Қазақстанға көмірден қарағанда қалпына келетін энергия көзіне өту тиімді

Читайте этот материал на русском.

Қазақстан көмірге тәуелді және ескірген инфрақұрылымның кесірінен электр энергиясын жоғалтып, сонымен қатар электр энергетикасында газдың үлесін арттырып жатыр. Алайда жел мен күн сияқты табиғи энергоресурсқа бай Қазақстан электр энергиясындағы таза жел мен күн көзінің үлесін қазіргі мақсатқа сай 15%-дан асырып, 2030 жылға қарай кем дегенде 20 пайызға дейін арттыруға, көмірге тәуелділікті азайтуға және электр энергиясын өндірудің тиімділігі мен тәуелсіздігін арттыруға қабілетті.

Қазақстанда электр энергиясының тапшылығы байқалады, оның орнын ресейлік монополист Интер РАО-дан екі есе дерлік қымбат бағаға сатып алумен толтырып отыр. 2023 жылғы шілде-желтоқсан кезеңінде Қазақстан құны $172 млн болатын 3 млрд кВт•с ресейлік электр энергиясын импорттады. Күз-қыс кезеңінде тапшылық 1 ГВт шамасында болды, бұл көрсеткіш әрі қарай да өсе бермек: энергетика министрлігінің болжамы бойынша, ол 2030 жылға таман 6,2 ГВт шамасына жетеді.

Қазір Қазақстанның электр энергетикасы көмірге тәуелді (67%), жабдықтардың тозуы (56%) мен желілердегі электр энергиясының жоғалу көрсеткіші жоғары (30%). Электр энергетикасы саласын дамыту бағытындағы іс-шаралар жоспарына сәйкес, қазіргі электр станцияларын реконструкциялау және кеңейту есебінен газ және көмір қуатын 35 Мвт-қа арттыру жоспарланған.

Кем дегенде 6 Гвт жаңа көмір электр станциясын салу жоспарланып отыр, оның ішінде 3,4 Гвт 2023 жылы жарияланды, 6 Гвт газдан қуат алады. Көкшетауда, Өскеменде және Семейде үш көмір электр станциясын Интер РАО ресейлік компаниясы салып береді, оған БЖЗҚ қаражатының бір бөлігі жұмсалады.

Мұндай шешімді жаһандық дивесттеу аясында көміртек бейтараптығына қол жеткізу үшін көмір жылу электр орталықтарын қаржыландырудың жалғыз ықтимал көзі Ресей болып қалуымен түсіндіруге болады. Шетелдегі көмір жобаларының басты демеушісі болып саналатын Қытай да шетелдік көмірді болашақта қаржыландырудан бас тартты. 

!function(){"use strict";window.addEventListener("message",(function(a){if(void 0!==a.data["datawrapper-height"]){var e=document.querySelectorAll("iframe");for(var t in a.data["datawrapper-height"])for(var r=0;r