«Шыршаларға бөлінген миллиард: өңірлер Жаңа жылға орай безендіруге қанша қаржы жұмсамақ?»

Жаңа жыл мерекесіне орай безендіру жұмыстарына еліміздің өңірлері мен қалалары 500 мыңнан 800 миллион теңгеге дейін жұмсайды. Кей аймақтар мерекелік іс-шараларды ауқымды түрде, аста-төк етіп ұйымдастырса, кейбіреуі шыршалар мен жарық шамсыз-ақ өте қарапайым өткізбек. «Власть» редакциясы барлық облыс пен республикалық маңызы бар қалаларға сұрау жіберіп, қанша қаражат жұмсайтынын анықтауға тырысты.

Бюджет бойынша Алматы көш бастап тұр. Мегаполисті безендіруге 800 миллион теңге бөлінген. Бұл қаражатқа қала әуежайынан бастап орталық алаңдарға дейін безендіріледі, 80-нен астам шырша орнатылады. Ал ұзындығы 6 шақырым гирлянда оралған басты шыршаны Республика алаңына орнатпақ. Алматы қаласының әкімдігі биылғы Жаңа жылды былтырғыдан да ауқымдырақ атап өтеміз деп уәде беріп отыр. Сонымен қатар, әкімдік 12 көше мен даңғыл бойы жарықпен безендіріледі дегенімен, әкімдік баспасөз қызметі материал жарияланған уақытқа дейін бұл қай көшелер екенін атамады. 

Қаланы толық безендіру дәстүр бойынша Тәуелсіздік күнінен кейін басталады.

Астана Алматымен салыстырғанда аз қаражат жұмсамақ. Бас қалаға бөлінген бюджет – 696,7 миллион теңге. Әкімдік мәліметі бойынша, 18 желтоқсанда Астананың алты ауданында 30-дан астам шырша құрылады. Олар Қазақ Елі монументінің алаңында, Оқушылар сарайы аумағында, «Нұрлы Жол» теміржол вокзалының жанында, «Астана Арена» стадионының жанындағы тұрақта, Экспо аумағында және басқа да жерлерде.

«Жаңа жыл мерекесіне орай, қала тұрғындары мен қонақтары көңіл көтеру шараларын күтіп жүр: мұз айдындары, сырғанақтар, фотоға түсуге арналған шағын аймақтар және тағы басқалары. Қаланың бес ауданында осындай 60-қа жуық орын ашылып, қыстың барлық айында жұмыс істейді. Аудандық жерлерде әкімдік құзырына алынған шыршалар орнатылады», – деп хабарлады Астана әкімдігі.

Шымкентте мерекелік іс-шараларға 40,9 миллион теңге жұмсау жоспарланған. Қаланы безендіру үшін 80,5 миллион теңге бөлінеді. Бұл туралы әкімдік «Власть» тілшілеріне берген жауабында хабарлады. Бірақ нақты қандай мерекелік шаралар ұйымдастыратынын айтпады.

Ақмола облысының әкімдігі облыс орталығы Көкшетау қаласын безендіруге 10 миллион теңге жұмсамақ. Қалада 22 метрлік шырша, 12 мүсіннен тұратын мұз қалашығы, үш мұз айдыны және фотоаймақтар орнатылады. Жаңа жыл түнінде Көкшетау тұрғындарын 15 минуттық отшашу күтіп тұр.

Степногор қаласында 25 желтоқсанға дейін Қажымұқан алаңында мұз қалашығын салу және мерекелік паннолар орнату жоспарланған.

Ал аудандар бойынша Целиноград ауданында безендіруге 4,8 миллион теңге жұмсалады. Бірақ Қосшыға бюджеттен ақша бөлінбеген.

«Биыл бюджеттен шырша құруға, жаңажылдық мерекелік шаралар өткізуге ақша бөлінбеді. Дегенмен, Жаңа жыл атмосферасын қамтамасыз ету үшін қолдан келгенді жасаймыз», – деп уәде берді Қосшы қаласының әкімдігі.

Қорғалжың ауданының орталық алаңын безендіруге 2,1 млн теңге жұмсау жоспарланып отыр. Зеренді ауданына – 1 млн теңге, ал Жарқайың ауданында 4,1 млн теңге бөлінбек.

«Бұл қаражатқа екі шыршаны орнату, безендіру, металл конструкцияларын орнату, қаланың орталық саябағы мен алаңын сәндеу, мұзды кесіп, ертегі кейіпкерлерін жасау, полистиролдан жасалған жаңажылдық бейнелерді жөндеу жоспарланған», – деп хабарлады әкімдік.

Есіл ауданында мерекелік бюджет облыс орталығы Көкшетау қаласынан асып, 12 миллион теңгеге жетіп отыр. Бұл қаражатқа мұз қалашығы, бес жарық мүсіні және мерекелік отшашу кіреді.

Атбасар ауданын және су тасқынынан зардап шеккен Атбасар қаласын безендіруге 9 млн теңге бөлінеді.

