Добавить новость
ru24.net
Все новости
Май
2024

«Մայրական կաթ»․ Անկախության համար պայքարը եւ կանանց երեք սերունդը

0

Մայրս ծխախոտի ծուխը ներս քաշեց, մենք դեռ մի քանի րոպե էլ նստեցինք Բամբիի գերեզմանի մոտ։

-Բայց ինչո՞ւ է ինքն իր ձագին կերել,- հարցրի մորս։

-Երեւի այդպես է նրան փրկել վանդակից,- պատասխանեց մայրս եւ պինդ գրկեց ինձ։

Լատվիացի գրող Նորա Իկստենայի «Մայրական կաթ» վեպի բնաբանն է։ Այն լույս է ընծայել «Վերնատուն» հրատարակչությունը Գոհար Ասլանյանի բնագրային թարգմանությամբ։ 2015-ին հրատարակված այս վեպը թարգմանվել է 26 լեզվով։

Մեդիամաքսի հետ զրույցում գրքի խմբագիր Արմեն Սարգսյանն ասել է, որ մի շարք երկրներում գիրքը հրատարակվել է «Սովետական կաթ» վերնագրով։ Հաշվի է առնվել ոչ այնքան գեղարվեստական արժեքը, որքան հանգամանքը, որ քննադատվում է Խորհրդային Միությունը, հետեւաբար՝ Խորհրդային Միության շարունակություն համարվող ռուսական իշխանությունը։ Սակայն Արմեն Սարգսյանի կարծիքով՝ գրքի գեղարվեստական արժանիքները ավելին են, քան առաջին հայացքից առնված տպավորությունները։

- «Ծնվել ենք հստակ վայրում, հստակ ժամանակում, եւ այդ փաստը վճռական է եղել մեզ համար, բոլորովին այլ կյանք կունենայինք, եթե մեկ այլ տեղում ծնվեինք»։ Եվ իսկապես, դրաման, որ ապրում է հեղինակի մայրը, ուղղակիորեն կապված է խորհրդային կարգերի հետ։

- Իկստենան ցույց է տվել եւ՛ խորհրդային Լատվիայի սոցիալական միջավայրը, եւ՛ այդ միջավայրում ապրող անհատներին։ Առավել ավագ սերունդը հիշում էր 20-30-ականների ազատ, անկախ Լատվիան, հետո արդեն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, հիտլերականներից ազատագրված Լատվիայի խորհրդայնացումն ու ռեպրեսիաները։ Հեղինակը գրել է խորհրդային կարգերի մասին, որովհետեւ ծնվել է այդ շրջանում։ Սակայն գիրքը ազատության փնտրտուքի, ընտանեկան հարաբերությունների, կյանքի խորհրդանիշը համարվող «մայրական կաթի» մասին է։

Գրքում մայրերը երկուսն են՝ հեղինակի մայրը եւ մոր մայրը։ Սրանք ավելի առանցքային թեմաներ են, հոգեբանական ավելի խոր շերտեր, քան թե խորհրդային կարգերի քննադատությունը։

Հեղինակի մայրը բժիշկ է, տաղանդավոր գիտնական, որը կարող էր իր մասնագիտական ունակությունները դրսեւորել առաջատար բժշկական հաստատություններում, հաջողությունների հասնել, բայց ստիպված է աշխատել գյուղի ամբուլատորիայում, ավելին՝ հետագայում կորցնել նաեւ այդ աշխատանքը։

Խորհրդային Միության բացասական կողմերն ավելի շատ զգացել են մտավորականները, քան ենթադրենք արտերում, ծխախոտի դաշտերում աշխատող մարդիկ։

-«Մայրս որոշեց հետ չնայել։ Խորթ հորս հետ ամուսնացավ, որն էլ ինձ որդեգրեց եւ դստեր պես սիրեց»։ Մայրն ուզում էր փրկել իր երիտասարդությունն ու դստերը։ Դուստրը թաքուն հանդիպում էր աքսորից վերադարձած հոր հետ։ Գուցե ընտանեկան այս դրաման է հեղինակի մոր հոգեբանական խնդիրների պատճառը։

