‘Dikey Gaz Koridoru’ sözde kaldı
Yunanistan’ın Türkiye’yi by-pass ederek Avrupa enerji güvenliğinde kilit aktör olma hedefi, destek görmedi. ABD’nin güçlü siyasi desteğine rağmen Dikey Gaz Koridoru, ne piyasa oyuncularından yeterli ilgi gördü ne de ekonomik açıdan cazip bir güzergâh haline gelebildi. Rus gazına alternatif oluşturma iddiasıyla öne çıkan proje, yapılan kapasite ihalesinin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla önemli bir darbe aldı. Bu tablo, Atina’nın bölgesel enerji merkezi olma planlarının yalnızca siyasi söylemlerle hayata geçirilemeyeceğini ortaya koydu. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotaskis, söz konusu koridorun Türkiye’nin Avrupa enerji güvenliğindeki rolünü kısıtlayacağını belirterek, “Yunanistan, Avrupa’nın enerji geleceğinde bir “geçiş kapısı” haline geliyor. Doğal gazın Avrupa’ya arka kapıdan, yani Türkiye üzerinden girmesini kabul edemeyiz” demişti.
PLANLAR KAĞIT ÜSTÜNDE KALDI
Yunan basınından Tovima’nın haberine göre ABD’nin de desteklediği Dikey Koridor’la ilgili yapılan planlar kağıt üstünde kaldı. Türkiye’nin rolünü kısıtlamayı ve Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığını azaltılmayı hedefleyen koridor kapsamında 22 Aralık’ta düzenlenen kapasite ihalesi, hiçbir teklif gelmemesi nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. İhalede, doğal gaz taşımacılığına yönelik üç farklı ürün sunuldu. Yapılan ihalede üç ürün için de herhangi bir teklif sunulmazken, söz konusu durum Dikey Koridor’un piyasa açısından cazip bulunmadığının açık göstergesi olarak yorumlandı. Türkiye’nin TANAP, TürkAkım, Mavi Akım ve LNG altyapısıyla gazın fiziksel geçişi ve fiyat oluşumu açısından bölgesel merkez iddiası bulunuyor. Dikey Gaz Koridoru ise gazı Türkiye’yi by-pass ederek Balkanlar üzerinden Avrupa’ya ulaştırmayı amaçlıyor.
ATİNA’NIN ROL ÇALMA GİRİŞİMİ
Atina, söz konusu projeyi, Avrupa için enerji merkezi haline dönüşme planlarının başlangıcı olarak yorumluyordu. Ankara’nın rolünü çalmak isteyen Yunanistan, Türkiye’nin sadece enerjide “geçiş ülkesi” olarak kalmasını ve siyasi gerekçelerle oluşturduğu algılar üzerinden Türkiye’nin AB içinde zamanla tamamen dışlanmasını hedefliyordu. Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Dikey Gaz Koridoru’na ilişkin, “Rus doğal gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya girişine izin verilemez. Avrupa enerji ihtiyaçlarını kendi içinde halletmeli” ifadelerini kullanmıştı.
TÜRKİYE'YE KARŞI İTTİFAK
Doğu Akdeniz’deki enerji denkleminde Türkiye’yi yok sayan İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, keşfedilen doğal gazın Avrupa’ya ulaştırılması için East-Med projesini bir çözüm yolu olarak sunmuşlardı. Türkiye’yi dışlayan bu proje ve girişim, Ankara’nın dik duruşu sayesinde hayata geçmedi. İlerleyen süreçte ise kendilerini Doğu Akdeniz’in hakim gücü olarak gören Doğu Akdeniz Gaz Forumu üyeleri de Türkiye’yi stratejik denklemin dışına itmeyi temel amaç olarak gördüler. Türkiye, Suriye, Libya ve KKTC gibi bölge aktörlerini dışlayan yapılanma da hukuki ve siyasi meşruiyet elde edemedi. Türkiye’yi diplomasi düzeyinde aşamayan İsrail, Yunanistan ve GKRY, son olarak ortak askeri ittifak planlarını duyurdu.
YUNANİSTAN TÜRKİYE İLE AŞIK ATAMAZ
Türkiye Enerji Stratejileri Ve Politikaları Araştırma Merkezi Başkanı Oğuzhan Akyener, Avrupa için enerji merkezi (Hub) olma niyeti taşıyan Yunanistan’ın iddialarını destekleyecek altyapı ve networke sahip olmadığını belirtti. “Yunanistan enerjide Türkiye ile aşık atamaz” diyen Akyener, “Avrupa’da bağlantıları yok. LNG terminalleri çok sınırlı ve düşük kapasiteli. Dikey Gaz Koridoru’nun finansmanı ve tamamlanması konusunda ciddi soru işaretleri var. Bu yüzden ihaleye katılım olmadı” açıklamasını yaptı. Turkstream üzerinden Avrupa’ya yapılan enerji tedarikine Atina’nın ulaşmasının imkanı olmadığını dile getiren Akyener, “Projeye ABD destek verdi ama Yunanistan LNG’yi ABD’den bizden daha uyguna alamaz” diye konuştu.
Enerji depolamada stratejik yatırım
Yenilenebilir enerji 75 bin megavatı aştı: Kurulu gücün üçte biri rüzgar ve güneş