Ölüm en büyük nasihattir
Ölüm, insan, hayvan, bitki gibi herhangi bir canlının yaşamının tam ve kesin bir biçimde sona ermesi demektir. Sadece insana mahsus değildir. Var olan yani sonradan varolan her şey fanidir ve ölümlüdür. “Her canlı ölümü tadacaktır” ve “Yeryüzünde bulunanların hepsi fânidir” ayetleri bu hakikati ifade eder. Ölümde mutlak adaletin tecellisi söz konusudur. Ölüm, zamanı geldiğinde zenginle fakiri; zalimle mazlumu; alimle cahili ayırmaz. Ölüm söz konusu olduğunda dünyadan ayrılma anlamında eşitlik söz konusudur.
KUR’AN İKİ YÖNÜNÜ DE ANLATIR
Ölümün nasıl gerçekleştiğini tecrübe edenlerden dinleme imkanımız yok. Ancak ölümü yaradan bu konu hakkında bazı bilgiler verir ve ölenin haline dair şöyle buyurur: “Hayır, can boğaza dayandığı, 'Kimdir (bunu) iyi edecek?' dendiği, (ölmek üzere olanın da) bunun ayrılış olduğunu bildiği, bacakların birbirine dolandığı zaman, işte o gün sevk ediliş Rabbinedir.” (Kıyame-26,30)
İnanmayanların dünyada yapıp ettiklerinden dolayı ölümleri hakkında bilgi verilirken ise şöyle buyrulur: “Allah’a karşı yalan uyduran veya kendine bir şey vahyedilmemişken, 'Bana vahyolundu' diyen, ya da “Allah’ın indirdiğinin benzerini ben de indireceğim” diye laf eden kimseden daha zalim kimdir? Zalimlerin şiddetli ölüm sancıları içinde çırpındığı; meleklerin, ellerini uzatmış, 'Haydi canlarınızı kurtarın! Allah’a karşı doğru olmayanı söylediğiniz ve onun ayetlerinden kibirlenerek yüz çevirdiğiniz için bugün aşağılayıcı azap ile cezalandırılacaksınız' diyecekleri zaman hallerini bir görsen!” (En’âm-93)
MÜMİN İÇİN RAHAT GEÇER
Mümin için ise ölüm bir alemden başka bir aleme seyru sülûk etmek demektir. Son ana kadar gayreti ve bir amacı vardır müminin. Bu yüzden öldürme hırsını kardeşinin gözlerinde gören Habil, son deminde dahi hakkı söylemekten ve hakka ittiba etmekten sakınmamış ve ölmeden önce şöyle demiştir: “Andolsun! Sen beni öldürmek için elini bana uzatsan da ben seni öldürmek için sana elimi uzatacak değilim. Çünkü ben âlemlerin Rabbi olan Allah’tan korkarım.” (Mâide-28)
Fecr Suresi'nin son ayetleri de müminin son nefeslerindeki rahatlığından bahseder. Ayet şöyledir: (Allah şöyle der:) “Ey huzur içinde olan nefis! Sen O’ndan razı, O da senden razı olarak Rabbine dön! (İyi) kullarımın arasına gir. Cennetime gir.”
ALLAH MÜMİN KULUNA KAVUŞMAK İSTER
Sevgili Peygamberimiz (sav) ölüme karşı takınılan tavrı Allah’la irtibat noktasından değerlendirerek, “Her kim Allah’a kavuşmayı dilerse Allah da ona kavuşmayı diler ve her kim Allah’a kavuşmayı hoş görmezse Allah da ona kavuşmayı hoş görmez.” şeklinde ifade edince, Hz. Âişe veya diğer hanımlarından biri, Allah Resûlü’ne, “Yâ Resûlallah! Bizler elbette ölümden hoşlanmayız!” demişti. Onun bu endişesi üzerine Allah Resûlü “Bu sizin anladığınız manada değildir.” demiş ve sözlerine şöyle açıklık getirmiştir: “Mümine ölüm gelince, Allah’ın hoşnutluğu ve ikramı kendisine müjdelenir. (Bu müjde üzerine) artık mümine ölümden daha sevimli bir şey olamaz. O anda mümin Allah’a kavuşmayı, Allah da mümin kuluna kavuşmayı ister. Kâfire ölüm geldiğinde ise Allah’ın azabı ve cezası kendisine bildirilir. O anda kâfire ölümden daha fena gelen bir hâl olamaz. O anda kâfir Allah’a kavuşmaktan, Allah da ona kavuşmaktan hoşlanmaz.”
