Çocuklar dünyaya bir de buradan baksın
VURAL KAYA
Asker Çiçek Açtı, Bedrettin Karaçam’ın sanat masallarının bir araya getirildiği –on altı kısa masal- eşsiz bir sanat masal türü eseri.
Asker Çiçek Açtı, dördüncü defa, Beyaz Bulut Yayınları tarafından basıldı. (Ekim, 2024).
Kısaca kitabın hikâyesinden bahsetmek istiyorum. Asker Çiçek Açtı, hafızam benim yanıltmıyorsa yazarın tek eseri. Modern sanat masalı türü olarak bu denli nitelikli ve her cümlesi işçilikle bezenmiş bir eserin yazarı neden ilk ve tek ile yetinmiş doğrusu bunu ben de merak etmiyor değilim. Kitap daha önceleri de Su Kitapları ve Kipat Yayınlarınca da basılmış. Sonra Kayalıpark Çocuk Yayınlarından da çıkan Asker Çiçek Açtı şimdi de çarpıcı, etkileyici çizimleriyle Beyaz Bulut Yayınları tarafından basıldı.
Kitabın yeni baskısında çizimleri Ramila Aliyeva tarafından çizildi. Okurun da hemen fark edeceği gibi Asker Çiçek Açtı kitabının illüstrasyonları da sağlam içeriği, metinleri kadar mukavemetli, özgün olmuş.
Bedrettin Karaçam’ın, zirve sanat masalı yazarlarından biri olduğunu ifade etmiş idik. Bu zirvede bulunan bazı isimleri de kısaca zikretmek lazım gelir diye düşünüyorum. Cahit Zarifoğlu, Behiç Ak, Mustafa Ruhi Şirin, Yalvaç Ural, Mevlana İdris Zengin, Ahmethan Yılmaz… Bu listeyi biraz daha sürdürebiliriz, liste uzar gider, diyemiyorum maalesef, biraz daha sürdürebiliriz diyorum.
Sanat masalları, artık günümüz popülere açılan pencereden bakan masal yazarları için okuma kültürü bağlamında bile bir değer ifade etmiyor gibi gözüküyor bana. Günümüzde masal, öykü, kurmaca roman vs oldukça fazla ürün veriliyor ve fakat bu ürünler eser sınıfına girmiyor. Tam ve tekmil olarak sanatsal eser sınıfında değerlendirebileceğimiz Asker Çiçek Açtı’nın en azından sağlam okur tarafından bari olsun görünür olması kazanımımız olacaktır.
ÇİÇEKLERİ BAHÇEYE DİKELİM
İnatçı Çocuklar masalı, güncel dilin imkânlarıyla ve tam da yaşadığımız hayatın kılcal damarlarına nüfuz ederek kaleme alınmış, dillendirilmiş bir sanat masalı olması dikkatimi çeken metinlerin başında geliyor Asker Çiçek Açtı’da. (Asker Çiçek Açtı, s. 24-29)
Tematik bir anlatı olmadan sosyal meselelere, bireylerin toplumla olan ilişkilerindeki dezavantajlı durumlara çocuk dilinden ve modern masal kalıbıyla nasıl yer verilmesi gerektiğinin de örneğini bize gösteriyor Bedrettin Karaçam. Buna benzeyen masallar oldukça fazla. Bir diğerinden de bahsetmek gerekirse, o da kitaba adını veren masal metni: Asker Çiçek Açtı. Masalda her sabah uyanınca yüzünden çiçek açan askerlerin bu durum karşısında yaşadıkları şaşkınlıkları ve buna çare bulmak için gittikleri bahçıvanın: “Artık savaşlara bir son vermeniz gerek. Dost, düşman bütün askerler bir araya gelerek harap olmuş çiçek bahçelerini temizlemelisiniz. Ben de sizin yüzünüzdeki çiçekleri keserek, bu bahçelere dikerim” diye öneride bulunduğunu okuyoruz.
Peki askerler yüzlerindeki çiçekleri bahçıvana budatmışlar mı? Bunu hikayenin sonunda öğreniyoruz.
Hâsılı Bedrettin Karaçam’ın modern sanat masallarında yeni dilin estetik ve çocuğa görelik ilkesi etrafında gelişen metinleri salt sanatsal kurgu ve biçimle kendisini göstermiyor. Bunun yanı sıra tematik meseleleri, güç konuları da işliyor. Günümüzde çocuk yazını denilince ve özellikle de masal metinler denilince anlaşılırlık adına direkt olarak sanatsal işçiliği öteleyerek okura sunulan estetik yoksunu metinlerde olduğu gibi değil hem sanat hem de sosyal gerçeklik meseleleri ustalıkla kaleme aktarılıyor.
Kolay söyleyiş, sanatsal işçilik, edebi sanatların metindeki eriyik halleri, imgeselliğin kıvamında sunumu, metafor ve göndermeler, meselden ders çıkarımlarla birlikte kuşatıcı masallar olarak baştan sona okuru saran bir çalışma. Kötücüllük masallara izlek kılınmamış, kötü olanı iyilikle yol almış metinler adeta bir bir temizleyerek okuru donatıyor hissi uyandırıyor bende ne zaman Asker Çiçek Açtı’yı okursam.