Добавить новость
ru24.net
Все новости
Май
2024

«Մայրական կաթ»․ Անկախության համար պայքարը եւ կանանց երեք սերունդը

0

Մայրս ծխախոտի ծուխը ներս քաշեց, մենք դեռ մի քանի րոպե էլ նստեցինք Բամբիի գերեզմանի մոտ։

-Բայց ինչո՞ւ է ինքն իր ձագին կերել,- հարցրի մորս։

-Երեւի այդպես է նրան փրկել վանդակից,- պատասխանեց մայրս եւ պինդ գրկեց ինձ։

Լատվիացի գրող Նորա Իկստենայի «Մայրական կաթ» վեպի բնաբանն է։ Այն լույս է ընծայել «Վերնատուն» հրատարակչությունը Գոհար Ասլանյանի բնագրային թարգմանությամբ։ 2015-ին հրատարակված այս վեպը թարգմանվել է 26 լեզվով։

Մեդիամաքսի հետ զրույցում գրքի խմբագիր Արմեն Սարգսյանն ասել է, որ մի շարք երկրներում գիրքը հրատարակվել է «Սովետական կաթ» վերնագրով։ Հաշվի է առնվել ոչ այնքան գեղարվեստական արժեքը, որքան հանգամանքը, որ քննադատվում է Խորհրդային Միությունը, հետեւաբար՝ Խորհրդային Միության շարունակություն համարվող ռուսական իշխանությունը։ Սակայն Արմեն Սարգսյանի կարծիքով՝ գրքի գեղարվեստական արժանիքները ավելին են, քան առաջին հայացքից առնված տպավորությունները։

- «Ծնվել ենք հստակ վայրում, հստակ ժամանակում, եւ այդ փաստը վճռական է եղել մեզ համար, բոլորովին այլ կյանք կունենայինք, եթե մեկ այլ տեղում ծնվեինք»։ Եվ իսկապես, դրաման, որ ապրում է հեղինակի մայրը, ուղղակիորեն կապված է խորհրդային կարգերի հետ։

- Իկստենան ցույց է տվել եւ՛ խորհրդային Լատվիայի սոցիալական միջավայրը, եւ՛ այդ միջավայրում ապրող անհատներին։ Առավել ավագ սերունդը հիշում էր 20-30-ականների ազատ, անկախ Լատվիան, հետո արդեն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, հիտլերականներից ազատագրված Լատվիայի խորհրդայնացումն ու ռեպրեսիաները։ Հեղինակը գրել է խորհրդային կարգերի մասին, որովհետեւ ծնվել է այդ շրջանում։ Սակայն գիրքը ազատության փնտրտուքի, ընտանեկան հարաբերությունների, կյանքի խորհրդանիշը համարվող «մայրական կաթի» մասին է։

Գրքում մայրերը երկուսն են՝ հեղինակի մայրը եւ մոր մայրը։ Սրանք ավելի առանցքային թեմաներ են, հոգեբանական ավելի խոր շերտեր, քան թե խորհրդային կարգերի քննադատությունը։

Հեղինակի մայրը բժիշկ է, տաղանդավոր գիտնական, որը կարող էր իր մասնագիտական ունակությունները դրսեւորել առաջատար բժշկական հաստատություններում, հաջողությունների հասնել, բայց ստիպված է աշխատել գյուղի ամբուլատորիայում, ավելին՝ հետագայում կորցնել նաեւ այդ աշխատանքը։

Խորհրդային Միության բացասական կողմերն ավելի շատ զգացել են մտավորականները, քան ենթադրենք արտերում, ծխախոտի դաշտերում աշխատող մարդիկ։

-«Մայրս որոշեց հետ չնայել։ Խորթ հորս հետ ամուսնացավ, որն էլ ինձ որդեգրեց եւ դստեր պես սիրեց»։ Մայրն ուզում էր փրկել իր երիտասարդությունն ու դստերը։ Դուստրը թաքուն հանդիպում էր աքսորից վերադարձած հոր հետ։ Գուցե ընտանեկան այս դրաման է հեղինակի մոր հոգեբանական խնդիրների պատճառը։

