Добавить новость
ru24.net
Все новости
Декабрь
2015

Yine yeni yıl yine yeni anayasa!

0
Zaman 

Yeni anayasa konusu yeniden gündemin ön sırasına yerleşiyor. Konu, bu satırlar yazıldığı sırada gerçekleşecek olan parti liderleri arasındaki görüşmelerde ele alınacak.

Buradan ne çıkar, henüz bilinmiyor. İyimser ve umutlu olmak için hiçbir sebep yok. 2015, Türkiye'nin yürürlükteki anayasa düzenine aykırı bir dizi uygulamayla ve ağır insan hakları ihlâlleriyle, demokratik hukuk devleti standartları bakımından dibe vurduğu bir yıl oldu. 2016'nın daha iyi olacağını söylemek için de ortada hiçbir sebep yok. Her şey bir yana, yeni anayasa konusunun bugün gündeme getiriliş tarzları içindeki çok temel bazı çelişkiler bile iyimser olmayı engelliyor.

Açıkça ortada olan şu: Yeni anayasa konusu, öncelikle “başkanlık sistemi” için gündeme getiriliyor. Gerekçe olarak da, mevcut Anayasa düzeninden kaynaklanan iki başlılığın yürütme organının işleyişinde “tıkanıklık” yarattığı ileri sürülüyor. Ergun Özbudun, iki gün önce bu sayfalarda yayınlanan makalesinde 1982 Anayasası'nın sözüne ve ruhuna uygun hareket edilmesi halinde böyle bir tıkanıklığa neden olan iki başlılık sorunu olmadığını gayet açık bir biçimde göstermektedir. Dolayısıyla yeni anayasa ile başkanlık sistemine geçilmesi gerektiği tezinin arkasındaki gerçek sorun mevcut Anayasa değil, o Anayasa'nın “sözüne ve ruhuna uygun davranılmaması”dır. Burada şu soru ortaya çıkıyor: Mevcut Anayasa'ya uygun davranmayanların yeni anayasaya uygun davranacaklarını nasıl söyleyebiliriz? Zira her anayasa (ve hukuk) kuralı, yürürlüğe girdikten sonra gerçekleşecek olan somut durumlar için yazılır ve uygulanır. Dolayısıyla, “başkanlık sistemine uygun yeni anayasa” yapılsa bile, ileride öyle durumlar ortaya çıkabilir ki, bu defa “yeni anayasa”yı da bir başka “yeni anayasa” ile değiştirmek gereği ortaya çıkabilir ve bu ilânihâye devam edebilir. Bu durumun ortadan kaldırılması için iki yol izlenebilir: Birincisi, yöneticileri duruma göre istediğini yapabilme imkânı veren bir “keyfî; iktidar” sâhibi yapmak, ikincisi ise temel hak ve hürriyetlere saygılı, hukukun ilke ve değerlerine bağlı, objektif kurallarla düzenlenmiş bir “sistem” inşa etmek. “Anayasa”, kuşkusuz ikinci yolun adıdır, birinci yol “zorbalık” ve “zulüm” yoludur ki, aslında “yol” değildir.

YENİ ANAYASA VE TÜRKİYE TOPLUMUNUN YENİDEN İNŞASI

Nitekim, Sayın Davutoğlu, yeni anayasa konusunun “konjonktürel” kaygılarla ele alınmaması gerektiğini vurgulamaktadır ki, haklıdır. Ancak, yine Sayın Davutoğlu'nun (ve tabiî; genel başkanı olduğu AK Parti'nin) başkanlık sistemini “konjonktürel” kaygılardan arındırılmış bir biçimde ve hangi versiyonu ile savunduklarını kamuoyuna açıklama yükümlülüğü de vardır. Şunları bilmek zorundayız: Yürütme organının işleyişinde bugün 1982 Anayasası'ndan kaynaklanan hangi sorun yaşanmaktadır? Bu sorunun veya sorunların aşılması için AK Parti nasıl bir “başkanlık sistemi” istemektedir? 2012 Kasım'ında TBMM'ye sunulan ve Başkan'a “yasama yetkisi” veren AK Parti önerisi hâlâ geçerli midir? Yoksa, zaman zaman Sayın Cumhurbaşkanı tarafından da telaffuz edilen “yarı-başkanlık” veya “partili cumhurbaşkanlığı” gibi düzenlemeler de AK Parti için makbul düzenlemeler midir? Öyleyse, gerçek iki başlılık ve tıkanıklık potansiyeli içerdiği bilinen bu son iki düzenlemenin AK Parti için kabul edilebilirliği hangi gerekçeye dayanmaktadır? Nihayet, “başkanlık sistemi” talebinin, Cumhurbaşkanı'nın doğrudan halkoyu ile seçilmiş olmasından başka “konjonktürel olmayan” hangi gerekçeleri vardır?