- Ինչպես ասում են՝ բոլորս գալիս ենք մանկությունից։ Հայրը թաքնվել էր խորհրդային գեստապոյից՝ ընտանիքին թողնելով անպաշտպան, բայց մատղաշ եղեւնիները կոտրելուց փրկելու համար դուրս էր եկել թաքստոցից ու ձերբակալվել։ Եթե նա եղեւնիների համար կռիվ չտար, ընտանիքին եւ ինքն իրեն չէր դնի այդ վիճակին։ Հոր այդ արարքը նրան խոցում է։ Նաեւ կարծում է, որ իր ներսում խոր նստած է հոր ինքնաոչնչացման գենը։

-«Մորս մայրը», «մորս խորթ հայրը»․ այս դիմելաձեւերն ինչ-որ հետաքրքիր նուրբ շեշտադրում ունեն։

- Հեղինակը, «մորս մայր» ասելով, մայր բառն է շեշտում։ Իսկ առհասարակ հերոսներին անուններ չի տվել, որ պատմությունը ընդհանրացնի։ Նա ասում է, որ Խորհրդային Լատվիայում միլիոնավոր մարդիկ են իր կյանքով ապրել։

- «Մայրական կաթ»-ը ինքնակենսագրակա՞ն է։

- Լրիվ ինքնակենսագրական չէ, թե չէ ժանրը ոչ գեղարվեստական կլիներ, բայց Իկստենան ասում է՝ գրել եմ այն, ինչ ապրել եմ։ Նկարագրում է այն հարաբերությունները, որ ունեցել է մոր հետ, եւ այն հարաբերությունները, որ կուզեր ունենալ, բայց չի ունեցել։ Ինչպես օրինակ՝ Սարոյանն է «Հայրիկ, դու խենթ ես» վիպակում նկարագրում իդեալական հարաբերություններ հոր եւ որդու, որ երբեք չի ունեցել ո՛չ որպես որդի, ո՛չ որպես հայր։

- Գլխավոր հերոսը հեղինա՞կն է, թե՞ նրա մայրը։

- Ես կարծում եմ՝ երկուսն էլ, որովհետեւ պատմությունը, իրար լրացնելով, պատմում են։ Սկզբում ժամանակները տարբեր են, հետո հատվում են, սինխրոնանում, ու ասելիքը հստակվում է։ Մայրը (գինեկոլոգը) պատմում է՝ ինչպես է հոգնած գալիս տուն, դուստրը ճաշ է պատրաստում իր համար, հետո նույնը դուստրն է պատմում՝ մայրը հոգնած գալիս է աշխատանքից, ինքը ճաշ է պատրաստում։

Եվ կարծես չի էլ գիտակցում, որ մայրն անտարբեր է, շատ մայրեր եւ՛ աշխատում են, եւ՛ հոգ տանում զավակների համար։ Հեղինակը դառնում է մայր մոր համար։ Հետագայում էլ Եսեն (որ ոչ տղամարդ էր, ոչ կին) է նրա համար հոգ տանում ՝ ասես դառնալով եւ՛ հայր, եւ՛ մայր։

-Ընթերցման ընթացքում սկսում ես համակրել հեղինակի մորը։ Իրականում նա սիրում է կամ սկսում է սիրել աղջկան։ Հատկանշական է՝ գործընկերները Եսեին հրաժարվում էին հետազոտել, իսկ նա մտերմանում է, ցավում, որ իբրեւ մասնագետ ի զորու չէ օգնել։

-Բնական է՝ հեղինակը գորովանքով է գրում մոր մասին, որին սիրում է․․․ Ավելացնեմ նաեւ, որ հեղինակի մայրը հաշվեհարդար է տեսնում հարեւանի հետ, որովհետեւ վերջինս ծեծել էր հղի կնոջը։ Խիզախ քայլ է։ Շատերս չենք միջամտում հարեւանների վեճերին, նա խառնվում է եւ կորցնում աշխատանքը։ Առհասարակ, շատերին էր օգնում, ընդհուպ արհեստական բեղմնավորում է կիրառում (երբ գիտությունը դեռ դրան չէր հասել), բայց ինքն իրեն օգնել, իր կյանքը ապրել
չի կարողանում։

- Ամենաառանցքայինն այս պատմության մեջ թերեւս այն է, ոչ հեղինակի մայրը տնից փախել էր, որ դստերը կաթ չտար։ Եվ պարզվում է՝ միտումը ամենեւին էլ նորածին դստերը կենարար կաթից զրկելը չէր։