- Ինչպես ասում են՝ բոլորս գալիս ենք մանկությունից։ Հայրը թաքնվել էր խորհրդային գեստապոյից՝ ընտանիքին թողնելով անպաշտպան, բայց մատղաշ եղեւնիները կոտրելուց փրկելու համար դուրս էր եկել թաքստոցից ու ձերբակալվել։ Եթե նա եղեւնիների համար կռիվ չտար, ընտանիքին եւ ինքն իրեն չէր դնի այդ վիճակին։ Հոր այդ արարքը նրան խոցում է։ Նաեւ կարծում է, որ իր ներսում խոր նստած է հոր ինքնաոչնչացման գենը։

-«Մորս մայրը», «մորս խորթ հայրը»․ այս դիմելաձեւերն ինչ-որ հետաքրքիր նուրբ շեշտադրում ունեն։

- Հեղինակը, «մորս մայր» ասելով, մայր բառն է շեշտում։ Իսկ առհասարակ հերոսներին անուններ չի տվել, որ պատմությունը ընդհանրացնի։ Նա ասում է, որ Խորհրդային Լատվիայում միլիոնավոր մարդիկ են իր կյանքով ապրել։

- «Մայրական կաթ»-ը ինքնակենսագրակա՞ն է։

- Լրիվ ինքնակենսագրական չէ, թե չէ ժանրը ոչ գեղարվեստական կլիներ, բայց Իկստենան ասում է՝ գրել եմ այն, ինչ ապրել եմ։ Նկարագրում է այն հարաբերությունները, որ ունեցել է մոր հետ, եւ այն հարաբերությունները, որ կուզեր ունենալ, բայց չի ունեցել։ Ինչպես օրինակ՝ Սարոյանն է «Հայրիկ, դու խենթ ես» վիպակում նկարագրում իդեալական հարաբերություններ հոր եւ որդու, որ երբեք չի ունեցել ո՛չ որպես որդի, ո՛չ որպես հայր։

- Գլխավոր հերոսը հեղինա՞կն է, թե՞ նրա մայրը։

- Ես կարծում եմ՝ երկուսն էլ, որովհետեւ պատմությունը, իրար լրացնելով, պատմում են։ Սկզբում ժամանակները տարբեր են, հետո հատվում են, սինխրոնանում, ու ասելիքը հստակվում է։ Մայրը (գինեկոլոգը) պատմում է՝ ինչպես է հոգնած գալիս տուն, դուստրը ճաշ է պատրաստում իր համար, հետո նույնը դուստրն է պատմում՝ մայրը հոգնած գալիս է աշխատանքից, ինքը ճաշ է պատրաստում։

Եվ կարծես չի էլ գիտակցում, որ մայրն անտարբեր է, շատ մայրեր եւ՛ աշխատում են, եւ՛ հոգ տանում զավակների համար։ Հեղինակը դառնում է մայր մոր համար։ Հետագայում էլ Եսեն (որ ոչ տղամարդ էր, ոչ կին) է նրա համար հոգ տանում ՝ ասես դառնալով եւ՛ հայր, եւ՛ մայր։

-Ընթերցման ընթացքում սկսում ես համակրել հեղինակի մորը։ Իրականում նա սիրում է կամ սկսում է սիրել աղջկան։ Հատկանշական է՝ գործընկերները Եսեին հրաժարվում էին հետազոտել, իսկ նա մտերմանում է, ցավում, որ իբրեւ մասնագետ ի զորու չէ օգնել։

-Բնական է՝ հեղինակը գորովանքով է գրում մոր մասին, որին սիրում է․․․ Ավելացնեմ նաեւ, որ հեղինակի մայրը հաշվեհարդար է տեսնում հարեւանի հետ, որովհետեւ վերջինս ծեծել էր հղի կնոջը։ Խիզախ քայլ է։ Շատերս չենք միջամտում հարեւանների վեճերին, նա խառնվում է եւ կորցնում աշխատանքը։ Առհասարակ, շատերին էր օգնում, ընդհուպ արհեստական բեղմնավորում է կիրառում (երբ գիտությունը դեռ դրան չէր հասել), բայց ինքն իրեն օգնել, իր կյանքը ապրել
չի կարողանում։

- Ամենաառանցքայինն այս պատմության մեջ թերեւս այն է, ոչ հեղինակի մայրը տնից փախել էր, որ դստերը կաթ չտար։ Եվ պարզվում է՝ միտումը ամենեւին էլ նորածին դստերը կենարար կաթից զրկելը չէր։