Алматыдағы безендіру

«Орталық алаңда 10 метрлік шырша, сырғанақ, жарықтандырылған арка, мұздан жасалған мүсіндер, фотоаймақ және Аяз ата мен Ақшақардың мүсіні орнатылады.

Сонымен қатар, иллюминация, мұз конструкциялары қойылады. Мерекелік бағдарлама аясында жаңажылдық қалашықтың ашылуы, концерттік бағдарлама, отшашу және басқа да шаралар өтеді», – деп хабарлады әкімдік.

Алматы облысы «Власть» сұрағына бір ғана сөйлеммен жауап беріп, «жаңажылдық іс-шараларды ұйымдастыру үшін бюджеттен қаражат бөлінбегенін» айтты.

Абай облысы да қаржы туралы сұраққа жауап бермей, бұл ақпаратты «мемлекеттік порталдан алуға болатынын» айтты. Сонымен қатар, «барлық жаңа жылдық безендіру жұмыстарын 2024 жылғы 16 желтоқсаннан кейін бастайтынын» мәлімдеді. Ал облыс орталығы Семейде қала безендіруге 30 млн теңге жұмсалатынын және жаңа шырша құратынын хабарлады. 2019 жылы сатып алынған шыршаны жел сындырып кетіпті.

 semeyainasy.media сайтынан алынған фото

Қарағанды облысында жаңа жылға безендіруге жергілікті бюджеттен 200 млн теңге бөлінеді. Қарағанды қаласында Тәуелсіздік алаңында биіктігі 20 метрлік басты шырша тігіліп, басқа аудандарда 18 метрлік шыршалар қойылады. Қала бойынша шамамен 90 жер үсті элементі, 300 кронштейн және 7 тартқыш орналастырылады. Сондай-ақ, ғимараттар мен ағаштарды жарықпен безендіріп, LED экрандарда жаңажылдық бейнероликтер көрсетпек.

«Теміртауда екі саябақ, сегіз сквер және қысқы бақ безендіріледі. Ең басты жаңалық – Астана алаңындағы шыршаның жарқырауы болмақ. Қалада мұз айдындары, сырғанақтар орнатылып, театрландырылған қойылымдар ұйымдастырылады. Мерекелік атмосфераны гирляндалар, бұйымдар мен музыка қою арқылы көрсетеміз», – дейді әкімдік.

Балқаш қаласының әкімдігі демалушыларға жайлы жағдай жасау үшін дәстүрлі емес форматта безендірмек. Олар жылжымалы кофеханаларды іске қосқысы келеді.

Батыс Қазақстан облысы жаңа жылға безендіруге 28 миллион теңге бөлмек. Негізгі шаралар Орал қаласында өтеді. Әкімдік алдыңғы жылдары сатып алынған безендіруге арналған заттарды қолданамыз деп отыр. Сондықтан қаланы безендіру үшін жаңа шырша мен атрибуттар сатып алу жоспарланбапты.

«Орал қаласында Жаңа жылды тойлауға 7,5 миллион теңге жұмсалады, оның 2 миллионы – мүгедектігі бар балалар мен аз қамтылған отбасылардың балаларына сыйлыққа, 5,5 миллионы – басты шыршаны орнатып, тұңғыш президент алаңын безендіруге, ал басқа келісімшарт бойынша 4 миллион теңге отшашуға бөлінеді», – делінген жауапта.

Жанар Каримованың суреті

Солтүстік Қазақстан облысының әкімдігі жаңа жылға безендіруге 75,3 миллион теңге бөлді және демеушілерден 6,8 миллион теңге тартуды жоспарлап отыр.

Бұл қаражатқа облыста және қалада 8 орында мерекелік шаралар ұйымдастырады. Оның ішінде: «Пестрое» көлінің жағалауы, Жеңіс саябағы, Жуков пен Назарбаев көшелерінің қиылысы, теміржол вокзалы алдындағы алаң және «Береке» мен «Бірлік» ықшамаудандары бар.

Петропавл қаласында 5 шырша, қар мүсіндері, сырғанақтар және жаңа жылға арналған фотоаймақтар орнату жоспарланған.

Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі «Власть» басылымына өңірді безендіру бойынша ақпарат бермеді. Бірақ аудан әкімдіктерінен алынған жауаптарға қарағанда, шығын 500 мың теңгеден 7 млн теңгеге дейін жетеді. Риддер қаласы әкімі аппаратының басшысы Мақсат Серіков Глубокое ауданының бюджетінде 13,5 млн теңге қарастырылғанын мәлімдеді.

Ақтөбе облысының әкімдігінде мерекелік шаралар мен қаланы безендіруге жұмсалатын қаражат туралы нақты ақпарат берілген жоқ. Тек қаланы 16 желтоқсаннан кейін безендіретінін хабарлады.

Ал Ұлытау облысы биыл безендірілсе де, мерекелік іс-шаралар өтпейді. Себебі бюджеттен қаражат бөлінбеген.