Bu soruların bir iki cümleyle, parti (ve kanımca Anayasa'ya uygun olmayan bir biçimde hükümet) programlarına yazılan kısa ve soyut ifadelerle cevaplandırıldığını düşünmek mümkün değildir.

Bu soruların cevaplarını, anayasa ve kamu hukuku (ve tabiî; siyaset bilimi) konularıyla ilgilenen akademik veya akademi dışı uzmanlar da arayabilirler ve kuşkusuz aramaktadırlar da. Siyasetçi kimliği olmayan bu ikinci grupta yer alanlar açısından bu soruların cevaplarını vermeye çalıştığımızda, “yeni anayasa” konusunun “yasama-yürütme ilişkileri”ni odak noktası olarak alan “teknik” bir konudan ibaret olmadığını görmekteyiz. Sayın Davutoğlu'nun da, “anayasanın ruhu”na önem atfeden sözlerini bu bağlamda değerlendirebilir ve şu hükmü verebiliriz: Anayasa, yasama-yürütme ilişkilerinin “etkili” işleyişine odaklanan “teknik” bir konu değil, toplumu bir siyasî; varlık olarak inşa etmenin adıdır. Batı dillerinde yer alan “constitution” sözcüğünün bu anlamı, Türkçeye aktarılırken kullanılan “Kanun-i Esasî;”, “Teşkilât-ı Esasî;ye” veya “Anayasa” kavramlarında kaybolmuş değildir. Türkiye'de bugün yeni anayasa ile ilgili olarak yaşanan temel sorun, yeni anayasa ile yapılmak istenen şeyin Türkiye toplumunu siyasi varlık olarak yeniden inşa etmekle eş anlamlı olduğunun kavranamamasıdır yahut kavrandığı hâlde bunun bilinçli bir biçimde ortaya konulamamasıdır.

Şimdi: Yeni anayasa konusunu, Türkiye toplumunu siyasi olarak yeniden inşa etme anlamıyla ele aldığımızda, karşımıza çok derin bir kırılma ortaya çıkmaktadır. Bu kırılma, Türkiye toplumunun siyasi varlık olarak, türdeşlik üzerine mi, yoksa farklılıkların tanınması üzerine mi inşa edileceği ile ilgilidir. Bu konu ile ilgili olarak toplumdaki değişik eğilimleri temsil eden siyasi partilere baktığımızda, temel kırılmanın iki düzeyde karşımıza çıktığını görmekteyiz: Birinci düzeydeki kırılma “türdeşliği” tercih edenler arasında olup, türdeşlik, siyasi kimliğin “din” (Sünni İslâm) esasına göre mi yoksa “Türklük” esasına göre mi tanımlanacağı bağlamında gerçekleşmektedir. Bu çerçevede, AK Parti'nin temsil ettiğini söyleyebileceğimiz Sünni İslam ağırlıklı siyasi görüş açısının “laicist” vurgulu CHP yaklaşımıyla bir kırılma yaşadığı, MHP “Türkçülüğü”nün de bu kırılma üzerinde salındığı söylenebilir. AK Parti'nin özgün yanı, İslami vizyonunun izin verdiği sınırlara kadar Kürt sorunu bağlamında reform yapabilmiş (ve Alevi sorununda ise ciddi hiçbir adım atmamış) olmasıdır ki, “zararsız kültürel açılım” olarak nitelenebildiği sürece, kırılmanın diğer taraflarından da büyük bir itiraz ile karşılaşmamıştır.