-Այո, որովհետեւ կարծում էր, որ մայրական կաթի միջոցով դստերը կփոխանցվեն իր անազատությունը, հուսահատությունը, ինքնաոչնչացման հակումը (չգիտեմ՝ որքանով է դա գիտականորեն հիմնավորված, բայց մենք գեղարվեստական տեքստ ենք քննարկում)։ Չէր ուզում, որ դուստրն ապրի այն, ինչ ինքը։ Ինչպես որ գերմանամուկն է ուտում իր ձագին, որ փրկի նրան վանդակի կյանքից, եւ հետո ազատության կարոտից ինքնասպան լինում։ Գիրքն այդ բնաբանով էլ սկսվում է։

- Լատվիայի անկախացումը մոտ է, մարդիկ դուրս են գալիս փողոց, դուստրը լալիս է ոչ թե մոտեցող ազատության, այլ մոր համար, որ այն մերժում է։ Նա չէ՞ր հավատում ազատությանը։

- Նա չի կարող ապրել անգամ ազատության մեջ։ Ինչպես որ, երբ կենդանիներին երկար պահում են վանդակի մեջ, ազատության մեջ ապրել չեն կարողանում։ Դուստրը եկեղեցու կոտրված լեզվակով զանգի հետ է համեմատում մորը։ Ասում է․ «Երբեմն ինձ թվում է՝ քո միջից ինչ-որ մեկը կենսուրախությունը քաշել-հանել է, ինչպես կտրել են զանգի լեզվակը։ Ու դու չես կարողանում զնգալ»։ Պայքարն արդեն ոչ թե երկրի դեմ էր, կարգերի, ընտանիքի, այլ ինքն իր դեմ, իր ներսի։

- Նա/գինեկոլոգը մերժո՞ւմ էր, թե՞ փնտրում Աստծուն։ Երբ հարցնում էին՝ հավատո՞ւմ ես Աստծուն, պատասխանում էր՝ դեռ չեմ հանդիպել նրան։ Գիտական փորձերով էլ կարծես ուզում էր ապացուցել, որ Աստված չկա։ Բայց վերջում հեղինակը գտնում է իր պատրաստած կավե մարդուկը՝ թղթով փաթաթված, որտեղ մի քանի անգամ մայրը նույն բառերն էր գրել՝ խնդրելով Աստծուն՝ փրկել իրեն հավերժ կրակից, կասկածանքի որդերից եւ դժոխքից․․․»։

- Բոլոր աթեիստները հավատոմ են, ու բոլոր հավատացյալները կասկածում։ Շատ պայմանական է։ Կոմունիզմը ստիպում էր մարդկանց չհավատալ։ Հատկապես հիսունականներից հետո ծնվածները աթեիզմի զոհեր էին։ «Բժշկությունը ստվերել էր Հիսուսին։ Ամեն ինչ բացատրելի էր եւ հասկանալի․ ո՛չ հավատամք կար, ո՛չ հրաշք։ Ու ընդհանրապես Հիսուսն արգելված էր, դրա փոխարեն մարդիկ պիտի իրական հեքիաթային երկրին հավատային՝ կոմունիզմին․․․»։

Հեղինակի մայրը բժիշկ էր, որը կյանք էր պարգեւում, Աստված նույնպես կյանք է պարգեւում, ուստի նա ուզում էր գիտականորեն հասկանալ Աստծո լինել-չլինելը։

- Գրքում նկարագրվում է ամբուլատորիայում առանց ցավազրկման պտղից ազատվել ցանկացող ու երբեք հղիանալ չկարողացող կանանց հերթերը, բարձրացվում հարցեր, որոնց շատ դեպքերում անհաղորդ են տղամարդիկ։ Կարո՞ղ ենք ասել, որ սա նաեւ գրականություն է կանանց մասին։

- Այո, սեղմագրում ենք նաեւ բնորոշել, որ այս վեպը երեք սերնդի կանաց պատմություն է, եւ եթե գումարենք այդ տարիները, մոտ հիսուն տարվա պատմություն է դառնում։

Արմինե Սարգսյան




Moscow.media
Частные объявления сегодня





Rss.plus



YANDI.ga: Революция в коммуникации и Продвижении Музыкантов с использованием WEB3

EVITA BEAUTY STORE - интернет-магазин косметики премиум-класса!

В России вновь пройдет культурно-благотворительный фестиваль детского творчества «Добрая волна»

Современный литературный критик. Литературная критика произведений.


