Gidenler dönüyor yabancı yetenekler geliyor: Süper beyin akını
Türkiye, 2017 yılında başlattığı tersine beyin göçü programlarında önemli ilerlemeler kat etti. Tersine beyin göçünü destekleyen çeşitli programlar sayesinde yurt dışında yaşayan nitelikli insan kaynağını ülkeye kazandırdı. Özellikle tarım, teknoloji ve uzay sektörlerinde gerçekleştirilen bu hamleler, ekonomik kalkınmanın yanı sıra kırsal gelişime ve teknolojik ilerlemeye büyük katkı sağladı. Yetenek Transferi Programı, Milli Uzay Programı, TÜBİTAK’ın birden fazla tersine beyin göçü programı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Avrupa Birliğinin ortak gerçekleştirdiği IPARD Programı ve Türkiye’nin Yerli Otomobili Togg, bu süreçte kilit rol oynayarak dünyanın farklı noktalarındaki hem yerli hem de yabancı nitelikli insan kaynağını Türkiye’ye getirdi.
STRATEJİK SEKTÖRLERE BAŞVURU
Türkiye, teknoloji sektöründe tersine beyin göçü konusunda önemli başarılar elde etti. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Yetenek Transferi Programı, yurt dışındaki nitelikli insan kaynağını ülkemize çekerek teknoloji ekosistemini güçlendiriyor. 2023 yılı başından bu yana 1702 kişi programa başvururken, şartları sağlayan 1598 yetenekli kişi Türkiye’deki özel şirketlerde istihdam edildi. Bu program sayesinde, yazılımdan mühendisliğe, biyoteknolojiden uzay teknolojilerine kadar birçok stratejik sektörde küresel yetenekler Türkiye’ye kazandırılmış oldu.
RUSLARDAN YOĞUN İLGİ
Programa en yoğun ilgiyi Rusya vatandaşları gösterdi. Türkiye’de çalışmaya başlayan 833 kişi Rus uyruklu. En fazla tercih edilen meslek grubu yazılım tasarımcısı oldu (440 kişi). Onu, yazılım geliştiriciler (377 kişi) ve yazılım test uzmanları (144 kişi) takip etti. Bunun yanı sıra alaylı yazılımcılar için de fırsatlar sunuluyor. Üniversite mezuniyeti olmayan, ancak yetkinlik sahibi bireyler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmelerle program kapsamına alınıyor. Tech-Visa Programı ile de yetenek transferi projesi genişletiliyor. Özellikle Ar-Ge ve inovasyon odaklı projelerde çalışacak tekno-girişim firmalarının Türkiye’ye davet edilmesiyle, teknoloji yatırımlarının Anadolu topraklarına taşınması hedefleniyor.
GURBETÇİ TARIM İLE DÖNÜYOR
Türkiye ve AB tarafından ortaklaşa finanse edilen IPARD Programı, kırsal kalkınmaya yönelik önemli bir girişim olarak dikkat çekiyor. Program, hem Türkiye’de yaşayan girişimcilere hem de yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına kırsal bölgelerde yatırım yapma fırsatı sunuyor. Bu desteklerle kırsalda modern tarım tesislerinin kurulması sağlanırken, yurt dışındaki tecrübeli gurbetçilerin ülkeye dönerek bilgi birikimlerini aktarmaları teşvik ediliyor. Türkiye’ye geri dönen gurbetçiler yaşadıkları ülkelerdeki tecrübelerini Türkiye’ye taşıyor. Bu sayede ülkemize yeni sermaye girişi sağlanıyor ve kırsal kalkınmaya ciddi katkılar sunuluyor. 33 ilde, IPARD destekleriyle toplam 277 milyon TL’lik yatırım yapılırken kurulan modern tarım tesisleri ile tarımda verimlilik artıyor, yeni istihdam alanları oluşuyor.
DÖNEN-LERİN YÜZDE 67’Sİ GENÇ
- Bugüne kadar kurulan 128 tesis, yaklaşık 700 kişiye istihdam sağlarken IPARD desteklerinden faydalananların %67’si genç, %30’u kadın yatırımcılardan oluşuyor. Dönüşü teşvik etmek adına 40 yaş altı genç yatırımcılar için hayvancılık projelerinde hibe oranı %70’e kadar çıkıyor. Tarımda modernleşmeyi teşvik eden bu yatırımlar, kırsal kesimlerde ekonomik canlılık yaratırken, aynı zamanda yurt dışından dönen girişimcilerin bilgi ve deneyimlerini Türkiye tarımına aktarmalarına olanak tanıyor. Bu sayede, sadece sermaye değil, aynı zamanda tarımsal teknoloji ve yenilikçi yöntemler de ülkemize taşınıyor.
TERSİNE GÖÇTE UZAY ETKİSİ
- Türkiye Uzay Ajansı (TUA) tarafından yürütülen Milli Uzay Programı, Türkiye’nin uzay sektöründeki potansiyelini açığa çıkarmakla kalmıyor, aynı zamanda tersine beyin göçünü de teşvik ediyor. Uzay teknolojileri ve uzay bilimleri alanında TUA tarafından gerçekleştirilen programlara yüzlerce beyin göçü olmuş durumda. Bu kişiler yabancı ülkelerde edindikleri bilgi birikimi ve deneyimi Türk Uzay Misyonuna aktarırken yakın gelecekteki uzay misyonlarında kendi vatandaşlarının olmasıyla güven duygusu aşılıyor.
KÜRESEL ARENADA BİR ADIM ÖNE
Türkiye, tarımdan teknolojiye, uzaydan sanayiye kadar birçok sektörde tersine beyin göçü politikalarını başarıyla uyguluyor. Avrupa Birliği destekli IPARD Programı, kırsalda modern tarım yatırımlarını teşvik ederken, Yetenek Transferi Programı uluslararası yetenekleri Türkiye’ye kazandırarak teknoloji ekosistemini güçlendiriyor. Uzay çalışmaları ise Türkiye’yi küresel arenada bir adım öne taşıyor. Bu programlar sayesinde, yurt dışında yaşayan nitelikli Türk vatandaşları ve uluslararası yetenekler, bilgi birikimleriyle ülkemize değer katıyor. Tersine beyin göçü, ekonomik kalkınma, teknolojik ilerleme ve bilimsel gelişime büyük katkılar sağlarken, Türkiye’nin geleceğe daha güçlü adımlarla ilerlemesini mümkün kılıyor.