Seyfettin Gürsel - Enflasyonla mücadele güven vermiyor
Bu haftanın ekonomi gündeminin en önemli olayı Merkez Bankası'nın dün yayınlanan 2016 Para ve Kur Politikası raporuydu.
Her yeni yıl arifesinde Merkez Bankası, Para ve Kur Politikası başlıklı bir rapor yayınlar. Bu raporlarda enflasyonun yakın geçmişteki gidişatına ve izlenen para politikasının etkisine kısaca değinildikten sonra izlenecek para politikası araçlarının ayrıntılı teknik dökümü yapılır. Bu yıl iki nedenle raporu merak ediyordum: FED faiz artışına başladığında para politikasını ‘normalleştireceğini' ilan eden Merkez Bankası bu konuda daha somut açıklamalarda bulunacak mıydı? Bir de yüzde 30'luk asgari ücret artışının oluşturacağı genel ücret artışının enflasyon etkisine dair ne söyleyecekti.
Doğrusu ‘normalleşme' konusunda hevesim kursağımda kaldı. Rapor ağustosta ilan edilen ‘yol haritasında' söylenenden daha fazlasını söylemiyor. Bildiğiniz gibi para politikasının ‘normalleştirilmesi' esas olarak faiz koridorunun daraltılması ve bir haftalık repo faizinin (politika faizi) faiz koridorunun orta noktasına yerleştirilmesi şeklinde tarif ediliyordu. Merak edilen, bu düzenleme vesileyle, uzun süredir yüzde 7,5'te sabit tutulan politika faizinin yükseltilip yükseltilmeyeceği idi.
Koridorun yani günlük borç verme faizinin üst ve alt sınırlarının yüzde 10,75 ve 7,25 olduğu dikkate alındığında verilen tarif politika faizinin yükseltileceğini ima ediyordu. Başkan Erdem Başçı da son enflasyon raporunun sunumu sırasında bir soru üzerine bu imayı zımnen teyit eden bir açıklama yapmıştı.
Dün açıklanan para ve kur politikası raporu bu konuda hemen hemen hiçbir yeni açılım getirmiyor. ‘faiz koridorunun daraltılacağı ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale getirileceği' belirtildikten sonra ‘bu çerçevede, faiz politikasının operasyonel çerçevesinde kademeli bir sadeleşmeye gidilebilecektir. Sadeleşme süreci boyunca fonlama kompozisyonunda para politikasında gerekli görülen sıkılık derecesi koruyucu yönde ayarlanacaktır' deniliyor. ‘Gerekli görülen sıkılık derecesini koruyucu' ifadesi işin anahtarı. Sizi bilmem ama kapalı olduğu kadar da gizemli bu ifade beni aşıyor.
Ocaktan itibaren gerçekleşecek ücret şokunun enflasyon üzerindeki etkisine gelince. Raporda bu soruna değinilmekten adeta kaçınılmış. Ancak dikkatli bir okumayla tek kelimelik bir gönderme saptanabiliyor. İlgili cümleyi aktarıyorum: “Önümüzdeki dönem yurt içi ve küresel piyasalara ilişkin belirsizliklerin döviz kuru üzerindeki etkileri ile gıda fiyatlarındaki seyrin yanında, ücret gelişmelerinin enflasyon ve enflasyon beklentileri üzerindeki yansımaları enflasyon görünümü açısından belirleyici olacaktır.” Bu geleneksel cümleye ‘ücret gelişmeleri' ifadesi eklenmiş. Anlaşılan Merkez Bankası ‘yüksek ücret artışı' demekten çekindiğinden ‘ücret gelişmeleri' ifadesini kullanıyor. Ama bu ‘gelişmeler' enflasyonu ne ölçüde etkileyecek, para politikasının biraz daha sıkılaştırılması gerekecek mi? Yanıt yok.
Neyse ki, bu raporlar Başkan tarafından sunuluyor ve gazeteciler soru sorabiliyorlar. Bu sayede ücret artışının enflasyon etkisine dair Merkez Bankası'nın ne düşündüğü konusuna Erdem Başçı bir miktar açıklık getiriyor. Başkan şöyle diyor: “Orta Vadeli Program'da enflasyonda 2016 için 5'i tavsiye ederdik ya da 5,5 koyalım derdik, 6,5 konusunda ortak bir projeksiyon verdik. O, 1,5 puanlık etki asgari ücretin etkisi olarak özetlenebilir”. Benim anladığım şu: Ücret artışları enflasyonu 1, bilemedin 1,5 puan artıracak. Bu nedenle 2016 için yıl sonu enflasyonunu daha ekim ayında açıkladığımız Enflasyon Raporu'nda yüksek tahmin ettik. Size bilmem ama bu açıklama bana inandırıcı gelmiyor.