Юрий Лоза назвал приемлемую сумму гонорара для артиста

Дмитрий Несоленый возглавил депо «Унеча» компании «ЛокоТех-Сервис»

Эти 4 сорта моркови можно посеять перед зимой и не пожалеть

Лекарства от диабета. Какие бывают и когда используются?


Hibernian Community Foundation’s Dedication To Helping The Less Fortunate

Killer mom Susan Smith's parole bid inspires 360 correspondences—see how many favor her freedom

GREG GUTFELD: We may not get this country back on its feet tomorrow, but we're well on our way

UK will urge Trump administration not to curb free trade, Reeves says


«Московский спорт КАРТСИМ ФЕСТ 2024» объединит любителей и профессионалов виртуального и реального автоспорта

Волшебница Осень...

История про Кошку и её Человека

На Ямале водитель мусоровоза погиб при разгрузке отходов


Darktide already has hard mode, but will add 40 extra hard, randomized difficulty levels anyway

Grab a friend to try these Deadlock duo lane picks and take a bite out of the cursed apple

2025's videogame Grammy nominations are the normal AAA fare and one surprising indie entry

The most underrated shooter of 2023 is free on Epic right now, and going for cheap on Steam



Школьники избили пассажира электрички и вступившегося за него уборщика в Москве

Благотворительный спектакль «Хочу быть выше» будет посвящен 10-летию фонда «Жизнь в Движении»

ZALA. Бесшпионские системы // Осуждены обвиняемые в попытке вывезти за границу русский дрон

Школьника из Иваново обвинили в порче автомобилей




Правоохранители Подмосковья пресекли деятельность запрещенного международного движения

В Москве аниматор квеста выстрелил 19-летней посетительнице в шею

Freedom Holding Corp. увеличил выручку на 33% и купил SilkNetCom

Функциональные и тихие: две клавиатуры от A4Tech для комфортной работы


Франция хочет отомстить России за успехи в Африке экспансией в Казахстан

Андрей Воробьев поздравил полицейских с профессиональным праздником

Наталья Сергунина: Более 2,5 тысяч московских инноваторов получили нефинансовую поддержку с начала года

Собянин: город стимулирует создание рабочих мест для москвичей в ТиНАО


Денис Шаповалов стал чемпионом турнира ATP-250 в Белграде

Гауфф выиграла Итоговый турнир WTA - 2024

Кудерметова в паре с Чжань Хаоцин вышли в полуфинал итогового турнира WTA

Вторая ракетка Казахстана получил плохие новости от ATP после развода с российской теннисисткой


В Москве водитель показал гаишникам наркотики вместо удостоверения

Андрей Воробьев поздравил полицейских с профессиональным праздником

Франция хочет отомстить России за успехи в Африке экспансией в Казахстан

Наталья Сергунина: Более 2,5 тысяч московских инноваторов получили нефинансовую поддержку с начала года


Музыкальные новости

Оркестр Лундстрема открыл фестиваль «Джаз в филармонии» в Калининграде

«Договорились меня сжирать»: певица Жанна Бичевская назвала Аллу Пугачеву своим главным врагом на эстраде

Мелодия страны и народа. Нету, нету, не ищите. Экспертиза поддельная? Прокурор и старые деревья. Индейка с нами!

Джиган о том, что чуть не разрушил семью из-за зависимости: «Сорвало „кукушку“ от количества»



ZALA. Бесшпионские системы // Осуждены обвиняемые в попытке вывезти за границу русский дрон

Благотворительный спектакль «Хочу быть выше» будет посвящен 10-летию фонда «Жизнь в Движении»

Школьники избили пассажира электрички и вступившегося за него уборщика в Москве

Почему картофель в России за год подорожал на 60 процентов


Продвижение Поэта. Пиар Поэта. Продвижение творчества поэта. Продвижение стихов. PR Поэта.

