Bakanlık gazda indirim yapsaydı elektrik de ucuzlayacaktı
Pahalı doğalgaz satışında ısrar, milyonlarca doğalgaz ve elektrik abonesini mağdur etti. Elektrik üretiminin yaklaşık yarısı, doğalgazdan elde ediliyor. Gazda şubatta indirime gidilseydi elektrik fiyatlarında da önemli oranda ucuzlama olacaktı. Dağıtım şirketlerine göre gazda en az yüzde 15-20 civarında indirim olmalı.
Doğalgaz fiyatlarını, ham petrol ve petrol ürünleri belirliyor. Son dönemde petrolün varil fiyatı 120 dolar (brent) seviyelerinden 30 dolara geriledi. Ancak dünyada ucuzlamasına rağmen Türkiye'de doğalgazda indirim olmadı. Bu nedenle de Gazprom'un ortalama 184 dolara sattığı doğalgaz, Türkiye'de abonelere 345 dolardan satılmaya devam ediyor. Enerji yönetiminin ısrarla indirime yanaşmaması bir yandan doğalgaz faturalarını şişirirken diğer yandan da elektrik faturalarını artırıyor. Nedeni, elektriğin yaklaşık yarısının doğalgazla çalışan santrallerde üretilmesi.
Öte yandan doğalgazla elektrik üretimi, TBMM'de de gündeme geldi. Enerji Bakanlığı bütçesinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu'nda söz alan muhalefet milletvekilleri, elektriğin doğalgaz gibi dışa bağımlı bir kaynaktan üretilmesinin yanlışlığına vurgu yaparak, Bakan Berat Albayrak'tan bu çarpık yapının düzeltilmesini istedi.
Türkiye'de yaklaşık 11 milyon doğalgaz ve 38,5 milyon elektrik abonesi var. Yıllık doğalgaz tüketimi 50 milyar metreküp, elektrik tüketimi ise 263 milyar kilowatsaat. Gaz ihtiyacının tamama yakını, ithalat yoluyla karşılanıyor. Bu nedenle de, ham petrol ve döviz kurlarındaki hareketlenme, fiyatlara aynen yansıyor. Ayrıca, doğalgaz ve elektrikten, akaryakıtta olduğu gibi yüksek vergi alınmıyor. Petrol fiyat hareketleri, anında iç pazara yansıtılabiliyor.
ELEKTRİK, DOĞALGAZA BAĞLI
Elektrik üretiminin yaklaşık yarısı, doğalgazdan elde ediliyor. Türkiye Elektrik İletim AŞ'nin (TEİAŞ) 8 Ocak 2016 tarihli verilerine göre elektriğin yüzde 40'ı doğalgazdan, yüzde 21'i ise hidroelektrik (barajlı-barajsız) santrallerde üretildi. Geri kalan bölüm ise yerli-ithal kömürle rüzgar, güneş gibi jeotermal kaynaklara ait. Doğalgazla elektrik üretimi yüzde 40'lara düşse da tüketimin arttığı günlerde bu oran yüzde 55'lere kadar çıkıyor. Doğalgazın elektrik üretimindeki payının yüksek olması, zaman zaman kamuoyunda tartışma konusu oluyor. Bununla birlikte en fazla gazın Rusya'dan alınması ve bu ülke ile Suriye üzerinden yaşanan siyasi krizde riski daha da artırıyor.
“Tezeklerle çözülecek işler değil”
Bu arada TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda HDP Milletvekili Ahmet Yıldırım, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'a seslenerek, Türkiye'nin enerjide Rusya'ya bağımlı hale getirildiğini söyledi. Yıldırım, “Bu işler tezeklerle çözülecek işler değil. Arabaya tezek atamıyorsun, bilgisayarı tezekle çalıştıramıyorsun. Ameliyathane tezekle çalışmıyor.” diyerek yanlış enerji politikalarına dikkat çekti.
Komisyonda damat tartışması
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Enerji Bakanı Berat Albayrak'ın bütçede sunum konuşmasını uzatması, tepki aldı. Muhalefet milletvekilleri ‘Damat'a niye fazla süre veriliyor. Diğer bakanlara bu kadar süre verilmiyor. Damat ayrıcalıklı mı?' diyerek Bakan Albayrak'a tepki gösterdi. Komisyon Başkanı, eleştirilerin haksız olduğunu savunurken, Bakan Albayrak eleştirilere sessiz kaldı.