Суриядаги гуманитар инқироз ва Россия базасида жон сақлаётган қочқинлар
0
Хмеймим базасига қочганлар
Айрим ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари Хмеймим авиабазасида бошпана топган аёллар ва болаларнинг суратларини жойлаштирган. Уларга кўра, базада асосан христиан, друз ва алавий қочқинлари паноҳ топмоқда. Бироқ, бу суратларнинг ҳақиқийлиги ва фойдаланувчиларнинг шахсини аниқлаш имкони мавжуд эмас.
Ҳозирда ҳокимиятни қўлга олган "Ҳайъат Таҳрир аш-Шом" жангчиларининг таъкидлашича, улар Асад режими қолдиқларини тўлиқ йўқ қилишга ҳаракат қилмоқда. Асосан алавийлар истиқомат қилган қишлоқ ва шаҳарларда аҳолига нисбатан зўравонликлар кучайгани ҳақида хабарлар тарқалмоқда. Кўплаб алавий уйлари талон-торож қилиниб, сўнг ёқиб юборилган.
Қочқинлар ва халқаро муносабатлар
Суриядаги алавийларнинг бир қисми Ливанга қочишга мажбур бўлмоқда. Ливанлик алавий депутат Ҳайдар Носирга кўра, кўпчилик Россиянинг Хмеймим авиабазасида бошпана изламоқда. Хавфсизлик бўйича эксперт Роб Гейст Пинфолд Al Jazeera телеканалига берган интервьюсида бу зўравонликларнинг сабаби Суриянинг янги ҳукумати ва Асад тарафдорлари ўртасида тинчлик келишувининг йўқлиги эканини таъкидлади. Унинг фикрича, 14 йиллик фуқаролик уруши давомида мамлакатда зўравонликка алоқаси бўлмаган одамлар жуда кам қолган.
Сўнгги ўн кун ичида юз берган йирик ҳалокатлар
Буюк Британияда жойлашган Сурия инсон ҳуқуқлари обсерваторияси маълумотларига кўра, икки кун ичида Сурияда 1000 дан ортиқ фуқаро ҳалок бўлди. Улардан камида 745 нафари тинч аҳоли вакилларидир. Асосий қурбонлар алавийлар бўлиб, уларнинг айримлари ўз уйларида ўлдирилган, бошқалари эса ҳужумлардан қочиб чиқиш пайтида ҳалок бўлган.
Латакия ва Тартусдаги ҳарбий операциялар
Сурия ҳукумати томонидан амалга оширилаётган ҳарбий операциялар асосан алавийлар жойлашган Латакия ва Тартус шаҳарларига қаратилган. Франциянинг France 24 телеканали ва AFP агентлиги хабарларига кўра, бу ҳаракатлар Асад тарафдорлари томонидан амалга оширилган ҳужумларга жавоб сифатида бошланган. Германия Ташқи ишлар вазирлиги ва БМТнинг Сурия бўйича махсус вакили Гейр Педерсен вазиятдан жиддий хавотир билдириб, барча томонларни кескинликни юмшатишга чақирди. Халқаро қизил хоч қўмитаси эса ярадорларга тиббий ёрдам кўрсатиш учун ҳудудга тўсиқсиз кириш имкониятини талаб қилмоқда.
Россиянинг Суриядаги роли
Россия Сурияда иккита муҳим ҳарбий базага эга: Хмеймимдаги авиабаза ва Тартусдаги ҳарбий-денгиз базаси. 6 февраль куни Сурия Мудофаа вазири Мурхаф Абу Касра мазкур базалар келишувга эришилган тақдирда сақланиб қолишини маълум қилди. 2024 йил декабрь ойида Асад ҳокимиятдан ағдарилганидан кейин Россиянинг янги ҳукуматга нисбатан муносабати яхшиланган.
Суриядаги инқироз давом этар экан, халқаро ҳамжамиятнинг бу вазиятга қандай муносабат билдириши ва қочқинларга қандай ёрдам кўрсатилиши катта аҳамиятга эга бўлади.