Фильм о герое СВО из Пятигорска победил на международном кинофестивале

Фонд Потанина выделил миллиард на поддержку благотворительных инициатив, развитие социокультурных проектов и стипендиальные программы

Вильфанд: на неделе в Москве будет тепло и без осадков


В Томске двум собакам ищут дом после гибели их хозяйки в жутком ДТП

Школьника из Иваново обвинили в порче автомобилей

Стало известно число пострадавших в массовом ДТП с грузовиками на МКАД

Максим Урачаев возглавил управление дорожного хозяйства и транспорта администрации Ульяновска


Заместитель управляющего Отделением Фонда пенсионного и социального страхования Российской Федерации по г. Москве и Московской области Алексей Путин: «Клиентоцентричность - наш приоритет»

Заместитель управляющего Отделением Фонда пенсионного и социального страхования Российской Федерации по г. Москве и Московской области Алексей Путин: «Клиентоцентричность - наш приоритет»

Заместитель управляющего Отделением Фонда пенсионного и социального страхования Российской Федерации по г. Москве и Московской области Алексей Путин: «Клиентоцентричность - наш приоритет»

Заместитель управляющего Отделением Фонда пенсионного и социального страхования Российской Федерации по г. Москве и Московской области Алексей Путин: «Клиентоцентричность - наш приоритет»





Филиал № 4 ОСФР по Москве и Московской области напоминает: Отделение СФР предоставило 11 жителям региона с нарушениями зрения собак-поводырей

Снижение риска деменции: как сделать орехи еще полезнее для организма

Юлиана Княжевская: В Лефортове появится новый медицинский центр

Mash: жену Хабенского актрису Литвинову госпитализировали из-за суставов


WP: ВС России вместе с бойцами КНДР готовятся к крупному контрнаступлению на Курщине

В Киеве отреагировали на отказ Зеленского от предложения Орбана

Исторический звонок произошел за спиной Зеленского: Как разговор Трампа с Путиным поставил Киев в тупик

«Спешная зачистка»: Киевский режим начал опасаться проверок расходов от Трампа


Московский «Спартак» объявил об уходе спортивного директора Амарала

Спортсмены Люберец завоевали 40 медалей на чемпионате России по тхэквондо

Более 500 спортсменов стали участниками турниров по боевым единоборствам в преддверии Дня морской пехоты России

"Спартак" разгромил "Акрон" с Дзюбой в составе




Собянин рассказал о поддержке Москвой развития промышленности в ТиНАО

Сергей Собянин: в Москве запущены сервисы ИИ в сфере градостроительства

Собянин рассказал о разработках Центра ИИ в градостроительстве

Собянин: Система ПВО сбила 22 летевших к Москве БПЛА


Москва займется реализацией долгосрочной программы сохранения "Лосиного острова"

Ликсутов: оператора Стандарта общественного капитала бизнеса утвердили в Москве

Ликсутов: в Москве утвержден Оператор Стандарта общественного капитала бизнеса

Москва займется реализацией долгосрочной программы сохранения «Лосиного острова»


В Москве водитель показал гаишникам наркотики вместо удостоверения

«Можешь стать известным и бедным»: юмористка Аранова высказалась о КВН

Франция хочет отомстить России за успехи в Африке экспансией в Казахстан

MR Group показал свой новый проект на проспекте Мира


Бизнесменов Хакасии приглашают принять участие в форуме «Дни ритейла в Беломорье»

В Архангельске пройдет первый форум керамистов

KEY CAPITAL: Спрос на ипотеку в регионах РФ упал на 53%

Северное сияние вновь осветило небо Архангельской области: жители Поморья наслаждались фантастическим зрелищем


Музыкально–поэтическая акварель «Дарите радость людям»

Конфликт в спортклубе

Выставка-признание «За боем бой», к 70-летию со дня рождения Ю.М. Полякова, советского, российского писателя, киносценариста, поэта, драматурга.

Краеведческий час «Этот тихий край мне мил и дорог».


Карраскаль назвал трёх лучших нападающих РПЛ

С 1 декабря 2024 г. билеты на поезда в РФ снова подорожают - почти на 12%

«Можешь стать известным и бедным»: юмористка Аранова высказалась о КВН

Наталья Сергунина: Более 2,5 тысяч московских инноваторов получили нефинансовую поддержку с начала года












Спорт в России и мире

Новости спорта


Новости тенниса
WTA

Россиянка Кудерметова проиграла в полуфинале парного Итогового турнира WTA






Мастер-класс по слайд-шоу прошел в центре «Активное долголетие» Красногорска

Собянин: город стимулирует создание рабочих мест для москвичей в ТиНАО

С 1 декабря 2024 г. билеты на поезда в РФ снова подорожают - почти на 12%

Тренер из Лобни Ольга Миляева победила на турнире по фехтованию