Anayasa Mahkemesi'ne hukuk dersi

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi; hak ihlali olduğu iddiasıyla Can Dündar ve Erdem Gül'e tahliye yolunu açan Anayasa Mahkemesi'ni eleştirdi: “Yetkisini aşmıştır. Takdir yetkimizi daraltmıştır.”

Mahkeme gerekçeli kararda şu açıklamalarda bulundu: “AYM; mahkememizin yargılama konusuyla ilgili sonuca yönelik değerlendirme yaparak yetkisini aşmıştır. AYM; somut olayda kendisini görevli yargı merciinin yerine koyarak maddi vaka incelemesi yapmıştır. Sanıkların basın ve ifade özgürlüklerinin ihlal edildiği sonucuna ulaşmak mümkün değildir.”

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi; Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve gazetenin Ankara Temsilcisi Erdem Gül'ün başvurusunu 81 günde sonuçlandıran ve tahliyesini sağlayan Anayasa Mahkemesi'nin kararına itiraz etti. Mahkeme; Can Dündar'ın “devletin gizli kalması gereken bilgilerini açıklama” suçundan 5 yıl 10 ay, Erdem Gül'ün de aynı suçtan 5 yıl hapis cezasına çarptırıldığı davanın gerekçeli kararı açıkladı ve Anayasa Mahkemesi'nin sanıklarla ilgili “ihlal” kararı eleştirdi.

ANAYASA MAHKEMESİ YETKİSİNİ AŞMIŞTIR

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin hazırladığı, soruşturma ve dava süreci ile sanıkların savunmaları ve savcılık mütalaasına yer verilen 64 sayfalık gerekçeli kararda; Anayasa Mahkemesi'nin, “yargılama konusuyla ilgili sonuca yönelik değerlendirme yaparak yetkisini aştığı” belirtildi. Kararda; “Anayasa Mahkemesi ifade ve basın özgürlüğü konusunu gerekçeli kararında geniş bir şekilde irdeleyerek hak ihlali yapıldığına ilişkin hüküm kurarak mahkememizin yargılama konusuyla ilgili sonuca yönelik değerlendirme yaparak yetkisini aşmıştır.” denildi.

BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ VE İFADE HÜRRİYETİ DEĞİL

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nin gerekçeli kararında şöyle denildi: “Anayasa Mahkemesi somut olayda kendisini görevli yargı merciinin yerine koyarak maddi vaka incelemesi yapmıştır. Bu durum bireysel başvurunun Anayasa'da ifadesini bulan kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamayacağı hükmü ile bireysel başvuru için kanun yollarının tüketilmiş olma şartı ile bağdaşmamıştır. İddianamede ileri sürülen iddialar ile sanıklara atfedilen suçlamaların sadece basın özgürlüğü ve ifade hürriyeti kapsamında değerlendirilebilecek hususlardan olmadığı açıktır.”

YARGI TARAFSIZLIĞININ SAĞLANMASINA ENGEL OLDULAR

“Milli güvenlik konusunda yapılan açıklamalar, hassasiyet ve sakıncaların devam ettiği ve had safhada olduğu bir aşamada, sanıkların gazetecilik etiğine uygun davrandıkları söylenemez.” “Yayın yasağına rağmen bu haberleri yapan sanıklar, basın ve ifade özgürlüğünün sınırlandırma sebeplerinden olan yargı gücünün otoritesinin ve tarafsızlığının sağlanmasına engel olmuşlardır. Bu sebeplerle MİT'e ait tırlara ve taşıdığı malzemelere ilişkin haber ile bilgilerin, milli güvenlik olgusu bağlamında ele alınması gerektiği açıktır. Bu açıdan bakıldığında sanıkların basın ve ifade özgürlüklerinin ihlal edildiği sonucuna ulaşmak mümkün değildir.”

AYM, YEREL YARGIYI ETKİLEYECEK KANAAT BİLDİRMEMELİ

“İşin esası itibariyle bireysel başvurunun konusu olmayan ve ilk derece mahkemesinde yapılan yargılama sonucu ortaya çıkacak olgular ve maddi gerçekler Anayasa Mahkemesi tarafından irdelenecek hususlar değildir. Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuruda üstlendiği yargı görevi ve denetimden dolayı devam eden yargılamalarla ilgili olarak kendisine yapılan başvuruların maksadını aşacak şekilde işin esasına girmeme kuralına bağlı kalması gerekmektedir. Maddi vakıa ve delil değerlendirmesi yapmamalıdır. Anayasa Mahkemesi yerel yargı makamını etkilemeye elverişli kanaat de bildirmemelidir.”

AYM ASIL YARGI MAKAMI YERİNE GEÇMEMELİ

“AYM'nin devam eden yargılamada asıl yargı makamı yerine geçmemeye ve karar vermemeye özen göstermesi gerektiği tartışmasızdır. (…) Anayasa Mahkemesi somut olayda kendisini görevli yargı merciinin yerine koyarak maddi vaka incelemesi yapmıştır. Bu durum, açık bir şekilde yargının bağımsızlığına, tabii yargıçlık ilkesine, kovuşturmanın etkin şekilde yerine getirilmesine aykırılık teşkil ettiği gibi kanun yolları sürecinin etkisiz kılınması tehlikesini de beraberinde getireceği kuşkusuzdur.”