İhracatçıya ‘Rusya krizi için konuşmayın' mesajı
Rusya ile yaşanan gerginlik, Antalya'da turizm ve tarım sektörünü derinden etkiledi. Sıkıntı büyük ancak sektör temsilcilerinin ağzını bıçak açmıyor. Sessizliğe Ankara'dan gelen baskının neden olduğu ifade ediliyor. Özellikle kamu bankalarına borçlu olan çiftçi, ‘konuşur ve sıkıntıları dile getirirsek, borçlar ertelenmeyebilir, sıkıntı çıkarılabilir' endişesi taşıyor. Turizmcilerin ise Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal'dan zararların telafi edileceği sözünü aldığı belirtiliyor.
Rusya ile yaşanan gerginlik, Antalya'da turizm ve tarım sektörlerini vurdu. Gerek üretim gerekse istihdam alanında sıkıntı büyüyor. Ancak Ankara'dan gelen ‘konuşmayın' mesajı ile ‘Hükümetten gelecek teşvikler kesilir, firmamıza ceza verilir' korkusu ile sessizliğe bürünen sektör oyuncularını zor günler bekliyor.
Türkiye'nin yaklaşık 32 milyar dolar olan turizm gelirinde Rusya'nın önemli payı var. Geçen yıl Türkiye'yi ziyaret eden 11 milyonu aşkın turistin yüzde 30'u Rusya'dan geldi. Sektörün 2015 sezonunda yaşadığı yüzde 5'lik turist kaybında Rusya'nın payı büyük. Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (AKTOB) verilerine göre Rusya'nın 2014 başından bu yana yaşamakta olduğu; Ukrayna, Kırım siyasi krizleri ve yaptırımlar, 2014'ün sonlarına doğru başlayan petrol fiyatları gerilemesi ve devalüasyon süreçleri sebebiyle Rusya'dan gelen ziyaretçi sayısı 10 aylık dönemde yüzde 20'ye yakın azalarak 3,4 milyondan 2,8 milyona geriledi. Rusya ile yaşanan kriz derinleşirse 2016'da turizmdeki kaybın 5 milyar dolardan aşağı olmayacağı konuşuluyor. Çünkü ülkemize gelen yabancıların, tatil amaçlı ziyaret payı yüzde 62 iken, bu oran Ruslarda yüzde 90 düzeyinde.
Turizmdeki kayıp sadece konaklama yerleri, oteller, tatil köyleri ile de sınırlı değil. Turizmin paydaşları yiyecek içecek hizmetleri, spor, eğlence, seyahat acenteleri, tur operatörleri, havayolu taşımacılığı gibi sektörler de zarar görecek. Şimdiden rezervasyonlar iptal edilmeye başladı. Özellikle kış aylarında yazın yaşanan kayıpları telafi eden spor turizmi sıkıntıya girdi. Rusya'nın tavrından sonra Çin ve İran'dan sonra Polonya futbol takımları da Türkiye'ye gelmekten vazgeçti.
1,5 MİLYON KİŞİDE İŞSİZLİK KORKUSU
Bütün bu etkenlerle istihdamın alacağı darbe ise endişelendiriyor. Turizmdatabank'ın verilerine göre Türkiye'de istihdamın yüzde 16'sını turizm sektörü karşılıyor. Yani turizmde 1,5 milyon kişi istihdam ediliyor. Kış sezonunda tesislerin yüzde 70'i kapanıyor ve istihdamın 3'te biri işsiz kalıyordu. Rus pazarının kaybedilmesi durumunda işsizlik daha da artacak.
Rusya krizi tarım sektörünü de vurdu. Özellikle Antalya'da yaş meyve sebze ihracatında büyük kayıplar yaşanıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Türkiye'nin yaklaşık 122 milyar dolarlık ihracatının 3,5 milyar doları Rusya ile. Antalya'dan gerçekleşen yıllık 741 milyon dolarlık yaş meyve ve sebze ihracatının en büyük bölümü ise 319 milyon dolarla Rusya'ya yapılıyor. Antalya, Rusya kriziyle yaş meyve ve sebzenin en büyük pazarını kaybetti. Rusya'nın uyguladığı yaptırımlar sebebiyle Antalya'dan Rusya'ya meyve sebze ihraç eden yaklaşık 500 firma sıkıntıya girdi. Şimdiden ürünler tarlada kalmaya başladı. Çiftçisinden komisyoncusuna, hal esnafından ihracatçısına herkes kara kara düşünüyor.
Turizm ve tarım sektörü gerginliğin nasıl atlatılacağına kafa yorarken bir yandan da alternatif yollar arıyor. Sıkıntı büyük ancak sektör temsilcilerinin ağzını bıçak açmıyor. Krizin ilk başladığı günlerde az çok görüşlerini dile getiren sivil toplum kuruluşları ve firma yöneticileri şimdilerde sessizliğe büründü. Ankara'dan ‘konuşmayın, siz konuştukça Rusya daha fazla bastırıyor' şeklinde bir baskı geldiği ifade ediliyor. Tarım sektöründe özellikle kamu bankalarına borçlu olan üretici ‘konuşur ve sıkıntıları dile getirirsek, borçlar ertelenmeyebilir, sıkıntı çıkarılabilir' endişesi yaşıyor.
TURİZMCİ BAKANDAN SÖZ ALDI
Turizmcilerin ise Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal'la kısa süre önce yapılan basına kapalı toplantıda zararların telafi edileceği sözünü aldığı ifade ediliyor. Bu sebeple turizm sektöründe de kimsenin ağzını bıçak açmıyor. ‘Hükümetten gelecek teşvikler kesilir, sağlanacak kolaylıklardan yararlanamayız, firmamıza ceza verilir' korkusu ile sıkıntısını dile getiremeyen sektör oyuncularını zor günler bekliyor.