Сәтбаев қаласын жаңа жылға дайындау үшін бюджеттен 20 миллион теңге бөліпті. Ал Қаражал қаласы мен Жәйрем ауылына 2,9 млн теңге берген. Ұлытау ауданының бюджетінен 8,1 млн теңге қарастырылған, бірақ бұл ақша тек мектеп оқушыларына сыйлық таратуға жұмсалады.

Қызылорда облысының мерекелік іс-шаралар өткізуге бөлген бюджетінің жалпы сомасы – 46,8 миллион теңге. Оның 12 млн теңгесін демеушілер бөлген. Осы соманың 7,1 млн теңгесі Қызылорда қаласына жұмсалады. Қала мен аудан орталықтарында 12 шырша орнатылады, оның бесеуі облыс орталығына арналған, сондай-ақ гирляндалар мен мерекелік билбордтар қойылады.

«2024 жылы шырша сатып алуға қаржы қарастырылмаған. Былтыр пайдаланған жасанды шыршалар орнатылады. Қала бойынша 5 шырша мен 30 шағын архитектуралық форма – аркалар, жазулар, үйшіктер, аюдың мүсіндері және басқа да тақырыптық заттар орнатылады. Биіктігі 23 метр болатын негізгі шырша Ы. Жақаев көшесінде орнатылады. Қосымша шығындар демеушілер есебінен жүзеге асырылады», – деп хабарлады Қызылорда қаласының әкімдігі.

Жетісу облысында Талдықорған қаласының шығыны ғана көрсетілген. Онда жаңа жылға үш шырша орнатылады.

Мемлекеттік сатып алу 2024 жылдың қазан-қараша айларында жүргізілген. Нәтижесінде, Талдықорған қаласының негізгі шыршасы мен жарық күмбезін орнатуға 14 млн теңге бөлінген, тағы екі шырша орнатуға – 4,8 млн теңге, шағын архитектуралық формаларды қайта жаңалауға – 4, 7 млн теңге, жаңа маф жасауға – 12,1 млн теңге, ал Мәдениет үйінің жаңажылдық шыршасын безендірілуіне 3, 2 млн теңге қарастырылған. Одан бөлек, әкімдік 2 мың балаға 14 ертеңгілік өткізу үшін 3 млн теңге көлемінде сыйлық сатып алуға қаражат бөлетінін хабарлады.

Түркістан облысының тұрғындарына жаңа жылға арналған шыршалар орталық алаңдар мен саябақтарда орнатылады. Тақырыптық инсталляциялар жасау жоспарланған және жарық фигуралар, жыл символы, басқа да мерекелік элементтер болуы мүмкін. «Қала мен облысқа мереке қарсаңында бюджеттен қаржы бөлінген жоқ. Қаланың безендірілуі демеушілер мен жеке компаниялар есебінен жүзеге асырылады», – дейді жауаптылар. 

Жамбыл облысының әкімдігі де көп сөзге келген жоқ. Тараздан келген жауапта былай делінген: «Этно-тарихи мәдени кешен «Көне-Тараз» және Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті паркі маңында 2025 жылға арналған жаңажылдық басты шыршаларды орнату жұмыстары жүргізіліп жатыр. Осы жерде мәдени іс-шаралар ұйымдастырылады».

Дәл сол сияқты, «Власть» Маңғыстау және Атырау облыстарының әкімдіктерінен жауап ала алмады. Олар тек облыс орталықтарына ғана назар аударуды жөн көрді. Ақтауда шыршалар қаланың екі бөлігінде орнатылып, орталық көшелер жарық шамдармен безендірілмек. Бюджет көлемі – 98,4 млн теңге.

Атырау облысында нақты сома көрсетілмеген, бірақ шыршалар бес орталық алаңда орнатылып, сондай-ақ «дәстүрлі мәдени шара» өтеді.

Павлодар облысында жаңа жылдық мерекелерге арналған қала мен аудандарды жарықтандыруға 262 млн теңгеден астам қаражат бөлген. Бұған жаңажылдық жарық көріністерін, жарық композицияларды, фонтандарды безендіру және т.б. жұмыстар кіреді. Ал аудан орталықтарында орталық көшелер мен алаңдарды безендіруге әкімдіктер 16,5 млн теңгеден астам қаражат жұмсайды.

Дегенмен, мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасы басқа цифрды атады.

«Облыс аудандарының орталық көшелері мен алаңдарын жаңа жылға безендіруге 16,5 млн теңгеден астам қаражат бөлінген. Павлодар қаласында – 60 млн теңге, Екібастұз қаласында – 38 млн теңге. Сондай-ақ, жаңа жыл мерекесіне арналған іс-шараларға демеушілердің қаражаты тартылады», – деп жауап берген Медет Таусқанның қолы қойылған құжатта.

Ол сондай-ақ, басты шыршаны жағу және Жаңа жылды қарсы алу рәсіміне 12 млн теңге бөлінгенін хабарлады.

Ең толық есепті Қостанай облысы жіберді – мұнда 200-ден астам іс-шара жоспарланған: шыршалар, ертегілер, театрландырылған қойылымдар, көрмелер мен концерттер. Алайда, бюджет туралы сұраққа 11 млн теңге бөлінгені туралы ғана мәлімет берді.