SİYASİ AKTÖRLER VE FARKLILIKLARIN TANINMASI

İkinci kırılma düzeyi ise farklılıkların tanınması talebi üzerinden gerçekleşmektedir. Buradaki temel siyasî; aktör HDP'dir. BDP'den HDP'ye geçiş sürecinde ve sonrasında Kürt sorunu odaklı olmakla birlikte, Türkiye toplumunu meydana getiren ve kurulu düzenin dışladığı, ayrımcılığa tabi kıldığı farklı kesimlerin taleplerini siyasi düzeye taşıma iddiasının sahibi olan HDP, bugün “Kürt sorunu yoktur” yaklaşımının paylaşıldığı başta iktidar partisi olmak üzere tüm siyasi aktörlerle bir kırılma yaşamaktadır. 7 Haziran seçimlerinden önce işaretleri verilen ama özellikle 1 Kasım sonrasında ağırlaşarak sürmekte olan, iktidarın “terörle mücadele” diye sunduğu şiddet sarmalının konjonktürel ve yakıcı atmosferinden sıyrılarak düşünebildiğimiz takdirde, HDP hâlâ Türkiye toplumundaki farklılıkların siyasi olarak tanınması talebini dile getiren temel aktör konumundadır. Farklılıkların siyasi tanınması talebinin bugünkü konjonktürde “Kürtlerin statü talebi” olarak öne çıkması, HDP'nin temsil ettiği toplum kesimlerinin taleplerinin ortadan kalktığı biçiminde anlaşılmamalıdır.

Dikkat çekmek isterim ki, birinci düzeydeki kırılma ile ikinci düzeydeki kırılma arasında Türkiye toplumunun demokratikleşmesi bakımından ciddi bir fark vardır. İlk kırılma düzeyi, türdeşliğin farklı anlaşılış biçimleri arasındadır ve kendi aralarında uzlaşma potansiyeli fazladır. Buna karşılık, Türkiye'yi çağdaş demokratik toplumlar düzeyine yükseltebilecek asıl potansiyel ikinci kırılma düzeyinde mevcuttur. Yeni anayasa, Türkiye toplumunu farklılıkların siyasi tanınması üzerine kurulu bir biçimde yeniden inşa edecekse “yeni anayasa” olabilecektir. Bunun için de, farklılıkların tanınmasını “bölünme, parçalanma, dağılma” ile eşanlamlı sayan ve büyük ölçüde konjonktürel kaygılarla belirlenmiş olan yaklaşımlardan arınabilmek gerekmektedir. Haklı veya haksız, şu veya bu sebeple HDP'nin yeni anayasa sürecinin dışına itilmek istenmesi, böyle bir arınmanın kısa vadede imkansız olduğunu göstermektedir.




Moscow.media
Частные объявления сегодня





Rss.plus




Секреты прошлого загородного комплекса «Тропикана Парк»

Сахар в жару скачет даже у здоровых: как климат влияет на инсулин и глюкозу рассказала доктор Филатова

Как мусульмане Карабаха хотели креститься по обряду Армянской церкви

Опасная сторона загара: дерматолог Энгельгардт о последствиях для кожи


OpenAI warns that its new ChatGPT Agent has the ability to aid dangerous bioweapon development

The Best Story Of Chicago Bulls’ Offseason Just Got A Happy Ending

Jerome Powell is gaining some key backing on Capitol Hill from GOP senators

The founder of Deliciously Ella started a blog when suffering from severe chronic pain. Now, her multimillion-dollar snack empire is going global


Хаски на Summer Sound – выиграй билеты на Like FM

В Курске потушили пожар в квартире на проспекте Дериглазова

«ЭР-Телеком Холдинг» автоматизировал кадровое делопроизводство с помощью HRlink и сэкономил более 50 млн рублей

Рилсмейкер. Услуги Рилсмейкера. Рилсмейкер в Москве. Стоимость работы Рилсмейкера.


Настройки GameHub и Winlator для игры в Prey (2017) на Android

В демоверсию Silver Palace можно будет поиграть 3 августа в Китае

The dairy industry would like Gen Z to drink more milk, so they made a Fortnite diner tycoon game

Bungie promises to fix Destiny 2's new metroid-style morph ball as it makes players sick and glitches out on ultrawide monitors



Хаски на Summer Sound – выиграй билеты на Like FM

Зеленая миссия примет участие в международном экоакселераторе

«ЭР-Телеком Холдинг» автоматизировал кадровое делопроизводство с помощью HRlink и сэкономил более 50 млн рублей

Axenix выводит бизнес-аналитику на новый уровень с ИИ-ассистентами в платформе In.Plan




Лео Канделаки и Анжелика Стубайло сыграют в новую трэвел-игру «Кто куда» на ТНТ

Roblox запускает AI-проверку возраста: шаг к безопасности или угроза приватности?

