Google сиз ҳақингизда маълумотларни қандай йиғади ва нима учун?

Google — бу нафақат қидирув тизими, балки Gmail, Google Maps, YouTube, Google Drive ва бошқа кўплаб хизматларни таклиф этувчи дунёдаги энг йирик технологик компаниялардан бири. Аммо, Google сиз ҳақингизда маълумотларни қандай йиғиши ва нима учун бу кераклигини кўпчилик тушунмайди. Ушбу мақолада Google сиз ҳақингизда қандай маълумотларни йиғиши, қандай усуллардан фойдаланиши ва уларнинг фойдаланиш мақсадлари ҳақида гаплашамиз.

Google фойдаланувчиларни қандай кузатади?

Google маълумотларни йиғиш учун кўплаб усуллардан фойдаланади. Бу ерда асосийларини кўриб чиқамиз:

1. Google ҳисоби Агар сиз Google ҳисоби орқали Gmail, YouTube ёки Android қурилмаларидаги хизматлардан фойдалансангиз, барча фаолиятингиз қайд этилади. Google қандай дастурлар ўрнатганингиз, қандай видеолар кўрганингиз ва қандай қидирув сўровларини киритганингизни билади.

2. Cookies ва трекерлар Cookies — бу қурилмангизда сақланувчи кичик файллар бўлиб, улар Google’га турли веб-сайтлардаги ҳаракатларингизни кузатиш имконини беради. Масалан, интернет-дўконни кўрган бўлсангиз, Google сизга шу дўкон товарлари ҳақида реклама кўрсатиши мумкин.

3. GPS ва геолокация Агар сиз Android қурилмаларидан ёки Google Maps’дан фойдалансангиз, компания сизнинг геолокация маълумотларингизни олади. Бу сизнинг яшаш жойингиз, иш жойингиз ва хатто қайси йўналишларни афзал кўришингизни аниқлаш имконини беради.

4. Қидирув ва кўриш тарихи Барча қидирув сўровлари ва кўрилган веб-сайтлар қайд этилади. Ҳатто сиз Google ҳисобига кирмаган бўлсангиз ҳам, маълумотлар аноним шаклда йиғилади.

5. Овозли буйруқлар Агар сиз Google Assistant ёки ақлли қурилмалар (масалан, Google Nest) дан фойдалансангиз, овозли буйруқларингиз қайд этилади. Google бу ёзувлар хизматни яхшилаш учун фойдаланилади, деб даъво қилади.

6. Қурилма маълумотлари Android смартфонлари Google’га дастурлардан қандай фойдаланишингиз, қурилма техник хусусиятлари, батарея заряди даражаси ва бошқа маълумотларни етказиб беради.

Google қандай маълумотларни йиғади?

Google жуда кўп маълумотларни йиғади, улар қуйидагиларни ўз ичига олади:

• Шахсий маълумотлар: исм, электрон почта манзили, телефон рақами, туғилган сана.
• Локация: ҳаракат тарихи, уй ва иш манзиллари, севимли жойлар.
• Қидирув сўровлари: қидирув сатрига киритганингиз.
• Дастурлар фаолияти: қайси дастурларни ўрнатганингиз ва қанча вақт фойдаланганингиз.
• YouTube фаолияти: кўрилган видеолар, лайклар, изоҳлар.
• Электрон почта маълумотлари: Gmail’даги хатларингиздан, масалан, харидлар ва бронлашлар ҳақида маълумот.
• Реклама: қандай рекламага босганингиз ва қизиқишларингиз.

Google бу маълумотларни нима учун йиғади?

Google йиғилган маълумотлар фойдаланувчи тажрибасини яхшилашга ёрдам беради, деб ҳисоблайди. Бу ерда асосий мақсадлар келтирилган:

1. Шахсийлаштириш

   • Шахсийлаштирилган қидирув: натижаларни мувофиқлаштириш.
   • YouTube, Google Maps ва бошқа хизматларда тавсиялар.

2. Реклама Google’нинг асосий даромад манбаи реклама ҳисобланади. Йиғилган маълумотлар мослаштирилган реклама кўрсатиш имконини беради. Масалан, агар сиз Париждаги меҳмонхоналарни қидирган бўлсангиз, Google сизга туристик агентликларнинг рекламасини кўрсатиши мумкин.

3. Хизматларни яхшилаш

   • Маълумотлар таҳлили орқали дастурлар ва хизматларни оптималлаштириш.
   • Овозли буйруқлар Google Assistant’нинг сифатини яхшилаш учун фойдаланилади.

4. Тадқиқот ва ривожланиш Йиғилган маълумотлар фойдаланувчиларнинг ҳаракатларини таҳлил қилиш ва янги маҳсулотлар яратиш учун фойдаланилади.

Хавфлар ва танқидлар

Google маълумотларни йиғиш орқали қатор танқидларга учрайди:

1. Шахсийлик масаласи Кўплаб фойдаланувчилар маълумотлари уларнинг розилигисиз фойдаланилиши ёки учинчи томонларга узатилиши мумкинлигидан хавотирда.

2. Монополия Кўп маълумот йиғиш Google’ни онлайн реклама ва аналитика соҳасида деярли монополистга айлантирди.

3. Маълумотлар оқиши хавфи Ҳатто катта компаниялар ҳам киберҳужумлардан ҳимояланган эмас. Маълумотлар оқиб кетиши фойдаланувчилар учун жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин.

4. Манипуляция Шахсийлаштирилган реклама ва натижалар фойдаланувчиларнинг фикрларини шакллантириши ва танловларига таъсир қилиши мумкин.

Маълумотларингизни қандай ҳимоя қилиш мумкин?

Агар сиз Google’нинг маълумотларни йиғишини чеклашни хоҳласангиз, қуйидаги тавсиялардан фойдаланинг:

1. Махфийлик созламалари

   • Google My Account бўлимига ўтиб, махфийлик параметрларини созланг.
   • Локация тарихи ва реклама шахсийлаштиришни ўчиринг.

2. Инкогнито режими Браузернинг инкогнито режимидан фойдаланинг, бу кузатувларни минималлаштиради.

3. Геолокацияни чеклаш GPS’ни фақат зарур бўлган ҳолларда ёқинг.

4. Алтернативалардан фойдаланинг

   • Қидирув тизимлари: DuckDuckGo ёки StartPage.
   • Хариталар: OpenStreetMap.

5. Тарихни тозалаш Қидирув ва кўриш тарихини мунтазам ўчиринг.

Хулоса

Google қўллаб-қувватлайдиган хизматлар жуда қулай ва фойдали, аммо улардан фойдаланиш ортида кўплаб маълумотларни йиғиш жараёни ётади. Қандай маълумотлар йиғилишини ва улар қандай мақсадларда қўлланилишини тушуниш муҳим. Сиз махфийлик параметрларини созлаш орқали маълумотларни йиғишни чеклашингиз ёки алтернатив хизматлардан фойдаланишингиз мумкин. Махфийлик — бу ҳар бир фойдаланувчининг шахсий жавобгарлиги, ва ҳар бир киши бунга онгли равишда ёндашиши керак.