Konya Ovası’nda son yıllarda hızla artan obruk oluşumlarının yanı sıra yüzey yarıkları da sıklıkla görülmeye başlandı. Küresel ısınma, suyun aşırı kullanımı ve kuraklığın etkisiyle yer altı su seviyesinin düşmesi Konya’da zeminin çökmesine ve yüzeyde deformasyona neden oluyor. Yer altı su seviyesindeki azalmaya bağlı oluşan yarıklar, Orta ve Batı Anadolu havzalarının önemli sorunlarından biri haline geldi. Konya’da geçen aylarda Çumra, Karapınar ve Emirgazi ilçelerinde görülen yüzey bozulmalarına ve yarıklara son olarak Akşehir havzasında Tuzlukçu’da da rastlandı.
DERİNLİĞİ 1,5-2 METRE
Konya Ovası’ndaki yüzey yarıklarının gün geçtikçe etkisini artırdığını ve bazı kırsal mahalleleri de tehdit ettiğine söyleyen Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, şöyle konuştu: “Yer altı su seviyesindeki düşüşün göstergesi de farklı zemin sıkışmasına bağlı olarak yüzey deformasyonu oluşturması. Bunu Orta ve Batı Anadolu havzaları, Tuzlukçu, Akşehir, Aksaray, Karaman, Niğde, Bolvadin, Manisa ve Aydın’da görüyoruz. Bunları, yüzey deformasyonları, yeryüzünde 1,5-2 metreye varan düşey atımlar oluşturan yüzey faylanmaları şeklinde izliyoruz. Bazen de genişliği 1,5-2 metreyi aşan yüzey yarıkları şeklinde izliyoruz.”
EVLER HASARLI
Konya Kapalı Havzası’nın kenarlarında yüzey faylanmalarına rastlandığını aktaran Eren, şöyle devam etti: “Tuzlukçu ilçesi Çöğürlü Mahallesi’nin ---tümünü inceleyemedik ancak 400 metrelik bölümünde yüzey deformasyonlarına rastladık. Burada köyün yakın kesiminde oluşmuş, yerleşim yerinden boydan boya geçiyor. Evlerde hasar ve açılma oluşturmuş. Onlarca yıldır bu durum devam ediyor. Bunu engellemenin tek yolu, yer altı suyunu belirli dengede tutmak ve su seviyesindeki düşüşün önüne geçmek. Bunu bugün sağlayabilsek bile kalıcı deformasyon oluşturduğu için 10 yıl kadar devam ediyor.”
5-10 METRE SU ÇEKİLİYOR
Tarımda su kullanımındaki artışla birlikte su seviyesinin azalmasına, kuraklık, küresel ısınma ve şehirleşmenin etkili olduğunu belirten Eren “Yer altı su seviyesindeki düşüş 2000’li yıllardan önce 1 metre düşerken şu anda 5-10 metreden fazla düşümler görüyoruz. Son on yılda bu oran daha da arttı. Hızlanmaya devam edecek gibi de görünüyor.” şeklinde konuştu.
YARIKLAR YAYGINLAŞIYOR
Karapınar ve Çumra Adakale’de yapılan gözlemlerde yıllık 5-10 santimetre düşey çökme tespit ettiklerine dikkat çeken Eren “Yer altı suyundaki azalmayla havzalarımız kelimenin tam anlamıyla çöküyor. Şu anda Orta ve Batı Anadolu havzalarının tamamında bu problem var. Çok fazla düşümün olduğu yerde yüzey deformasyonlarına yaygın şekilde rastlıyoruz.” dedi.
