό μητρώου φοιτητή) στις ιστοσελίδες τους. «Ξεφυλλίζοντάς» τους επισημάναμε, για παράδειγμα, στο τμήμα Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Πανεπιστημίου Κρήτης από τις 528 διαγραφές 1 φοιτητής/τρια με εγγραφή το 1980, 12 με εγγραφή το 1983, 20 που έκαναν εγγραφή το 1984, 11 το 1985, 3 το 1986, 2 το 1987, 10 το 1988 και 6 το 1989.
Με δυο λόγια, διαγράφονται όσοι ξεπερνούν την ανώτατη διάρκεια σπουδών (που ορίζεται από τον νόμο) και δεν πληρούν τις προϋποθέσεις παράτασης, οι οποίες είναι: να έχουν συμμετάσχει σε δυο τουλάχιστον εξεταστικές τα τελευταία 4 εξάμηνα και να έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον 70% των ECTS (είναι «πιστωτικές μονάδες», οι οποίες αντιπροσωπεύουν τον όγκο δουλειάς δηλαδή συνυπολογίζουν την ύλη, τις εργασίες και όχι μόνο τις ώρες διδασκαλίας ενός μαθήματος). Οι λόγοι παράτασης, που εξετάζονται, εφόσον υπάρχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, είναι (κυρίως) υγείας, εργασίας και κοινωνικοί. Οι φοιτητές που οι αιτήσεις τους έγιναν δεκτές πήραν παράταση (2 ή 3 ακαδημαϊκά εξάμηνα, ανάλογα με τη σχολή).
Αντιδράσεις
Στο μεταξύ, μεγάλος είναι ο αριθμός καθηγητών και μελών του διδακτικού προσωπικού και φοιτητών που αντιτίθενται στις διαγραφές, με αποκορύφωμα την παραίτηση από τη θέση του κοσμήτορα της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Γιάννη Λεοντάρη πριν από δύο μέρες. Ο κ. Λεοντάρης χαρακτηρίζει το μέτρο των διαγραφών φοιτητών και φοιτητριών «επιστημονικά ατεκμηρίωτο, παιδαγωγικά απαράδεκτο και κοινωνικά άδικο». «Δεν πρόκειται για μία απλή διοικητική ρύθμιση αλλά για μια πολιτική πράξη με ταξικό πρόσημο, βαθιά αντιδημοκρατική, προσβλητική για το δημόσιο πανεπιστήμιο και κατασταλτική για χιλιάδες ανθρώπους που επέλεξαν να σπουδάσουν» αναφέρει χαρακτηριστικά. «Δεν υπάρχει στατιστικός δείκτης που να δείχνει ότι με τις διαγραφές η αναλογία διδασκόντων/φοιτητών θα βελτιωθεί τόσο ώστε να ανεβάσει τη χώρα μας κοντά στον σχετικό ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ολοι και όλες γνωρίζουμε ότι αυτό θα συμβεί μόνο με τη γενναία αύξηση των θέσεων του διδακτικού προσωπικού». Ανακοίνωση κατά των διαγραφών, με αναφορά στη στάση του κ. Λεοντάρη, εξέδωσε χθες το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας.
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η χθεσινή συνέντευξη Τύπου που παρέθεσαν στη Θεσσαλονίκη τα μέλη του Ενιαίου Συλλόγου Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΕΣΔΕΠ) του ΑΠΘ. «Οι διαγραφές είναι ένα βαθιά αντικοινωνικό μέτρο» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Ηλίας Κονδύλης, καθηγητής στο τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ και πρόεδρος ΕΣΔΕΠ ΑΠΘ. «Οι προς διαγραφή φοιτητές δεν επιβαρύνουν τα ιδρύματα καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε εστίες, λέσχη, πάσο, και δεν στερούν θέσεις εισακτέων από άλλους υποψήφιους φοιτητές. Η διαγραφή τους δεν θα επιλύσει κανένα από τα εκρηκτικά προβλήματα των ΑΕΙ, δεν θα αντιμετωπιστεί έτσι η υποστελέχωση των πανεπιστημίων, ούτε η μισθολογική απαξίωση των μελών ΔΕΠ. Αντιθέτως, οι διαγραφές χρησιμοποιούνται ως ένα αποπροσανατολιστικό επιχείρημα που θέλει να στρέψει την κοινή γνώμη μακριά από τα πραγματικά προβλήματα των ΑΕΙ. Επίσης, οι διαγραφές στοχοποιούν τους πλέον ευάλωτους καθώς τα κύρια αίτια της φοιτητικής αποτυχίας είναι η παράλληλη εργασία, τα κοινωνικά προβλήματα και τα θέματα υγείας».
Υποβάθμιση πτυχίου
Είναι αλήθεια πως οι ανενεργοί φοιτητές δεν επιβαρύνουν τα οικονομικά των πανεπιστημίων. Ούτε, φυσικά, εξαρτάται ο αριθμός των εισακτέων από τον αριθμό των φοιτητών – ο οποίος αυξάνεται από τον αριθμό των «αιωνίων». Δυο προβλήματα θα μπορούσαν να αναφερθούν, όπως μας τα μετέφεραν μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Το ένα είναι πως ίσως δυσκολεύουν τον σωστό προγραμματισμό της λειτουργίας των μαθημάτων και των εξετάσεων – κάτι τέτοιο όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί. Το δεύτερο πρόβλημα, που αποτελεί και το βασικότερο επιχείρημα των «υπέρμαχων» των διαγραφών, είναι πως ένα πτυχίο που χορηγείται σε φοιτητές που σπουδάζουν επί πάρα πολλά χρόνια υποβαθμίζεται συμπαρασέρνοντας και το πτυχίο όσων τελειώνουν εγκαίρως και έτσι δημιουργείται ένα «βαρίδι», όπως περιέγραψαν χαρακτηριστικά, για τη συγκριτική εικόνα του κάθε ΑΕΙ για τις αξιολογήσεις.
«Το πρόβλημα κυρίως αφορά αυτούς που χάνουν για πολύ λίγο τη δυνατότητα να παραμείνουν φοιτητές» επισημαίνει στα «ΝΕΑ» εξέχων μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας. «Ανθρωποι που για λόγους προσωπικούς, οικονομικούς κ.λπ. αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το πανεπιστήμιο για να δουλέψουν και επανέρχονται στην ηλικία περίπου των 40 για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους – στην πλειοψηφία τους είναι γυναίκες. Υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις που έχουν πάρει το πτυχίο τους στη συνέχεια. Το ότι αυτές πλέον χάνουν το δικαίωμα της δεύτερης ευκαιρίας έχει μεγάλη σημασία για μένα».