İran vanayı yine kıstı, doğalgaz çevrim santralleri devre dışı
Uçak krizinin ardından Rusya'nın ambargoya doğalgazı da dahil edip etmeyeceği tartışılırken Türkiye'nin ikinci tedarikçisi İran ‘havaların soğumasını' gerekçe göstererek doğalgazı yüzde 60 azalttı. Bazı doğalgaz santrallerinde elektrik üretimine ara verildi. Önceki yıllarda İran'ın gazı kesmesiyle açığı kapatan Rusya'nın ise ‘BOTAŞ'a ilave gaz vermeyeceğini' açıklaması enerji sektörünü tedirgin ediyor.
Türkiye, Rusya'dan sonra en fazla doğalgazı İran'dan alıyor. İran önceki gece ‘havaların soğumasını' gerekçe göstererek Türkiye'ye verdiği doğalgazı yaklaşık yüzde 60 oranında azalttı. Kesintinin elektrik tüketiminin arttığı bir döneme denk gelmesi, enerji yönetimini tedirgin etti. Enerji yönetiminden bir kaynak gazdaki azalmaya paralel bazı doğalgaz santrallerinde elektrik üretimine ara verdiklerini söyledi. Aynı kaynağa göre, Türkiye'de havaların sıcak geçmesi sebebiyle şimdilik bir kriz söz konusu değil. Zaten Batı'daki santraller Ukrayna üzerinden gelen doğalgazla çalışıyor. Burada bir problem gözlenmedi. Doğuda ise santraller üretimi durdurdu ve sorun yaşanmadı. Ancak Rusya kaynaklı benzer bir kesinti olması halinde ciddi sıkıntı yaşanabilir. Resmi verilere göre doğalgaz ithalatında Rusya yüzde 54,76 pay ile ilk sırada yer alırken, İran yüzde 18,13 pay ile en fazla doğalgaz ithal edilen ikinci ülke konumunda. Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ise konuyla ilgili yaptığı açıklamada ‘İran kaynaklı kısa süreli doğalgazda azalma yaşandığını, ancak alınan gaz miktarının normale dönmeye başladığını' duyurdu.
GAZ TÜKETİMİ KIŞIN TAVAN YAPIYOR
Türkiye; Rusya, İran ve Azerbaycan'dan boru gazı, Cezayir ve Nijerya'dan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alıyor. Kış aylarında günlük 200 milyon metreküpe çıkan gaz tüketimi için bütün kaynaklarda anlaşmalarda yazan maksimum miktarlar çekilerek talep karşılanıyor. Doğalgaz iletim sisteminin sahibi BOTAŞ, günlük talebi karşılamak için Batı Hattı'ndan 48 ve Mavi Akım'dan da aldığı 51 milyon metreküp doğalgazı (Rusya) ulusal şebekeye veriyor. İran'dan ise günlük 28,5 milyon metreküp doğalgaz çekiliyor. Diğer kaynaklardan Marmara LNG 22, İzmir LNG 16,2 ve yeraltı deposundan da 20 milyon metreküp olmak üzere günlük yaklaşık 200 milyon metreküp doğalgaz ulusal iletim sistemi üzerinden tüketime sunuluyor. Tüketimin bu rakamı geçmesi halinde ise kamu elektrik santralleri ikincil yakıta (motorin, fuel oil) geçirilerek konutların doğalgaz talebine ağırlık veriliyor.
BATI HATTI KESİLİRSE KRİZ OLUR
Türkiye'nin Suriye nedeniyle Rusya ile yaşadığı siyasi kriz, doğalgaz tüketiminin tavan yaptığı kış aylarına denk geldi. Bugüne kadar Türkiye'nin bütün ilave gaz taleplerine olumlu cevap veren Rusya'nın kriz sonrası ‘BOTAŞ'a ilave gaz verilmeyeceğini' açıklaması doğalgaz sektörünü tedirgin etti. Rusya'dan gaz ithal eden kamu ve özel şirketler, bugüne kadar gaz akışında herhangi bir sorun yaşamazken, tüketimin artması halinde muhtemel kesinti karşısında alternatif kaynakları üzerinde çalışıyor. Ancak sektör kaynakları, sadece LNG olarak ek ithalat mümkünken, dönüşüm tesislerinin sınırlı kapasite sebebiyle bunun da çözüm olmayacağı kanaatinde. Enerji yönetimi kaynakları ise Rusya kaynaklı bir kesinti beklemiyor. Ancak aynı kaynaklar, “Muhtemel bir Rusya-Gazprom kaynaklı kesinti halinde, uygulanacak çözümler araştırılıyor. Havaların iyi gitmesi şu an için sevindirici bir durum. Fakat İran'dan ziyade Rusya kaynaklı bir doğalgaz kesintisi ciddi krize sebep olabilir.” değerlendirmesi yaptı.
Termik santrallere ağırlık verilecek
Aralarında Aksa Enerji'ye ait Antalya santrali ile Limak Holding'e ait Hamitabat santralinin de bulunduğu bazı santrallere, gaz çekiş miktarlarını yüzde 50 kapasite ile sınırlamaları konusunda BOTAŞ tarafından bildirimde bulunuldu. Bir enerji yetkilisi söz konusu sınırlamanın soğuk hava nedeniyle artan talepten kaynaklandığı ve tedbir amaçlı devreye alındığını söyledi. Aksa Enerji dün KAP'a yaptığı açıklamada, BOTAŞ'ın perşembe günü saat 08.00 itibarıyla bazı büyük santrallere gaz çekiş miktarlarını yüzde 50 kapasite ile sınırlama bildiriminde bulunduğunu; bu kapsamda Antalya santralinin yarı kapasite ile gaz çekeceğini duyurdu. Aksa Enerji, Manisa ve Urfa santrallerinin kapasite kullanımlarının artırılacağı, Bolu termik santralinin ise üretime destek vermeye devam edeceğini belirtti. Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir de, gazetecilere yaptığı açıklamada, holdingin enerji alanındaki yatırımlarından Hamitabat santralinde gaz çekiş miktarının yüzde 50 azaltılması konusunda BOTAŞ tarafından kendilerine de bir talep iletildiğini söyledi. İSTANBUL, ANKARA REUTERS