مکانیسم ماشه؛ آمریکا ده‌ها فرد و نهاد مرتبط با برنامه هسته‌ای و نظامی ایران را تحریم کرد
ایالات متحده آمریکا روز دوشنبه ۳۱ شهریور تحریم‌های جدیدی را علیه وزارت دفاع و سایر بخش‌های درگیر در برنامه هسته‌ای و تسلیحاتی ایران وضع کرد تا موضع این کشور مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران در چارچوب فعال شدن «مکانیسم ماشه» را تقویت کند.
جزییات این تحریم‌های تازه، در جریان یک کنفرانسی خبری با حضور مایک پومپئو، وزیر خارجه، مارک اسپر، وزیر دفاع، استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری، ویلبور راس، وزیر بازرگانی، کلی کرفت، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، و رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام شد.
اعمال تحریم‌های تازه علیه وزارت دفاع ایران، برخی دانشمندان سازمان انرژی اتمی ایران و نیکلاس مادورو، رئيس‌جمهوری ونزوئلا که از سوی مقام‌های دولت آمریکا متهم به همکاری با حکومت ایران شده است، از مهم‌ترین بخش‌های این نشست خبری بود.
بر اساس فهرست اعلام شده از سوی مقام‌های دولت آمریکا و وزارت خزانه‌داری این کشور، محمد قنادی مراغه، بهروز کمالوندی، جواد کریمی ثابت، حمیدرضا قدیریان، احمد اصغری شیوایی و پژمان رحیمیان از جمله افراد مرتبط با سازمان انرژی اتمی ایران هستند که به فهرست تحریم‌ها افزوده شده‌اند.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران و جواد کریمی ثابت، محمد قنادی مراغه و پژمان رحیمیان، معاونان این سازمان هستند.
دولت آمریکا همچنین شرکت ماموت دیزل و گروه صنعتی ماموت را به فهرست تحریم‌ها افزوده است. علاوه بر این محمدرضا دزفولیان، بهزاد فردوس و مهرزاد فردوس هم به دلیل ارتباط با این گروه تحریم شده‌اند.
در این نشست، استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، نیز با تاکید بر اینکه تولیدکنندگان موادی که کاربرد دوگانه در تولید موشک‌های بالستیک دارند تحریم می‌شوند، گفت در همین راستا شرکت «شهید حاج علی مودت» نیز تحریم می‌شود.
سید میراحمد نوشین، محمد غلامی و اصغر اسماعیل‌پور نیز سه فردی هستند که در ارتباط با شرکت «شهید حاج علی مودت» به لیست تحریم‌ها افزوده شده‌اند.
در فهرست تازه تحریم‌های دولت آمریکا نام «سازمان صنایع دفاع» وابسته به وزارت دفاع ایران، «پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای» وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران و «فناوری‌های پیشرفته ایران (IATC)» و «شرکت مصباح انرژی» نیز به چشم می‌خورند.
مهرزاد اخلافی کتابچی از مدیران سازمان صنایع دفاع ایران نیز از دیگر چهره‌هایی است که در فهرست جدید تحریم‌ها قرار گرفته است.
علاوه بر این، دولت آمریکا پنج دانشمند هسته‌ای ایران به نام‌های احمد نوزاد قلیک، بهنام پورعمادی، حمید سپهریان، مجتبی فرهادی گنجه و سید جواد احمدی که به گفته مقام‌های آمریکایی نقش کلیدی در برنامه هسته‌ای دارند را به فهرست جدید تحریم‌ها علیه ایران افزوده است.
مارک اسپر، وزیر دفاع، هم در این نشست خبری گفت که ایالات متحده آماده پاسخ به هرگونه تجاوز ایران است.
او اعمال تحریم‌های جدید را یک پیام روشن به جامعه بین‌الملل دانست و گفت کشورهای جهان باید از حکومتی که رفتارهایش به بی‌ثباتی منطقه‌ای منجر می‌شود، فاصله بگیرند.
وزیر دفاع آمریکا همچنین با اشاره به توافق امارات و بحرین با اسرائيل گفت حکومت ایران باید از این فضا و فرصت جدید برای فاصله گرفتن از اقدامات تروریستی در خاورمیانه استفاده کند.
آقای اسپر همچنین گفت زمانی که توافق هسته‌ای با ایران امضا شد، حکومت جمهوری اسلامی به بن‌بست رسیده بود ولی توافق هسته‌ای میلیارد دلارها منابع مالی در اختیار حکومتی قرار داد که از این پول‌ها برای پیشبرد ترور استفاده می‌کند.
او گفت تحریم‌های دولت آمریکا که دسترسی حکومت ایران به منابع مالی را محدود می‌کند، کمک می‌کند ایران به گروه‌های شبه‌نظامی مثل حزب‌الله لبنان و حوثی‌ها در یمن کمتر کمک کند و این خود قدمی در راستای صلح در منطقه خاورمیانه است.
در بخش دیگری از این نشست، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا گفت از کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا توقع دارد تحریم‌هایی که پس از اعمال مکانیسم ماشه اعمال می‌شوند را اجرایی کنند.
او گفت کشورهای اروپایی به طور خصوصی به دولت آمریکا می‌گویند که نمی‌خواهند تحریم‌های تسلیحاتی ایران رفع شود و اقدام آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران کمک به امنیت اروپا است.
اجرایی شدن مکانیسم ماشه
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا شامگاه شنبه ۲۹ شهریور در بیانیه‌ای اعلام کرد همه تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران که در چارچوب توافق هسته‌ای موسوم برجام تعلیق شده بودند، با فعال کردن مکانیسم ماشه دوباره اجرایی شدند.
مکانیسم ماشه سازوکاری پیش‌بینی شده در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که به طرف‌های برجام اجازه می‌دهد در تخطی ایران از تعهداتش، بازگشت خودکار همه تحریم‌های بین‌المللی را که تعلیق آنها موضوع این قطعنامه است، درخواست کنند.
کشورهای عضو توافق هسته‌ای می‌گویند آمریکا از برجام خارج شده و نمی‌تواند از این مکانیسم استفاده کند، ولی وزیر خارجه آمریکا می‌گوید از آنجا که این کشور در قطعنامه ۲۲۳۱ مشارکت داشته، همچنان می‌تواند این سازوکار را فعال کند.
دولت آمریکا در گام اول قصد داشت تحریم‌های تسلیحاتی ایران که ۲۷ مهرماه سال‌جاری به پایان می‌رسد را تمدید کند ولی پس از مخالفت اعضای شورای امنیت، اقدام به فعال‌کردن مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تمام تحریم‌های سازمان ملل کرد که شامل تحریم‌های تسلیحاتی نیز می‌شود.
دولت آمریکا پیش از این اعلام کرده بود که با توجه به فعال شدن مکانیسم ماشه و برقرار بودن تحریم‌های تسلیحاتی ایران، خریداران و فروشندگان تسلیحات نظامی به ایران را تحریم خواهد کرد.
خبرگزاری رویترز پیش از این به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داده بود که بخش عمده‌ای از تحریم‌های آمریکا معطوف به بازداشتن شرکت‌ها و کشورهای خارجی از فروش یا خرید سلاح از جمهوری اسلامی خواهد بود.