Mümtaz'er Türköne - Basın kimin adına özgür olacak ki?
"Her birimiz, baskı altındaki medyadan bir gazete alalım." diyor çözüm olarak Kılıçdaroğlu ve ekliyor: "Demokrasi budur." Çok iyiniyetli, çok dürüst ama boydan boya nafile bir öneri.
Can Dündar'ın, Erdem Gül'ün tutuklanması CHP Meclis Grubu'nun dışarıda giyilen bir palto gibi genel kurul salonunun kapısındaki portmantoya asılıp orada tutulması demek. Samanyolu Grubu Türksat'tan indirildikten, Koza İpek'e el konulduktan, Hidayet Karaca, Gültekin Avcı, Mehmet Baransu içeride tutulduktan sonra Türkiye'de bırakın iktidarı eleştirmeyi, bir muhalefet milletvekili yolda arabasını çeviren trafik polisine karşı kendi hakkını bile savunamaz.
Bakın MHP liderine, parti içindeki rakiplerine karşı dâhiyane bir strateji üretip "paralel yapının figüranı" lafı ile bütün iktidar medyasını arkasına aldı. "Paralel" lafını duyar duymaz iktidar medyası kulaklarını dikip Bahçeli'yi koruma altına alıp rakiplerine de savaş açtı. Bahçeli'nin "Erdoğan anayasal sınırlar içinde kalsın" itirazının, ileri diktatörlüklerde bile munis bir tarafı var; asıl can alıcı iletişim Erdoğan'ı en hassas olduğu noktadan, Rusya'ya karşı ailesini aslanlar gibi savunarak kuruluyor. Davutoğlu bile haline acıyıp, grup toplantısında "diktatör" lafını edip MHP lideri ile çok zorlama bir polemiğe giriyor, ona kıyak geçmeye çalışıyor. Bahçeli sırtını böyle sağlam bir yere dayamışken onu koltuğundan kim edebilir? Özgür basını niye istesin?
Bu şartlar altında basın kimin adına hukuk ve özgürlük talep edecek? Gazetecinin işi vekâlet veya temsil hizmetidir. Haberi halkı bilgilendirmek için kovalar, hırsızlığın-yolsuzluğun üzerine halkın hukukuna sahip çıkmak için gider, iktidarın icraatlarını halk adına denetler. Var mı siyasî; alanda bu hizmeti talep eden?
Can Dündar tutuklandığı zaman bütün muhalefet milletvekilleri Silivri'de nöbet yerine çıkmalıydı. Samanyolu susturulduğu zaman muhalefet partileri topyekûn sine-i millete dönmeli, Parlamento'yu boşaltmalıydı. Koza-İpek'e el konulduğu zaman seçimler boykot edilmeliydi. Bugün muhalefet bütün işini gücünü bırakmalı ve mesaisini sadece basın üzerindeki baskıları durdurmaya ayırmalı. Basın özgür değilse memleket meselelerinde muhalefeti nasıl yapacaklar? Bahçeli'nin yaptığı gibi mi?
Basın, bir ülkedeki temel hak ve özgürlüklerin, hukukun ve demokrasinin ne halde olduğunun göstergesidir. Gazeteciler yaptıkları haberlerden dolayı tutuklanmıyor, gerçekte bir baskı rejimi oluşturmak için bütün topluma gözdağı veriliyor. "Beni de tutuklarlar" diye, ben de korkacağım ve susacağım. Böylece itirazın, eleştirinin olmadığı dikensiz bir gül bahçesinde birileri bir eli balda bir eli yağda, aklına eseni yapıp saltanat sürecek.
Durum kötü. Hukuk, özgürlük ve demokrasi isteyenlerin toplumdan yükselecek bir muhalefete, Meclis'teki partilere umut bağlamaları çok zor. Bunun yerine tek umut Erdoğan ile Davutoğlu arasında devlet içi iktidar rekabetinde belki basın özgürlüğünün nefes alabileceği bir alanın açılması. Kılıçdaroğlu'nun "gazeteciler tutuklanmasın" dediği kanun önerisini Davutoğlu benimsese bile veto makamı kabul eder mi? "Türk tipi başkanlık" veya "Partili cumhurbaşkanı"nı, özgür basının midesi kaldırır mı? Otoriter bir yönetim Can Dündar Silivri'de ikamet ederken daha kolay kurulmaz mı?
Soğuk Savaş yeniden başlıyor. Bu sefer ideolojilerin yerini yalın güç politikası (machtpolitik) alıyor. AB Türkiye Delegasyonu Başkanı'nın "Türkiye'ye dışarıdan basın özgürlüğü ihraç edilemez" sözü, bu gerçeği yansıtıyor. AB İlerleme Raporu'nun Türkiye'de resmen bir diktatörlüğü tanımlamasına rağmen bir derde deva olmaması bu yüzden. Soğuk Savaş yıllarında askerî; darbeler nasıl Batı kalıplarına aykırı düşmediyse, şimdi de ülkenizdeki insan hakları standartları kimsenin umurunda değil. Putin ile savaşta demokrasiye ihtiyacınız yok. Batı çıkarları gereği sizi destekleyecek, halk da eski düşmana karşı otoriter yönetim etrafında kenetlenecek. Demokrasiyi de, insan haklarını da hukuku da ancak kendi iç dinamiklerinizle ve kendiniz için üretebilirsiniz artık.
Basın kimin adına özgür olacak? Kimin hakkına, hukukuna sahip çıkacak? Talep olmadan, destek olmadan halkın ve ülkenin çıkarlarını nasıl savunabilirsiniz?