Lale Kemal - Ön cephe ülkesi yangın yeri
“Milliyetini bilseydik düşürmezdik,” sözleri, Türk F 16'larının bir Rus uçağını düşürmesinden sonra en yetkili Türk ağızlarından sarf edilen pişmanlık itirafları oldu.
Zira, bu olaydan Rusya'dan ziyade Ankara'nın, ekonomik, siyasi ve askeri açıdan daha fazla zarar gören ülke olduğu çok açık.
Uçak düşürme olayını, iktidarın, iç sorunlara ilave dış politika sorunlarını da feci şekilde yönetmekte olduğunun yeni bir yansıması şeklinde okumak lazım. Belli ki iktidar, Rusya'nın, Esed rejimi yanında Suriye iç savaşına eylül ayı itibarıyla aktif biçimde katılımının anlamını iyi okuyamadı, Rus uçağını dikkatsizce, özensizce vurdu.
Rusya ile yaşanmakta olan kriz, Irak'ın Musul kenti yakınlarına, eğitim amaçlı denilip fazla sayıda Türk askerinin gönderilmesiyle daha da büyüyor.
Bu noktada, en tehlikeli gelişme ise, Türkiye'nin, bu eylemlerine yönelik bölgesel tepkiler ve müttefiklerin duyduğu hoşnutsuzluğun, Ankara'yı iyice yalnızlaştırmakta dolayısıyla bölgede artan güvenlik risklerine daha da açık hale getirmekte olduğu.
Türkiye'yi çok iyi analiz edebilen uzmanlardan Amerikalı akademisyen ve halen ABD'nin Avrupa Kuvvetler Komutanı'nın danışmanlığını yapan Ian Lesser, 7 Aralık tarihli makalesinde, Ankara'nın, içeride PKK ile devam eden çatışmalar ve bölgesindeki risklerin artmasıyla birlikte çifte meydan okumayla karşı karşıya bulunduğunu hatırlatarak, “Bölgesel çatışmaların iç güvenlik sorununu daha da derinleştirmesine engel olunması” gerektiğinin altını çiziyor.
Lesser, German Marshall Fund adlı düşünce kuruluşunda yayımlanan makalesinde, Türkiye'nin, Suriye iç savaşına ve Ortadoğu'daki kargaşaya öncelikle iç güvenlik yani PKK ile çatışmalar gözlüğüyle bakmakta olduğunu hatırlattıktan sonra, buna paralel kabartılan milliyetçilik ikliminin, ülke çapında bir şiddet ortamını körüklediği tehlikesine işaret ediyor. Lesser, Türkiye'nin topraklarına her an yayılma riski taşıyan dış güvenlik sorunlarıyla baş edebilmesi için iç barışı sağlaması gerektiğine vurgu yapıyor.
Ne var ki Lesser'ın da dediği gibi, iktidar Suriye meselesine PKK sorunu üzerinden bakıyor. Dolayısıyla IŞİD'i ikincil tehdit olarak görmeye devam ediyor olması, karşılaştığı dış güvenlik risklerini müttefikleriyle birlikte bertaraf etmesini zorlaştırıcı faktör olarak karşımızda duruyor.
Türkiye, maalesef körüklemekte olduğu bölgesindeki krizlerin ön cephe ülkesi artık. Bu krizlerle baş edebilmek için, iktidarın, bir yandan iç barışı sağlarken diğer yandan, arasına mesafe koyduğu NATO ve AB ile yakınlaşması gerekiyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Esed rejimi ile mücadelesini kişisel bir kan davasına dönüştürmekle birlikte Ankara'nın, çok daha geniş bölgesel krizlerle mücadele etmesi gerektiğine işaret eden Lesser'ın analizlerine Türkiye'de de tehlikeyi gören herkes katılıyor, iktidar dışında.
Dış politikada daha baskın rol oynama arayışlarının ise AKP'yi giderek zayıflatmakta olduğu söylenebilir.
ABD merkezli, Ortadoğu Araştırma ve Enformasyon Projesi (MERİP) adlı düşünce kuruluşunda yeni yayımlanan makalesinde Prof. Ümit Cizre, Erdoğan'ın ülke içindeki baskıcı politikalarının dışarıda daha baskın rol oynama arayışlarına bağlanacağına dikkat çekiyor.
Rus uçağının düşürülmesi, Musul'a asker sevkiyatı bu baskın politikaların son örnekleri.
Cizre şöyle devam ediyor: “Ancak, dış politikaya odaklanmış olması taraftarlarının gözünde partiyi zayıflatacaktır. Bir zamanlar ümit ve demokratik reformların sembolü olan AKP, artık bir vizyonu ya da kapsamlı fikirleri olmayan bir partiye dönüştü. Partinin 1 Kasım seçimlerindeki başarısı, siyasi yelpaze içindeki merkezi rolünü kaybettiği gerçeğini gizleyemez.”