EN ÖNEMLİSİ ÖLÜME HAZIRLIKTIR
Ölüme hazırlık, ölüm ve ötesi için en gerekli olan iştir. Yaptığı şeylerin hesabını vereceğine inanmayan bir insanın hayatını Allah’ın istediği istikamette düzene sokması düşünülemez ve böyle bir kişi ölümle karşılaşmayı da asla arzu etmez. Buna karşılık, attığı her adımda Allah’a hesap verme düşüncesini taşıyan, her davranışını ötede Allah’a hesap verme bilinci içinde hassasiyetle ele alan kişi için ölüm bir yok oluş değil, buluşmanın başlangıcıdır. Tıpkı Allah Resûlü’nün son nefesinde, En Yüce Dost’a gitme arzusunu dile getirdiği gibi ya da Mevlânâ’nın ifadesiyle “şeb-i arûs” (düğün gecesi) gibi.
Ölüme hazırlık, neden yaratıldığını, nereye gideceğini unutmamakla başlar. Var olma gayesini unutmayan kimse, varlığı ve kendini okumayı becerebilen kimse, iman ve salih amelle ölüme hazır olabilir. Yakup peygamberi son nefeslerinde görevinden alıkoymayan buydu. Hz. Peygamber’i son nefeslerinde irşattan alıkoymayan da buydu. Efendimiz (sav) bir hadislerinde, “Herhangi birinizin elinde bir hurma fidanı varken, kıyamet kopacak olsa, derhal onu diksin!” buyurmuştur.
ALLAH’IN İSTEDİĞİ İSTİKAMETTE TANZİM EDİN
Kıyamet yani evrenin ölümü Allah’ın iradesi ve takdirinde olan bir şeydir. Fidan dikmek ise insanın iradesinde olan bir şeydir ve biz yapacaklarımızla mükellefiz. Ölüm, kişinin kıyametidir. Gayret son ana kadardır. Kulluk yakîn gelene kadardır. Hazırlık da son ana kadardır. İnsan ölüm sonrası için iyi hazırlanırsa aklını kullanmış olur ve ahiretin başlangıcı olan ölüm anı sorunsuz atlatılır. Ümmetini çok seven ve bu nedenle de ümmeti için sık sık ellerini açıp Allah›a dualar eden Sevgili Peygamberimiz onlara ölümden sonra kötü akıbetle karşılaşmamaları için dünyalarını Allah›ın istediği istikamette tanzim etmeleri tavsiyesinde bulunmuştur.
Allah Resûlü’nün ölümle ilgili yaptığı uyarılarda en fazla üzerinde durduğu hususlardan biri de ölüm zamanının belli olmadığı, dolayısıyla her an gelebileceği için hayatı tanzim etmede geç kalınmaması gerektiğidir. Annesiyle birlikte evinin duvarını çamurla sıvayan Abdullah b. Amr’a, “Abdullah, ne yapıyorsunuz?” diye sorar. Abdullah da, “Evimizi tamir ediyoruz ey Allah’ın Resûlü.” diye cevap verir. Bunun üzerine Efendimiz (sav), “Ölüm, bu (duvarın yıkılması)ndan daha hızlıdır” buyurur. Peygamberimiz bu sözüyle ölümün her insanı ansızın yakalayabileceğini ve ona hazırlıklı olunması gerektiğini hatırlatmıştır.