Boş mideyle yazılmıyor Mihriban!

Haftanın oyunu yine bir edebiyat uyarlaması. Nobel ödüllü Knut Hamsun'un meşhur romanı Açlık'ı tiyatroya uyarlayan ekip Sarı Sandalye. Oyuncular, açlıkla gururu arasında sıkışan aydının çıkmazını yansıtırken hiç de fena olmayan bir performans sergiliyor.

Açlıkla ilgili bu zamana kadar yazılmış en çarpıcı eserlerden birinin, dünyanın refah seviyesi en yüksek ülkelerinden olan Norveç'ten çıkması ne tuhaf… Öyle sevgiye, barışa, huzura açlık filan da değil. Başına gelmesi halinde kişiyi insanlıktan çıkaracak kadar güçlü, fiziksel hareketlerini kısıtlayan, çaresizliğin doruklarında gezdiren hakiki açlık bahsi geçen. Norveçli yazar Knut Hamsun'un Açlık romanı tam böyle bir şey. Tuhaf desek de aslında tezatlık olarak gördüğümüz şeyin anlaşılmayacak bir yanı yok. Çünkü ‘açlık'ın anatomisini yazmak için bile tok olmak gerekiyor. Ya da açlığın romanı boş mideyle yazılmıyor mu demek lazım bilemedim. Tıpkı Hamsun'un kült romanındaki yemek yemeyi bile en çok yazı yazmaya mecali olsun diye isteyen Tangen karakterine olduğu gibi. Fakat bir türlü olmaz bu yemek yeme eylemi. Bir gün toksa üç gün açtır kahramanımız. O bir gün için de öyle bedeller öder ki. Üstüne üstlük bir de kapı gibi gururu vardır işleri daha da zorlaştıran…
Hepimiz Tangen'iz, hepimiz aç!
Turgen'in okurken dayanmakta zorlandığımız aşırı acıklı öyküsünü tiyatroya taşımak müşkül iş. Açlığı görsel olarak yansıtmak epeyce emek istiyor. Bu zor işe kalkışan ekip Galatasaray Üniversitesi Tiyatro Topluluğu çıkışlı oyuncular tarafından kurulan Sarı Sandalye. Bir süredir konuk oyun olarak Kumbaracı 50'de sahnelenen Açlık, beş kişilik oyuncu kadrosuna sahip. Ama son tahlilde herkes Tangen'i canlandırıyor. Oyunculardan Emirhan Altunkaya Tangen karakterinde sabit iken diğer üç kadın oyuncu Tangen'in söylediklerini tekrar ederek sık aralıklarla onun yerine geçiyorlar. ‘Tangen bu hayatta açlık çeken tek kişi değil' dercesine… Sonra bir bakıyorsunuz Tangen'in yazılarını değerlendiren yazı işleri müdürü, işveren, karakterimizin para karşılığında kıyafetlerini sattığı emanetçi oluyorlar. Açlıktan tokluğa geçişin birer sembolü gibi… Açıktan düzenli bir tokluğa geçişi başaramayan tek kişi ise Tangen. Ölümü bile göze alarak ‘alın teri dökmediği' parayı kabul ettirmeyen gururu el vermiyor çünkü. Gurur zaman zaman kibre bile dönüşür ki bu da eseri salt fiziksel açlığı anlatan bir kitap olmaktan çıkarıp insan zihninin karmaşık yapısını ortaya koyan bir başyapıta çevirir.
Oyun Norveç'te Kristiana sokaklarında geçse de dekor hemen hiç yok gibi. Belki de açlığın mekânı olmadığını anlatmanın bir yolu olarak düşünülmüş özel bir tercih… Oyunculukların yalın ve abartısız olması açlık gibi ‘ajite edilmeye' müsait bir konuyu çiğlikten uzak tutmaya yaramış. Açlığı sembolize eden tek şey ise göz altındaki morluklar… Konunun ajite edilmemesi oyuna artı puan kazandırırken gözler yine de sahnede bir şey arıyor. Bu alabildiğine sadelik, tek perdelik performansı oyundan ziyade bir ‘okuma akşamı'na dönüştürmüyorsa bu sağlam oyunculuklar sayesinde. Açlık'ın bir sonraki gösterimi 26 Şubat'ta Kumbaracı 50'de.