Մերձավորարևելյան քաոս. Մենք պատմության նոր շրջափուլում ենք

Մերձավորարևելյան հակամարտությունը մտել է նոր փուլ և դա տեղի է ունեցել ոչ ռուսական խոցված ինքնաթիռից հետո: "Իսլամական պետության" ոչնչանցման ՌԴ-ի վճռական գործողություններից հետո ճնշումը մեծացել է և հասել իր գագաթնակետին կոնկրետ իրադարձությունների ֆոնին՝ Անթալիայում Մեծ քսանյակի շրջանակներում Պուտինի ելույթից և Իրան նրա այցից հետո: Այդ մասին հայտարարել է Իրանի հարցերով հայտնի մասնագետ, Մերձավոր Արևելքի էթնիկ խմբերով երկար տարիներ պրոֆեսիոնալ զբաղվող Գառնիկ Ասատրյանը:

Նրա խոսքով, որոշակի դեր է խաղացել նաև Ֆրանսիայի վճռականությունը Փարիզի ահաբեկչություններից հետո մասնակցել սիրիական գործողություններին: Ինչպես նշում է Գոլոս Արմենիի թերթը, փորձագետը նշել է, որ իր հակաահաբեկչական հռետորաբանության և դանդաղ գործողություններրի ֆոնին Արևմուտքը ցուցադրել է, որ "Իսլամական պետությունն" ու Ասադը նրա համար հավասարազոր սպառնալիքներ են: Նրա խոսքով, այսօր, երբ եվրոպական երկրների, հատկապես Ֆրանսիայի դիրքորոշումն ակտիվացել է ահաբեկչության դեմ պայքարում "Ասադը պետք է հեռանա" արտահակյտությունը կարմիր թելի պես անցնում է բոլոր հայտարարություններում:

Խաղացողները դեն են նետել դիմակները

Սիրիական ճակատում ռուս-թուրքական հարաբերությունների վատթարացման ֆոնին, ինչպես նաև տարածաշրջանային ու գլոբալ տերությունների մասնակցությունը մերձավորարևելյան հակամարտությանը (սիրիական խնդրին այս կամ այն կերպ խառնված է 60 երկիր), որտեղ միաժամանակ տեղի են ունենում քրդերի, սիրիական ընդդիմության, "Իսլամական պետության", Բաշար Ասադի կառավարական զորքերի մասնակությամբ գործընթացներ: Ասատրյանի խոսքով, պետք է հասկանալ. "Մենք գտնվում են պատմության նոր շրջափուլում և Հայաստանը չի կարող այս ամենից զերծ մնալ":

Նա նշել է, որ Ռ ի սկզբանե ցուցադրել է, որ լուծելու է ոչ թե րոպեական, մարտավարական նպատակներ, այլ պայքարելու է մարդկության սպառնալիքի դեմ, իսկ Ասադի ապագան որոշելու է սիրիացի ժողովուրդը: Ըստ նրա, ՌԴ-ի դիրքորոշումը, նրա հաջող ռազմական գործողությունները, գերտերության հնարավորությունների ցուցադրությունը, ամենակարևորև, վերաբերմունքը պետությունների երկակի դիրքորոշման հանդեպ, նրանց գաղտնի աջակցությունը Իսլամական պետությանը, այս ամենը պայմանավորել են ճշմարտության պահը: Կիսաճշմարտությունը՝ քաղաքականության տարր է, պատերազմը պահանջում է ճշմարտություն: Նա վստահություն է հայտնել, որն ռուսաստանցի ռազմական և քաղաքական փորձագետներն, անխոս տեղյակ են իրերի իրական դրությանը:

Ասատրյանի խոսքով, կրիտիկական իրավիճակում խաղացողները դեն են նետել իրենց դիմակները: Դրան, ըստ նրա, Մոսկվան պատրաստ էր: "Պատերազմի մեջ մտնելով, որպես գերտերություն ՌԴ-ը պատրաստ էր գլոբալ իրադարձությունների, հնարավոր է և ոչ պակաս ողբերգական՝ դա է թելադրում նրան իր առաքելությունը: Նրա խոսքով, այսօր ՌԴ-ը հանդես է գալիս ոչ միայն որպես քրիստոնեական քաղաքակարթության պաշտպան, այլ ընդհանրապես քաղաքակրթությունների պաշտպանության դերն է ստանձնել: Եվ հենց դա է նրա դեմ տրամադրել ոչ միայն "Իսլամական պետությանը", միջազգային ահաբեկչությանը, այլ նաև արգորեն իր քաղաքակրթական դերակատարումը կորցնող Արևմուտքին", - հավելել է նա:

Հարաբերությունների համակարգային վատթարացում

Ինչ վերաբերվում է Թուրքիային,որը ակտիվորեն առաջ է տանում իր շահերը Մերձավոր Արևելքում, Ասատրյանի խոսքով, վերջին տաս տարվա ընթացքում այդ պետությունը արագորեն շարժվում է նացիոնալ-ֆաշիզմից դեպի իսլամիզմ: "Այդպիսին է Էրդողանի իշխանող կուսացկության քաղաքականություն և եթե չսկսվեր Իսլամական պետության պաշտոնական ճանաչման գործընթաց, ապա այն կսկսվեր Թուրքիայից", - կարծում է փորձագետը:

Ասատրյանը ցավում է, որ վերջին տարիներին Թուրքիան բարձրացվել էր ՌԴ-ում գրեթե ռազմավարական դաշնակիցների մակարդակի: Նրա խոսքով, պատմությունը ցույց է տվել, որ ՌԴ-ը հետ է մղում բոլոր նյութական արժեքները, երբ կանգնում է քաղաքակրթական արժեքների հարցը: Նա նշել է, որ այդպիսին է ռուսական պետականության բնույթը՝ հույս դնել Թուրքիայի հետ երկարաժամկետ բարեկամական հարաբերությունների վրա աբսուրդ է: Թուրքերի կողմից խոցված ռուսական ինքնաթիռը՝ Թուրքիայի ու ՌԴ-ի միջև համակարգային և օրինաչափ հակասությունների արտահայտությունն է, որոնք ունեն պատմական արմատներ:

"ՌԴ-ի ընդհանուր արձագանքից դատելով` արդեն պարզ է, թե ով՝ ով է, ով է թշնամին, ով՝ բարեկամը: Ռուսաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունները մտել են համակարգային վատթարացման փուլ", - պարզաբանել է նա:

Ասատրյանի խոսքով, Թուրքիայի մասնակցությունը հյուսիսկովկասյան՝ չեչենական հակամարտությանը, ծայրահեղականների ֆինանսավորումը, նրանց ապաստարան տալն ու մարզելը, Ղրիմում անջատողական տրամադրությունների աջակցությունն ու վերջապես, "Իսլամական պետության" աջակցությունը, այդ թվում նավթային բիզնեսը, ահաբեկիչների բուժումը, հայտնի էին, հատկապես ռուսական հատուկ ծառայություններին: Փորձագետը վստահ է, որ ռուսական Գլխավոր շտաբը քննարկում է գործողությունների բոլոր տարբերակները՝ ՌԴ-ը պատրաստ է իրականացնել, արդեն պատրաստ ծրագրերը:

Հայաստանը չի կարող անմասն մնալ

Ասատրյանի կարծիքով, Հայաստանը որպես քրիստոնեական քաղաքակրթության մաս և ՌԴ-ի դաշնակից տարածաշրջանում, չի կարող անմասն մնալ, քանի որ ինչ-որ տեղի է ունենում, անմիջականորեն առնչվում է ՀՀ-ի հետ:

"Մենք այդ քաղաքակրթության մի մասն ենք, ում դեմ այժմ պատերազմ է ընթանում, աշխարհգրորեն այդ քաղաքակրթության մի մասնակին է, որը կոչված է դարերով պաշտպանել այդ սահմանները: Հայաստանը պետք է հետագայում ևս պահպանի ներքին առավելագույն անվտանտությունը: Հայաստանը պետք է մնա կայուն ու պաշտպանված երկիր, որտեղ տեղ չունեն ծայրահեղականությունն ու ահաբեկչությունը: Ակնհայտ է, որ հայկական պետության անվտանգությունը, նրա սահմանների պաշտպանությունը՝ առաջնահերթություններ են: Հայկական բանակն պետք է շարունակի մնալ պետության ուշադրության գլխավոր օբյեկտը", - կարծում է իրակագետը:

Ասատրյանի խոսքով, հայկական կողմը պետք է ուշադրության կենտրոնում պահի ղարաբաղյան հակամարտության գոտին, քանի որ կրիտիկական ժամին Թուրքիան ոչ միայն կարող է խաղարկել "ղարաբաղյան խաղաքարտը", որպես քաղաքական գործընթացի մաս, այլ այն դարձնել ընթացիկ զանգվածային ռազմական գործընթացի մի մաս: "Պետք է մեծ ուշադրություն դարձնել բոլոր ռեսուրսներին ու սեփական շահերի պաշտպանության մեխանիզմներին՝ մենք ունեն քաղաքակրթությունների բախման սահմանային գոտու տխուր փորձ", - հավելել է նա:

Ասատրյանը վստահ է, որ ՀՀ-ը չի կարող անմասն մնալ տարածաշրջանային գործընթացներից՝ պետք է ակտիվորեն մասնակցել քաղաքական գործընթացներին, սերտ կապեր պահպանել ՌԴ-ի, Իրանի հետ, զարգացնել հարաբերությունները կենտրոնականասիական երկրների հետ:

"Պետք է ակտիվացնել դերակատարումը եվրասիական նախագծում: Չպետք է մոռանալ, որ ՀՀ-ի իրավիճակը յուրահատուկ է, քանի որ երկու թշմանի հարևան երկրերի՝ Թուրքիան ու Ադրբեջանով է շրջապատված: Իսկ Ադրբեջանը Թուրքիայի քաղաքակրթական շարունակությունը: Այդ գաղափարը պետք է հասցնել մինչև ռուսական քաղաքական դաշտ: ՌԴ-ի համար ճշմարտության պահը Թուրքիայի հարցում, պետք է տարածվի նաև Ադրբեջանի վրա", - կարծում է Գառնիկ Ասատրյանը:

Նա նշել է, որ ադրբեջանցիների գիտակցությունն ամբողջությամբ օսմանականացվել է: Եթե իրենց լեզվական առանձնահատկություններով՝ Ադրբեջանն ու Թուրքիան ավելի լայն, թյուրքական աշխարհի մի մասն են, ապա այլ չափանիշներով այդ երկու երկրները՝ առանձին թուրքական աշխարհ են, իսկ դա այլ երևույթ է, իր բնույթով օսմանական: Ասատրյանի խոսքով, այսպես կոչված աշխարհիկ շիա Ադրբեջանն այսօր ուժեղ վարակված է սալաֆիականությամբ, որոշ տվյաներով, այնտեղ բացահայտ ու գաղտնի սալաֆիականների թիվը հասնում է հարյուր հազարավորի: Դա Հարավային Կովկասի ռումբն է:

Նա հավելել է, որ տարածաշրջանը գտնվում է պատմության նոր շրջափուլում և ՀՀ-ը պետք է պատրաստ լինի ցանկացած գործընթացների: Ըստ Ասատրյանի, միայն ցանկացած իրադարձության պատրաստ լինելը թույլ կտա օգտագործել պատմական իրողությունները հօգուտ Հայաստանի: