Täjigistanda familiýanyň hem atasynyň adynyň ruslaşdyrylmagyna gadagançylyk kanunlaşdyryldy
Täjigistanda indiden beýläk adamyň familiýasynyň yzynda ulanylýan «-ow/-owa» hem-de «-ýew/-ýewa» we atasynyň adynda gelýän «-owiç/-owna» hem-de «-ýewiç/-ýewna» rus suffikslerini ulanmak gadagan edilýär. Diňe milli azlykdakylar üçin, bu kanundan çykmak göz öňünde tutulýar.
Täjigistanyň Mejlisiniň 28-nji aprelde geçen maslahatynda kabul edilen karara laýyklykda, Täjigistanda graždanlyk aktlarynyň döwlet registrasiýasyny girizilen üýtgeşmä laýyklykda amala aşyrmak karar edildi. Kanun taslamasyny öňe sürenleriň pikirine görä, bu çäre graždanlaryň öz kimligine düşünmek hem milli özboluşlylygyny ýokarlandyrmak maksady bilen geçirilýär.
Ýurduň parlamentiniň aşakky öýünde, bu proýekti öňe süren Täjigistanyň adalat ministri Muzaffar Aşuriýon mundan beýläk täjik familiýalary ýazylanda, onuň yzyndan gelýän rus goşulmalary gadagan edilmeli diýdi.
Familiýanyň yzyndan gelýän rusça goşulmalara derek graždanlar täjik goşulmalaryny, meselem, «-zoda», «-iýon» ýaly bölekleri ulanyp bilerler diýip, ol belledi. Onuň sözüne görä, rus hem beýleki milli azlykdakylara beýle düzgün degişli bolmaz, olar öz familiýalaryna laýyklykda «-ow/-owa», «-owiç/-owna» hem beýleki suffiksleri ulanyp bilerler. Ýatlatsak, Täjigistanda segsenden gowrak milletleriň hem halkyýetleriň wekilleri bar.
Şeýle hem Aşuriýonyň bellemegine görä, bu täze kanun eýýäm pasportyndaky familiýasynda «-ow/-owa», «-owiç/-owna» goşulmalary bolanlara degişli bolmaz, kanun diňe geljekde öz familiýasyny ýa-da adyny üýtgetmekçi bolýan graždanlara hem-de öz şahsyýetini tassyklamak üçin ilkinji gezek dokument alýanlara degişli ediler.
“Mundan beýläk täze dünýä inen çaganyň familiýasy milli aýratynlyga degişli sözler hem goşulmalar bolan «purduht», «i», «zod», «zoda», «on», «ýon», «iýon», «niýor», «far» bilen ýazylar hem-de «ow»/«owa», «ýew»/«ýewa» goşulmalaryny ulanmak gadagan ediler” diýip, Aşuriýon aýtdy.
Aşuriýonyň sözüne görä, eger çaganyň hossarlary dürli milletden bolsa, oňa familiýa bermek iki hossaryň hem razylygynda, milli kanunalaýyklyk esasynda, kakasynyň ýa-da ejesiniň familiýasyny alyp biler. Şonuň bilen birlikde adalat ministri: «Adam adyndaky milli aýratynlyk adamyň kimligi baradaky garaýşynyň emele gelmeginde örän möhüm faktor bolup durýar» diýip, kabul edilýän kanun aktynyň möhümdigini aýratyn nygtady.
Täjigistanda soňy rus goşulmaly familiýadan ýüz öwürmek hem-de atasynyň adyny ulanmazlyk ýurduň prezidenti 2007-nji ýylda milli däpleri ýatladandan hem-de öz adyny Rahmonow Emomali Şaripowiç bolanlygyndan, Emomali Rahmon diýip üýtgedensoň başlanypdy. Şondan soň Täjigistanyň gaty köp çinownikleri, soňrak ýurduň ýönekeý graždanlary-da öz familiýalaryny millileşdirip başladylar.
Täze dünýä inen çaganyň graždanlyk aktlarynyň registrasiýasy hakdaky kanuna laýyklykda, täjik däplerine görä, atasynyň adyny ulanyp, düýp sözüň yzyna «i», «zod», «zoda», «on», «ýon», «iýon», «niýor», «far» bölekleri goşulyp ýasalyp bilner. Ýöne täjigistanlylardan Russiýada zähmet migrantlary bolup işleýänler üçin, özlerini hasaba aldyranlarynda hem işe ýerleşenlerinde kynçylyk dörär. Sebäbi jemgyýetde rus suffiksleri bolan familiýany hem atasynyň adyny götermek meýli döräpdi.
Material AÝ/AR-nyň Täjik gullugy tarapyndan taýýarlandy.