Onların evi sokaklar

Erkan Alaca, çuval içinde uyuyan bir ihtiyar görmüş sokakta. O an aklına Beled Sûresi gelmiş. Allah'ın ‘yiyeceği, barınağı olmayan perişan bir yoksulu doyurma' emri yankılanmış durmuş zihninde. Peygamber Efendimiz'in mensubu olduğu Hılfu'l-Fudul'den (Erdemliler İttifakı) ilham alarak Erdemliler Dayanışma Derneği'ni kurmuş.

Sokağı mesken tutanlar, parklarda-banklarda yatanlar ürkütür bizi. ‘Ayyaştır, tinercidir' der, geçer gideriz yanlarından. İçlerinden biri yanımıza yaklaşsa koşar adım uzaklaşır, bakışları yüzümüze biraz fazla takılsa endişeye kapılırız. ‘Ne yer, ne içer, ailesi var mı, neden sokaklarda?' soruları aklımıza uğramaz bile. Ancak içlerinde diş doktoru da var, albay da… Bir ay önce sokağı mesken tutan da var, 15 yıldır bu şekilde yaşayan da… Hepsi hazin bir hikâyeye sahip. Şimdilerde ise hikâyeleri boyut değiştiriyor. Kendilerine kayıtsız kalamayan Erkan Alaca, açtığı evsizler eviyle onları rehabilite etmek için uğraşıyor.

Alaca, evsizlerin yanından geçip gitmiyor yıllardır. Onlarla sohbet ediyor, hikâyelerini dinliyor ve elinden gelen yardımı yapıyor. Bir süre sonra arkadaşlarını da organize ediyor. Çorba dağıtmaya başlıyorlar. Şehir kışa teslim olunca da mont, bot, battaniye ulaştırıyorlar sokak sakinlerine.

Erkan Alaca'nın bu konuya eğilmesinin başlangıcı ilginç. Bir akşam eşiyle dolaşırken sokağın köşesine kıvrılmış, çuvalın içinde uyuyan bir amcaya rastlıyor. O an Beled Sûresi'nin ayetleri yankılanıyor zihninde. Malumunuz, sûrede bir köleyi hürriyetine kavuşturmanın, onu kıtlık zamanında doyurmanın, yetime, barınağı olmayan yoksula sahip çıkmanın öneminden bahsediliyor. Alaca tüm bunların imanla olan ilişkisini düşünüyor; ‘yiyeceği, barınağı olmayan perişan bir yoksulu doyurma' emrini bir kez daha idrak ediyor. Kolları sıvıyor, eşe dosta haber salıp evsizlere ev açacağını duyuruyor. Bir miktar para toplanınca emlakçıları dolaşıyor. Ancak söz konusu evsizler olunca ev sahipleri ev vermiyor. Alaca, yaklaşık 60 emlakçıyla görüşüyor, sonuç alamıyor. Hatta arkadaşlarına ‘ev yok, paranızı iade edeceğim' diyor. Çok bunaldığı ve pes ettiği o anda dua ediyor, dakikalar geçmeden karşısına bir emlakçı çıkıyor ve derneğin binası o gün tutuluyor. Alaca, Efendimiz'in mensubu olduğu Hılfu'l-Fudul'den (Erdemliler İttifakı) ilham alarak Erdemliler Dayanışma Derneği'ni kuruyor. Derneğin sloganı da Yunus Emre'den: “Kapımız açıktır gelene, lokmamız helaldir yiyene”. Nitekim evsizlere her sabah kahvaltı veriliyor, isteyenler gelip duş alıp temiz giysiler giyebiliyor.

Haraç kesmeye kalkan olmuş

Alaca'nın dernek fikrine sıcak bakanlar olduğu gibi “Deli misin? Ayyaşı var, tinercisi var?” deyip karşı çıkanlar da olmuş. Alaca, “Yarın o duruma düşmeyeceğinizin garantisi var mı?” cevabını vermiş. Olumsuz vakayla da karşılaşmış tabii. Alkol bağımlısı bir evsiz on günün sonunda haraç kesmeye kalkmış. Bu durumda ona yol vermişler.

Alaca, “Burası resmî; bir kurum değil, gördüğünüz gibi bir ev. Onların ev ortamında sohbet etmeye ihtiyaçları var.” diyor. Ev ahalisi de onu oğlu gibi görüyor. Mahallelinin de bu eve sahip çıktığını anlatan Alaca, “Kapıyı bir açıyoruz, baklava getirmişler. Korktuğumuz gibi olmadı. Sonuçta sokakta yaşayanlar da bizden. Onlarla ilgili önyargıları kırmak istiyoruz.” diye konuşuyor.

Kadınlar evsizlikle tehdit ediliyor

Dernekte dört kişi var ama görünürde. Alaca, bağışçıların ve gönüllülerin bilinmek istemediğini söylüyor. Haftanın belli günleri sokak sokak gezip evsizlerle tanışıyor, kışlık eşya ve yiyecek dağıtıyorlar. Onlarca hikâyeye de vâkıf oluyorlar. Alaca, diş doktoru bir evsizden bahsediyor: “Ailesini trafik kazasında kaybetmiş. Kardeşi de malvarlığını gasp etmiş. O da kendisini sokaklara vurmuş.” Aynı şekilde bir albayla ve öğretmenle de tanıştığını anlatan Alaca, “Bakıyorsunuz üstü başı perişan ama saatlerce sohbet edebilirsiniz, felsefe konuşabilirsiniz.” diyor.

Sokaklarda kadın evsizlere pek rastlanmadığını ifade eden Erkan Alaca, kadınların evsizlikle tehdit edildiğini belirtiyor. Geçen haftalarda şiddet mağduru bir kadını da dernekte ağırlayan Alaca, bağışlar iyi olduğu takdirde şiddet gören kadınları ve yetimleri de himaye etmek istediklerini anlatıyor. Yardım etmek isteyenleri derneğe, derneğe gelemeyenleri sosyal medya hesaplarından takibe davet ediyor.

‘Yeni bir hayat kurma şansımız yok'

62 yaşındaki Mustafa amca, beş yıldızlı otelde aşçıymış yıllar önce. Ailevi sebeplerden dolayı kendisini sokaklarda bulmuş. Mahremini paylaşmak istemiyor, 12 yıldır sokakta yaşadığını söylüyor: “Yine de hayata dair bir pişmanlığım yok.”

İki defa anjiyo olan Mustafa amca, aynı zamanda KOAH hastası. Kimsenin kendisine iş vermediğini anlatıyor: “Yeniden hayat kurma şansımız yok. Sokakta yaşıyorsun ya, sana kim neden güvensin? Küçümsüyorlar, öcü değiliz! Başımızda dikilip ‘Belediyeyi arayalım, ambulansı çağıralım' diyorlar. Belediyenin mekânına gittim ama yarım saat duramadım. Belediye başkanları oralarda yarım saat kalsın göreyim. Mikrop yuvası yerler! İnsanları hayvan yerine koyuyorlar. Bu gençler ise hükümetin yapamadığını yapıyor, sokak sokak gezip kuytu köşelerdeki evsizleri buluyor. Dost oluyor, anlıyor dinliyorlar.” Mustafa amca, şimdilerde kendisi gibi evsiz olan arkadaşlarına yemek yapıyor dernekte.

15 yıldır sokakta...

Osman amca da 15 yıldır sokakta. Beyazıt'ta çanta imalathanesi varmış. Anne-babasını erken yaşta kaybeden Osman amca, genç yaştaki kardeşini de kaybetmiş. Sevdiği kız da evlenip Almanya'ya gelin gitmiş. Osman amca alkole vermiş kendini. Hayata dair pişmanlıkları olduğunu söylüyor: “Hayallerim vardı, olmadı...”

Kalçasındaki protezden, ayağındaki platinden bahsediyor sonra. Kendisine araba çarpınca iki ay hastanede yatmış, bir yıl da Darülaceze'de kalmış. Sonra yeniden sokaklar… 10 yıldır Mustafa amcayla dostlukları devam ediyor. Mustafa amca, “Ben onun bastonuyum, koruyup kollarım. Ben nereye, o oraya.” diyor.