-Այո, որովհետեւ կարծում էր, որ մայրական կաթի միջոցով դստերը կփոխանցվեն իր անազատությունը, հուսահատությունը, ինքնաոչնչացման հակումը (չգիտեմ՝ որքանով է դա գիտականորեն հիմնավորված, բայց մենք գեղարվեստական տեքստ ենք քննարկում)։ Չէր ուզում, որ դուստրն ապրի այն, ինչ ինքը։ Ինչպես որ գերմանամուկն է ուտում իր ձագին, որ փրկի նրան վանդակի կյանքից, եւ հետո ազատության կարոտից ինքնասպան լինում։ Գիրքն այդ բնաբանով էլ սկսվում է։

- Լատվիայի անկախացումը մոտ է, մարդիկ դուրս են գալիս փողոց, դուստրը լալիս է ոչ թե մոտեցող ազատության, այլ մոր համար, որ այն մերժում է։ Նա չէ՞ր հավատում ազատությանը։

- Նա չի կարող ապրել անգամ ազատության մեջ։ Ինչպես որ, երբ կենդանիներին երկար պահում են վանդակի մեջ, ազատության մեջ ապրել չեն կարողանում։ Դուստրը եկեղեցու կոտրված լեզվակով զանգի հետ է համեմատում մորը։ Ասում է․ «Երբեմն ինձ թվում է՝ քո միջից ինչ-որ մեկը կենսուրախությունը քաշել-հանել է, ինչպես կտրել են զանգի լեզվակը։ Ու դու չես կարողանում զնգալ»։ Պայքարն արդեն ոչ թե երկրի դեմ էր, կարգերի, ընտանիքի, այլ ինքն իր դեմ, իր ներսի։

- Նա/գինեկոլոգը մերժո՞ւմ էր, թե՞ փնտրում Աստծուն։ Երբ հարցնում էին՝ հավատո՞ւմ ես Աստծուն, պատասխանում էր՝ դեռ չեմ հանդիպել նրան։ Գիտական փորձերով էլ կարծես ուզում էր ապացուցել, որ Աստված չկա։ Բայց վերջում հեղինակը գտնում է իր պատրաստած կավե մարդուկը՝ թղթով փաթաթված, որտեղ մի քանի անգամ մայրը նույն բառերն էր գրել՝ խնդրելով Աստծուն՝ փրկել իրեն հավերժ կրակից, կասկածանքի որդերից եւ դժոխքից․․․»։

- Բոլոր աթեիստները հավատոմ են, ու բոլոր հավատացյալները կասկածում։ Շատ պայմանական է։ Կոմունիզմը ստիպում էր մարդկանց չհավատալ։ Հատկապես հիսունականներից հետո ծնվածները աթեիզմի զոհեր էին։ «Բժշկությունը ստվերել էր Հիսուսին։ Ամեն ինչ բացատրելի էր եւ հասկանալի․ ո՛չ հավատամք կար, ո՛չ հրաշք։ Ու ընդհանրապես Հիսուսն արգելված էր, դրա փոխարեն մարդիկ պիտի իրական հեքիաթային երկրին հավատային՝ կոմունիզմին․․․»։

Հեղինակի մայրը բժիշկ էր, որը կյանք էր պարգեւում, Աստված նույնպես կյանք է պարգեւում, ուստի նա ուզում էր գիտականորեն հասկանալ Աստծո լինել-չլինելը։

- Գրքում նկարագրվում է ամբուլատորիայում առանց ցավազրկման պտղից ազատվել ցանկացող ու երբեք հղիանալ չկարողացող կանանց հերթերը, բարձրացվում հարցեր, որոնց շատ դեպքերում անհաղորդ են տղամարդիկ։ Կարո՞ղ ենք ասել, որ սա նաեւ գրականություն է կանանց մասին։

- Այո, սեղմագրում ենք նաեւ բնորոշել, որ այս վեպը երեք սերնդի կանաց պատմություն է, եւ եթե գումարենք այդ տարիները, մոտ հիսուն տարվա պատմություն է դառնում։

Արմինե Սարգսյան




Moscow.media
Частные объявления сегодня





Rss.plus



Журнал MODA topical и Abakumov clinic представили 16-ю ежегодную звездную премию «Topical Style Awards 2024»

Филиал № 4 ОСФР по Москве и Московской области напоминает: В Московском регионе 5,6 тысячи самозанятых самостоятельно формируют будущую пенсию

Freedom Holding Corp. увеличил выручку на 33% и купил SilkNetCom

Современный литературный критик. Литературная критика произведений.


Эти 4 сорта моркови можно посеять перед зимой и не пожалеть

"Женское дело. Лаборатория успеха". В гостях Дарья Геращенко

В Улан-Удэ прошли похороны 36-летней певицы Марии Ринчиновой, умершей при родах

Благотворительный спектакль «Хочу быть выше» будет посвящен 10-летию фонда «Жизнь в Движении»


Diddy is ‘renting out his $60m Air Combs private jet & charging $432k for a one-way transatlantic flight’ as trial looms

What is Ceramic Coating?

Killer mom Susan Smith's parole bid inspires 360 correspondences—see how many favor her freedom

I grew my business to 7 figures after leaving Meta and Google. Here's the coffee chat formula that helped.


Филиал № 4 ОСФР по Москве и Московской области напоминает: Социальный фонд проинформирует самозанятых о формировании пенсионных прав

Оригинальный рапэ из Бразилии с доставкой по России

Современный литературный критик. Литературная критика произведений.

Волшебница Осень...


2025's videogame Grammy nominations are the normal AAA fare and one surprising indie entry

Co-op survival game Icarus is celebrating 153 consecutive weekly updates by giving you a flamethrower and a free weekend

Material scientists create a new compound that has a thermal resistance up to 72% lower than some of the best liquid metals

Take-Two boss gets philosophical about 'entropy' and life after Grand Theft Auto: 'If we're not trying new things ... we're really running the risk of burning the furniture to heat the house'



Журнал MODA topical и Abakumov clinic представили 16-ю ежегодную звездную премию «Topical Style Awards 2024»

Компания ICDMC стала “Выбором потребителей” в 2024 году

Филиал № 4 ОСФР по Москве и Московской области напоминает: В Московском регионе 5,6 тысячи самозанятых самостоятельно формируют будущую пенсию

Рекордное участие в Московском кубке: 74 сомелье соревнуются за звание лучшего столичного профессионала




Freedom Holding Corp. увеличил выручку на 33% и купил SilkNetCom

Автомобилистов предупредили о заторах на дороге в сторону Подмосковья из-за ДТП

Филиал № 4 ОСФР по Москве и Московской области напоминает: В Московском регионе 5,6 тысячи самозанятых самостоятельно формируют будущую пенсию

«Спартак» — «Локомотив». Видеообзор матча КХЛ


Приговор брянскому экс-депутату за мошенничество подтвердил симптом

Выбраться не удалось: шесть человек погибли при пожаре в Ростовской области

Серпухович завоевал золото на чемпионате мира среди военнослужащих

Подмосковные врачи удалили 12-килограммовую опухоль, которую пациентка «растила» два года


Карлос Алькарас заболел простудой перед стартовым матчем Итогового чемпионата ATP

Россиянка Кудерметова проиграла в полуфинале парного Итогового турнира WTA

Финал теннисного Итогового турнира WTA пройдет без первой ракетки мира Соболенко

Медведев получил предупреждение за разбитую ракетку в матче с Фрицем на Итоговом турнире


Госдума запретила усыновление российских детей в странах, разрешающих смену пола

Детям от 10 до 17 лет будут весь год доступны ж/д билеты с 50% скидкой

Специалист Цыганов рассказал, что необходимо учесть при открытии депозита

«Локомотив» одержал 11-ю победу подряд в КХЛ, всухую обыграв «Спартак» в Москве


Музыкальные новости

«Все-таки он»: Джиган обвинил P. Diddy в убийстве Тупака

МИЛЛИОН-МАРАФОН: шутки Фоменко каждый час на «Юмор FM»

Четвертая жена и дети Градского унаследовали более 20 объектов недвижимости

В «Авангарде» поменялось все, кроме Чистякова



Филиал № 4 ОСФР по Москве и Московской области напоминает: В Московском регионе 5,6 тысячи самозанятых самостоятельно формируют будущую пенсию

Рекордное участие в Московском кубке: 74 сомелье соревнуются за звание лучшего столичного профессионала

