Иран Армениядағы "Трамп дәлізіне" қарсы шықты
Иран 8 тамызда АҚШ араағайындық етуімен Вашингтонда қол қойылған Әзербайжан мен Армения арасындағы келісімде қарастырылған көлік дәлізінің пайда болуына жол бермейді. Сенбі күні "Тасним" агенттігіне берген сұхбатында Иранның рухани көсемінің сыртқы істер жөніндегі кеңесшісі Әли Әкбар Уәләяти осылай деп мәлімдеді.
"Халықаралық бейбітшілік және гүлденуге арналған Трамп жолы" (Trump Route for International Peace and Prosperity, немесе TRIPP) деп аталатын дәліз Ақ үйде қол қойылған келісімнің негізгі элементі. Ол Әзербайжанды Нахчыван эксклавымен байланыстыруға тиіс, АҚШ бұл көлік жолын дамыту құқығына ие болды.
Уәлаяти жоба "жүзеге асырылмайды", ал аумақ "Трамп жалдамалыларының зиратына айналмақ" деп сес көрсетті. Оның айтуынша, бұл дәліз Оңтүстік Кавказдың қауіпсіздігіне қатер төндіреді.
"Иран Оңтүстік Кавказдың қауіпсіздігіне сәйкес әрекет ететінін алға тартады. Ресеймен немесе Ресейсіз. Бұл дәлізге Ресей де стратегиялық тұрғыдан қарсы деп есептейміз" деді Уәлаяти.
Тегеран ұзақ жылдардан бері Зангезур дәлізін құруға қарсы. Тегеранның пікірінше, мұндай дәліз Иранды Армения мен Кавказдың қалған бөлігінен оқшаулап, шекарада шетел әскерінің пайда болуына жол ашады. "Өз мүддемізді барынша күштік әдістермен қорғауға құқымыз бар" деді әскери жаттығушыларды меңзеген Уәлаяти.
Ал Ресей сыртқы істер министрлігінің мәлімдемесінде "Америка жағының араағайындық етуімен Оңтүстік Кавказ республикалары басшыларының Вашингтондағы кездесуін оң бағалауға болады" деп жазылған.
"Оңтүстік Кавказ проблемаларының оңтайлы шешімі - жақын көршілері - Ресей, Иран, Түркияның қолдауымен аймақ елдерінің өздері әзірлеген шешімді табу және жүзеге асыру" деп жазылған.
Иран сыртқы істер министрлігі Армения мен Әзербайжан арасындағы "бейбіт келісім мәтінінің аяқталуын" жылы қабылдағанмен "ортақ шекараға жақын жерде шетел ықпалының теріс салдарына" алаңдаушылық білдірді. Ведомство өкілдері мұндай қадамдар "аймақтың қауіпсіздігіне нұқсан келтіріп, тұрақсыздықты бұзады" деді.
Әзербайжан мен Армения арасындағы құжат Әзербайжан мен Нахчыван анклавымен жалғайтын аумақта темір жол, мұнай-газ құбырлары, талшықтық оптика сымдарын орнатуды қарастырады.
Баку мен Ереванның көлік дәлізін құру жөнінде келісе алмауы Әзербайжан мен Армения арасында бейбіт келісім жасауға бөгет болып тұрған негізгі жайт еді.