«Працаваць ва Украіне азначае працаваць таксама дзеля Беларусі і для тых, хто жадае міру»
Арцыбіскуп расказаў пра сваю працу ў Беларусі, адзначыў асаблівасць беларускіх католікаў і падзяліўся сваімі чаканнямі ад працы ва Украіне.
— Ваша Эксцэленцыя, зусім хутка Вы развітаецеся з Беларуссю, каб распачаць працу ў братняй Украіне. З якімі думкамі Вы пакідаеце Беларусь?
— Выязджаючы, я адчуваю перадусім вялікі боль ад расстання з народам, які так моцна люблю. Я пражыў гэтыя гады з вялікім жаданнем дапамагаць беларускаму народу ўзрастаць у надзеі і спакойна глядзець у свой заўтрашні дзень.
Мінулае святое, але нельга трапіць у палон страху. Кожны дзень неабходна будаваць дзень заўтрашні. За гэтыя гады я прайшоў менавіта такі шлях, паказваючы, што Папа верыць у беларускі народ, у яго будучыню, у здзяйсненне ягоных мараў. Гэта быў цудоўны вопыт і напружаная праца.
Цяпер я атрымаў пакліканне сумесна працаваць і маліцца разам з украінскім народам, які я таксама моцна люблю і ведаю ўжо шмат гадоў. Буду рабіць гэта з усіх маіх сілаў, але ад’язджаць — гэта па-чалавечы заўсёды вельмі цяжка.
— Чым запомніцца Вам Касцёл у Беларусі і беларускія католікі?
— Я буду памятаць веру маіх братоў католікаў тут. Перадусім веру простых людзей, якія ўмеюць укленчыць перад Богам і, як кажа Святое Пісанне, «выліць» перад Ім сваё сэрца. Літургічная малітва, глыбокая засяроджанасць, узрушанасць, прыгажосць касцёлаў і спеваў: усё гэта пакінула ў маёй душы глыбокі след.
Мне таксама запалі ў душу апавяданні пра пакуты, перанесеныя дзеля таго, каб падтрымліваць веру тады, калі на гэтых землях імкнуліся знішчыць усё, што толькі нагадвала пра рэлігію. Кожны зрабіў свой большы або меншы ўнёсак у гэтую справу.
Змагацца за веру азначае змагацца за свабоду. Таму што Бог вызваляе. Ён адзіны Пан, адзіны Усемагутны. Ягоная ўлада — гэта любоў. Ён быў настолькі магутным, што прыняў смерць свайго Сына дзеля дабра чалавецтва. Я аддаю належнае служэнню, якое католікі разам са сваімі праваслаўнымі братамі прысвяцілі свабодзе, абараняючы сваю веру і непарушнасць свайго сумлення.
— Якія падзеі з жыцця Касцёла ў Беларусі застануцца ў Вашай памяці?
— У памяці застануцца перш за ўсё ўсмешкі моладзі ў нацыянальных строях, якая вітала мяне хлебам-соллю, калі я толькі прыехаў; радасная ўсхваляванасць людзей, якія бачылі прадстаўніка Папы, іх супольнага айца; кветкі, якія яны дарылі так проста і так сардэчна, непадробная радасць і нязмушанасць дзяцей; святары, законнікі і законніцы, некаторыя з якіх пражылі сапраўды гераічнае жыццё, мае браты біскупы, з якімі мы сапраўды прайшлі гэты шлях разам, у моцным братэрстве і з вялікім імпэтам, каб Касцёл мог даць адказы на найглыбейшыя пытанні беларускага народа.
— Што было няпростым падчас працы ў Беларусі?
— Так, былі і няпростыя моманты: складанасці ўнутры Касцёла, а таксама сітуацыі, у якіх было неабходна размаўляць, дыскутаваць і весці пошук станоўчых рашэнняў з дзяржаўнымі ўладамі. Але хачу сказаць, што я кожны раз знаходзіў ва ўсіх гатоўнасць слухаць. Нават калі на парадку дня стаялі складаныя пытанні, ад гэтага нашая ўзаемапавага ніколі не станавілася меншай.
Чым больш шчыра мы гаворым, нават калі гэта не ўсім падабаецца, але разам з тым заўсёды паказваем сапраўдную пашану да суразмоўцы, не ставячы сябе вышэй за яго і не асуджаючы, тым хутчэй знаходзяцца рашэнні, якія паходзяць з добрай волі.
Я імкнуўся даць прыклад таксама маім калегам дыпламатам, што такім чынам можна прыйсці да паразумення.
— Наколькі Беларусь адрозніваецца ад іншых краін, дзе Вам даводзілася працаваць у якасці прадстаўніка Папы?
— Беларусь і беларусы вельмі моцна адрозніваюцца ад народаў Каўказа, дзе я служыў раней, а таксама ад мноства прадстаўнікоў іншых народаў, з якімі мне даводзілася сустракацца падчас маёй папярэдняй працы ў Ватыкане. Але перадусім гэта датычыць розніцы ў адносінах, што вынікае з розных культур: прадстаўнікі паўднёвых народаў зазвычай гаманкія, выбуховыя, не хаваюць сваіх пачуццяў і эмоцый; беларусы ж лагодныя, сціплыя, вельмі далікатныя ў праявах сваёй рэакцыі.
Мне давялося навучыцца слухаць не толькі тое, што гаворыцца ўголас, але і тое, што можна пачуць толькі ў цішыні, каб дазволіць чалавеку данесці штосьці такое, што немагчыма выказаць словамі. Гэта і ёсць тое найбольшае адрозненне, якое я адчуў.
— Якія пажаданні Вы маглі б пакінуць каталіцкай моладзі Беларусі?
— О, беларуская моладзь — гэта вялікі патэнцыял! Яны маюць простае сэрца і вялікую здольнасць слухаць. Я жадаю ім шукаць свой заўтрашні дзень без страху, не думаючы пра тое, што будучыня будзе такой жа цяжкай, як і мінулае. Жадаю ім марыць у поўную моц, не баяцца рызыкаваць, спрабаваць рабіць тое, што можа не атрымлівацца. Калі не спрабаваць, тады нічога не зменіцца.
Калі не спрабаваць, змарнуеш тысячы шанцаў. Гэта падобна да аборту: калі забіваецца жыццё, забіваюцца бясконцыя магчымасці; так можна забіць будучага генія. Мы створаныя для жыцця, а жыццё — гэта рызыка. Ад усяго сэрца жадаю ім не стаць рабамі грошай, заўсёды трымаць галаву высока ўзнятай, не дазваляць сабе расчароўвацца.
Жадаю знаёміцца з моладдзю з іншых краін, не хаваць сваёй тоеснасці і ганарыцца ёю, ніколі не лічыць сябе горшымі за кагосьці і нікому не дазваляць адносіцца да сябе як да людзей ніжэйшага гатунку. Жадаю ім шукаць Бога, які з’яўляецца любоўю, што не мае межаў; жадаю пераканацца на ўласным вопыце, што ў Богу немагчымае становіцца магчымым, а таксама навучыцца радавацца ў Ім. А Бога я малю, каб Ён зрабіў іх шчаслівымі.
— З якім настроем Вы збіраецеся ва Украіну і якой бачыце сваю місію там?
— З пэўнай заклапочанасцю, але і з гатоўнасцю даць ад сябе ўсё, што толькі магчыма, украінскаму народу. Гэты народ сёння перажывае жахлівыя выпрабаванні, ідзе бязглуздая і крывавая вайна.
Я буду імкнуцца разам з імі шукаць Божую любоў і сведчыць пра тое, як моцна Папа любіць таксама і іх. Я ўспрымаю гэтую новую місію як працяг маёй місіі ў Беларусі: тут, у Мінску, розныя бакі ўкраінскага канфлікту шукаюць шляхоў прымірэння. Немагчыма, нельга дапусціць, каб гэтыя пакуты перакінуліся таксама на іншыя краіны.
Працаваць ва Украіне азначае працаваць таксама дзеля Беларусі і на карысць усіх тых, хто жадае міру і прагне таго, каб былі захаваныя і абароненыя правы ўсіх людзей.