پیام نمادین سفیر جدید آمریکا به دولت نواز شریف
دیدار سفرا با فرماندهان عالی نظامی کشورهای محل مامویت خود اگرچه چندان عرف نیست، اما ماجرای پاکستان و ارتش این کشور، به ویژه وقتی پای دیدارها و تصمیمهای مهم به میان بیاید، حکایت دیگری است. ارتش پاکستان علاوه بر وجهه نظامی، از یک هویت سیاسی آشکار و به شدت اثرگذار در پاکستان برخوردار است و حتی بسیاری از کارشناسان و تحلیل گران حوزه پاکستان، ارتش را نوک پیکان دیپلماسی و سیاست داخلی این کشور میدانند و معتقدند که این ارتش است که در پاکستان حرف آخر را میزند.
سفر پرتعداد ژنرال راحیل شریف به کشورهای مختلف ازجمله آمریکا (دوبار)، روسیه، چین، عربستان، انگلیس، برزیل، آفریقای جنوبی، افغانستان و... در یک سال اخیر و دیدار با عالیترین رهبران سیاسی این کشورها، حکایت از نقش غیرقابل انکار ارتش در اداره امور پاکستان دارد.
آمریکا که به خوبی نسبت به اهمیت و اثرگذاری ارتش در پاکستان آگاه است، نخستین ماموریت رسمی سفیر خود در اسلام آباد را، دیدار با ژنرال راحیل شریف تعریف کرده است. ژنرال راحیل شریف حدود یک هفته پیش، سفری شش روزه به آمریکا داشت و با عالیترین مقامات نظامی، دفاعی، امنیتی و سیاسی این کشور ازجمله «جو بایدن» معاون رئیس جمهوری و «جان کری» وزیر امور خارجه دیدار و گفتگو کرد.
یکی از نخستین و مهمترین دلایل اینکه دیوید هیل، دیدار با فرمانده ارتش پاکستان را به عنوان نخستین دیدار رسمی خود انتخاب کرد، ارسال یک «پیام نمادین و مهم» به دولت پاکستان بود: واشنگتن همچنان توجه بیشتری به ارتش پاکستان دارد.
با نگاهی به سوابق روابط آمریکا با پاکستان، میتوان به این مهم پی برد که واشنگتن در گذشته همواره سیاست حمایت از حاکمان نظامی پاکستان را اتخاذ کرده است و حمایت آمریکا از ژنرال «ایوب خان»، ژنرال «ضیاء الحق» و ژنرال «پرویز مشرف» در تاریخ روابط واشنگتن - اسلام آباد کاملا مشهود است. هرسه نفر که از پشتیبانی آمریکاییها برخوردار بودند، در دورههای مختلف به عنوان فرمانده وقت ارتش پاکستان و به لطف حمایت آمریکا، دست به کودتا زدند و سکان هدایت کشور را بدست گرفتند.
این روزها که بحث روند مذاکرات صلح میان طالبان افغانستان و دولت کابل و نقش آفرینی پاکستان برای تسهیل این مذاکرات مطرح است، بدون تردید این موضوع از مهمترین محورهای دیدار روز گذشته دیوید هیل با ژنرال راحیل شریف بوده است هرچند که رسانههای رسمی پاکستان اشارهای به آن نکردهاند.
آمریکا که در شرایط کنونی منافع خود را در تحقق مذاکرات صلح میان در افغانستان میان طالبان و دولت کابل میداند، پاکستان را واسطهای برای تسهیل و فراهمکننده زمینه این مذاکرات قرار داده است هر چند که اسلام آباد هم به دنبال صلح در افغانستان است و صلح و ثبات در افغانستان را به نفع خود میداند.
انتقادهای مکرر آمریکا از پاکستان در نوع رفتار آن با گروههای تروریستی مختلف، میتواند دلیل دیگری برای اهمیت دیدار دیوید هیل با ژنرال شریف باشد. آمریکا پاکستان را متهم به برخورد تبعیض آمیز با گروههای تروریستی میداند و مدعی است که برخورد پاکستان با گروههای تروریستی شبکه حقانی و لشگر طیبه، از جدیت و شدت کافی برخوردار نیست و پاکستان ضمن مماشات با این گروههای تروریستی، از آنان به عنوان ابزار جنگ نیابتی علیه هند و افغانستان استفاده میکند.
پاکستان همواره این اتهام را مردود دانسته و تاکید میکند که هیچ تبعیضی میان تروریستها قائل نیست.
تلاش برای جلوگیری از مشکل تراشی پاکستان برای هند و افغانستان، به عنوان دو هم پیمان و دو کشور مهم برای آمریکا، از دیگر موضوعهایی است که در فهرست اولویتهای ماموریت دیوید هیل در اسلام آباد است؛ موضوعی که ارتش پاکستان در آن نقش مستقیم دارد.
آمریکا به این نکته اساسی واقف است که برای ایجاد و تقویت روابط مطلوب با پاکستان، چارهای جز جلب نظر ارتش این کشور به عنوان بازیگر اصلی، ندارد. در بیش از یک ماه اخیر، محمد نواز شریف نخستوزیر پاکستان و سپس ژنرال راحیل شریف فرمانده ارتش این کشور، به ترتیب و بطور جداگانه به واشنگتن سفر کردند؛ نواز شریف سفری سه روزه و راحیل شریف سفری شش روزه به آمریکا داشت. گستردگی پوشش رسانهای سفر ژنرال راحیل شریف به واشنگتن از سوی رسانههای آمریکایی و پاکستان و تعداد دیدارهای او، گویای این مهم بود سفر فرمانده ارتش پاکستان به واشنگتن به عنوان سفر دوم، از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار بود.
دیوید هیل روز گذشته در مراسم تقدیم استوارنامهاش به ممنون حسین رئیس جمهوری پاکستان، از تصمیم و اراده بالای خود برای نزدیکتر کردن روابط پاکستان و آمریکا سخن گفت. او درعین حال به این نکته بخوبی واقت است که در شرایطی به عنوان سفر جدید آمریکا به اسلام آباد اعزام شده است که افکار عمومی این کشور مسلمان به شدت علیه سیاستهای دولت او است و حتی حس انزجار و تنفر شدید از سیاستهای آمریکا، در اظهارنظرهای برخی مقامات رسمی، پارلمانی و بسیاری از شخصیتهای حزبی، سیاسی و مذهبی پاکستان به وضوح دیده میشود.