Красноярцы представят свои социальные проекты на конференции «Спорт и общество: энергия изменений»

Компания ICDMC стала “Выбором потребителей” в 2024 году


Компания ICDMC стала “Выбором потребителей” в 2024 году

В «Авангарде» поменялось все, кроме Чистякова

Водитель автобуса Мострансавто из Домодедово помог пассажиру, которому стало плохо

Ева Канна и Николай Самусев выпустили новый сингл


«Рейтинг городов России по развитию платного парковочного пространства»

В Москве снесли корпус НИИ ревматологии, заброшенный более 20 лет назад

Как арендовать автомобиль на долгий срок: условия, преимущества и подводные камни

Силовики задержали курьера, который сбил пешехода и напал на москвичку


Путин повысил судью, вынесшей приговор педиатру Надежде Буяновой


За неделю выявили более 3,8 тысяч случаев заболевания COVID-19 в Москве




Бесплатная диагностика для детей для выявления нарушений зрения ко Всемирному дню благотворительности в детской глазной клинике «Ясный взор» в Митино

Как отразится на выплатах по больничным листам установление предельной суммы

Компания ICDMC стала “Выбором потребителей” в 2024 году

В Москве снесли корпус НИИ ревматологии, заброшенный более 20 лет назад


Боррель пообещал Киеву закончить поставку 1 млн снарядов к концу года

Боррель пообещал поставить 1 млн снарядов Киеву к концу 2024 года

Трамп не простит Зеленскому связи с Байденом


Radio Tapok перенесет зрителей в атмосферу легендарных баталий

Ярославский "Локомотив" побеждает "Спартак": 11-я победа подряд в КХЛ

«Спартак» — «Локомотив». Видеообзор матча КХЛ

«Арт-футбол 2024»: праздник спорта и музыки, объединивший артистов и олимпийцев


«Никто кроме Лукашенко»: Ещё один кондидат снялся с выборов президента Белоруссии



Собянин: ИИ улучшает анализ градостроительных планов и проектной документации

Сергей Собянин рассказал, как платформа «Электронный дом» помогает москвичам

Собянин подвел итоги четырехлетней работы платформы «Электронный дом»

Актрису Васильеву попытались обмануть от имени Собянина


Синоптик назвала опасности глобального потепления в России

С визитом на Ростовскую АЭС прибыли специалисты Московского центра ВАО АЭС по процессу «Улучшенный мониторинг» состояния безопасности

Развитие и безопасность: о пользе экоконтроля строительных объектов в Москве

На Форуме экологического благополучия оценили преимущества строительства домов из CLT-панелей


Сотрудников МВД наградили к профессиональному празднику в Балашихе

Диетолог Соломатина: сахар, мучное и пиво сокращают продолжительность жизни

Суд забрал у «Свидетелей Иеговы»* дом и квартиры в Москве

Госдума запретила усыновление российских детей в странах, разрешающих смену пола


В Архангельске пройдет первый форум керамистов

Предпринимателей Хакасии приглашают на форум «Дни ритейла в Беломорье»

Бизнесменов Хакасии приглашают принять участие в форуме «Дни ритейла в Беломорье»

KEY CAPITAL: Спрос на ипотеку в регионах РФ упал на 53%


«Рейтинг городов России по развитию платного парковочного пространства»

Литературно-краеведческий час «Добрые книжки Орлова – для всей семьи»

Музыкально–поэтическая акварель «Дарите радость людям»

«Ноздря в ноздрю». Севастополь и Симферополь на вторичном рынке квартир в октябре дружно подорожали


В Клину закупили эвакуатор для вывоза брошенного транспорта

Ностальгия по-советски: что стояло в квартирах наших бабушек и почему это было круто

Качество содержания контейнерных площадок проверили в Чехове

Серпухович завоевал золото на чемпионате мира среди военнослужащих












Спорт в России и мире

Новости спорта


Новости тенниса
WTA

Россиянка Кудерметова проиграла в полуфинале парного Итогового турнира WTA






Качество содержания контейнерных площадок проверили в Чехове

Ностальгия по-советски: что стояло в квартирах наших бабушек и почему это было круто

Суд забрал у «Свидетелей Иеговы»* дом и квартиры в Москве

Собянин подвел итоги четырехлетней работы платформы «Электронный дом»