Uluslararası kuruluşların Türkiye ekonomisi tahminleri Dönüm noktası: 2025
Dr. Deniz İstikbal / İstanbul Medipol Üniversitesi
Haziran 2023-Aralık 2024 dönemi enflasyonla mücadele açısından birçok önlemin alındığı tarih aralığı oldu. Yeni ekonomi yönetimi sıkı para ve maliye politikalarıyla enflasyonla mücadeleye başladı. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek ile anılan politikalar önemli bir eşiğe gelmiş bulunuyor. Enflasyonun yüzde 75’lerden yüzde 45’lere düşmesi faiz indirimleri için alan açıyor. Bu alan aralık ayı itibarıyla faizlerde düşüşe işaret ediyor. 2025 yılı boyunca devam etmesi beklenen enflasyon ve faizlerdeki düşüş dengeli bir yumuşak inişi hedefliyor. Uluslararası kuruluşların not artışları, yabancı yatırımcının artan ilgisi ve TCMB rezervlerindeki yükseliş uygulanacak politikaların kritik sacayaklarını oluşturuyor. Rasyonel ekonomi politikalarına geri dönüş sonrası meydana gelen iyileşme uluslararası kuruluşların 2025 yılı tahminlerine de yansımış vaziyette. Özellikle global ölçekli bankalar enflasyon, faiz ve ekonomik büyüme açısından Türkiye’nin daha tahmin edilebilir bir aktör haline geldiğini vurguluyorlar. Bu kuruluşlara JP Morgan, Deutsche Bank, Citibank, Fitch, Goldman Sack, IMF ve OECD’yi örnek olarak vermek mümkün.
ENFLASYON YÜZDE 25 OLACAK
JP Morgan, 2025’te enflasyonun yüzde 26 seviyesine düşmesini bekliyor. Yüksek enflasyon nedeniyle büyük kar marjlarına alışan şirketlerin problem yaşayabileceği ve gıda fiyatlarında dengelenme öngörülüyor. Deutsche Bank, aralık ayı içerisinde faiz indirimlerinin başlayacağını ve enflasyonun yüzde 25,4 olacağını vurguluyor. Yüzde 2,9’luk iktisadi büyüme tahmini yapılırken 2025’in Türkiye için bir dönüm noktası olacağı açıklanıyor. 2026’da ise enflasyonun tam anlamıyla gündemden çıkabileceği Deutsche Bank tarafından ayrıca vurgulanıyor. Citibank, Türkiye’de enflasyonun 2025 sonu yüzde 25’e gerileceğini ve bu düşüşün faiz indirimlerine kapı açacağını tahmin ediyor. Fitch Ratings enflasyonun yüzde 24 seviyesinde gerçekleşeceğini ve 2026’da yüzde 10’lu seviyelerin konuşulabileceğini dile getiriyor. Ayrıca Türk Lirasının sunduğu cazip yatırım imkanının 2025’te de sürmesinin beklendiğini açıklıyor. Türkiye’nin kredi notunun 2021 öncesine döndüğünü ve 2025’te yeni not artışlarının da gündemde olduğu Fitch raporlarında öne çıkan diğer başlıklar. Ek olarak kuruluş aralık ayında faizin yüzde 46 seviyesine düşeceğini ve 2025’te yüzde 29’a kadar düşüş öngörüyor.
IMF’nin Türkiye ekonomisiyle ilgili tahminleri diğer uluslararası kuruluşlarla benzerlik göstermekle birlikte daha fazla alan hakkında tahminler bulunuyor. IMF’ye göre 2025’te enflasyon yüzde 24 seviyesine gelirken milli gelirin 1,455 trilyon dolar olması bekleniyor. Kişi başı gelir, satın alma gücü ve ekonomik büyüme için de benzer iyimser tahminler IMF tarafından yapılıyor. OECD’nin de Türkiye hakkında pozitif tahminleri var. Özellikle enflasyonda düşüş yaşanacağı ve dezenflasyon sürecinin devam etmesi bekleniyor. 2025’te ekonomik büyüme yüzde 2,6 olurken enflasyon tahmini yüzde 30 seviyesinde yer alıyor. İhracatın artarken ithalattaki düşüşün sürmesi tahmin edilirken cari açığında daha dengeli bir seyir izlemesi bekleniyor.
YABANCI YATIRIMCININ İLGİSİ ARTTI
Orta Vadeli Program (2025-2027) kamunun gelecek yıllardaki beklenti ve hedeflerini yansıtması açısından önem taşıyan bir belge. Enflasyon, büyüme, cari açık ve milli gelir gibi birçok veriyi içerisinde barındıran belge aynı zamanda reformların hangi tarih aralığında işleme alınacağını içeriyor. Uluslararası kuruluşlarla benzer şekilde OVP (2025-2027) tahminlerinde uyumluluk son dönemde göze çarpıyor. Özellikle IMF’nin verileriyle OVP (2025-2027) birbirleriyle daha uyumlu hale geliyor. Meydana gelen mevcut iyimserlik Haziran 2023’ten itibaren uygulanan politikaların önemli bir çıktısı. Rasyonel ekonomi politikalarına geri dönüş fiyat istikrarına katkı sunarken gelecek beklentilerinin de pozitif bir seyir almasını sağladı. Cari açık, enflasyon ve dış ticaret açığı gibi birçok sorunlu alanda meydana gelen düzelme Türkiye hakkındaki gelecek tahminlerine olumlu yansıdı. Ayrıca Batılı finans kuruluşları tarafından yapılan tahmin ve açıklamalar yabancı yatırımlar tarafından pozitif karşılandı. CDS priminin düşmesi dış finansman maliyetinin azalmasına yardımcı oldu. Dünya Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasının Türkiye’ye kredi ve yatırımlarını artırması diğer uluslararası yatırımcıların da mevcut aktörleri takip etmesini sağladı. 2023’te 10,6 milyar dolar olan doğrudan yabancı yatırım miktarı 2024’te 13 milyar dolar civarına yaklaştı. Bu gelişmelere ek olarak turizm sektörü 60 milyar dolarlık gelir seviyesine erişti.
TÜRKİYE’NİN ÖNÜNDEKİ FIRSATLAR
2025’te yukarıda değinilen olumlu imaj ve beklentiler Türkiye’ye çekilecek olan doğrudan yabancı yatırımları 20 milyar dolara taşıyabilir. Günümüze kadar 270 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırımcı çekmiş olan Türkiye’nin 2028’de 400 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım hedefi bulunuyor. Türkiye’nin dünya ekonomisinin yüzde 1,24’ünü oluşturması doğrudan yabancı yatırımcılarda da benzer bir oranın yakalanması gerektiğine işaret ediyor. Günümüzde toplam küresel doğrudan yabancı yatırımın yüzde 1’ini oluşturan Türkiye’nin yüzde 1,5’lik hedefli bulunuyor. Bu hedefin tutturulması için uluslararası kuruluşların rapor, analiz ve tahminleri büyük rol oynuyor. Uluslararası yatırımcıların karar alma süreçlerinde küresel finans kuruluşlarını takip ettiği gerçeği Türkiye’nin önünde duruyor. Böylesine bir dönemde Çin’e karşı oluşan ticari engellemeler Türkiye’ye fırsatlar sunuyor. Türkiye, Avrupa Birliğiyle gümrük birliğinde yer alan bir aktör olarak yeni yatırımları ülkeye çekebilir. Bunun için Haziran 2023’ten itibaren işleme alınan reform ve politikaların ivedilikle devam etmesi ve kuvvetlendirilmesi gerekiyor. Sonuç olarak uluslararası finans ve kredi kuruluşları 2025’te Türkiye için iyimser tahminler açıkladılar. Bu tahminlerin yıl içerisinde daha pozitif hale gelmesi ve enflasyonun yüzde 20’ler seviyesine inmesi beklenebilir.