Синоптик Вильфанд рассказал, что не верит в метеозависимость людей

Аэропорт Пулково сообщил о приеме перенаправленных из Москвы рейсов


Гафин: предпосылок для возвращения Захаряна в «Динамо» немного

В Москве подростки жестоко избили юношу из-за долга

Массовая отмена рейсов в Кольцево: что стало причиной

Стилист Familia Олег Горчанин представил свое видение гардероба для отпуска


«Саша забрал корону». ATP отреагировал на триумф Александра Бублика

Потапова не прошла во второй раунд турнира в Вашингтоне.

Александр Бублик получил хорошую новость от ATP после завоевания титула

Бублик завоевал шестой в карьере титул на уровне ATP


Массовая отмена рейсов в Кольцево: что стало причиной

Готовьтесь к эмоциональному погружению: долгожданная аудиоверсия откровенных стихов Аннэтэс Рудман

Вице-премьер Татарстана Равиль Ахметшин награжден орденом Александра Невского

Новак: Россия и Абхазия продолжают укреплять стратегическое партнёрство


Музыкальные новости

Менеджер Песни. Менеджер Релиза Песни. Менеджер вышедшей песни.

Музыкальный фестиваль «Ruskeala Symphony» завершился салютом под увертюру Петра Чайковского

Элджей во время выступления на VK Fest поцеловал свою девушку: видео Super

Мать Тимати высказалась о свекровях, невестках и детях в шоу-бизнесе: видео Super



Хаски на Summer Sound – выиграй билеты на Like FM

Axenix выводит бизнес-аналитику на новый уровень с ИИ-ассистентами в платформе In.Plan

«ЭР-Телеком Холдинг» автоматизировал кадровое делопроизводство с помощью HRlink и сэкономил более 50 млн рублей

Зеленая миссия примет участие в международном экоакселераторе


ПВО пресекла попытку атаки еще двух БПЛА, летевших к Москве — Собянин  

Овечкин рассказал об открытии в Москве музея в честь своего рекорда в НХЛ

Московский аэропорт Шереметьево возобновил штатную работу

Клипмейкер. Лучший Клипмейкер. Клипмейкер в Москве.


Росгвардейцы задержали мужчину, подозреваемого в угоне в Подмосковье

Иммунолог Логина рассказала, чем опасна лишняя влага в квартире

Новая Рига продолжает удерживать статус одного из самых желанных районов

Новые китайские авто на механике: топ-5 по мнению экспертов


Путин потребовал от Удмуртии поднять рождаемость с 1,39 до 2,1 к 2030 году

Путин дал оценку производственным результатам оборонных заводов Удмуртии.

Путин удостоил Манучарова ордена "За заслуги в культуре и искусстве"

Путин присвоил Богомолову звание «Заслуженный деятель искусств России»





Владимир Ефимов: В рамках 47 масштабных инвестпроектов в ЗАО появятся новые производства, объекты образования, спорта и здравоохранения

Врач Мескина: Бактерии в Турции могут быть не только в море, но и в бассейнах

Арбуз, кукуруза и холодные напитки: диетолог Садыков назвал продукты, которые портят ваш сон летом

Врач-косметолог Зухра Балакеримова: как убрать следы от акне


Зеленский назвал сумму, которую планирует взыскать с России

Перед новыми переговорами? Москва отбивается от дронов, в Киеве - «реально ад»

Пока вы не уснули: открытая поддержка Алиевым Киева и «подзатыльник» Зеленскому от Трампа


Киберспортсмен из Алтайского края стал двукратным чемпионом России 

Собянин объявил об открытии нового спорткомплекса в Южном Бутове

Юный спортсмен установил новый рекорд России в дистанции 400 метров.

Сергей Собянин открыл школу на 1100 мест в стремительно растущей Коммунарке


«Выпил две рюмки, не вырвало»: юрист Трамп рассказал, как пил водку с Лукашенко ради освобождения заключенных

Самарская делегация встретится с Александром Лукашенко в рамках работы в Минске

«Выпил две рюмки, не вырвало»: юрист Трампа рассказал, как пил водку с Лукашенко ради освобождения заключенных

Вячеслав Федорищев и Александр Лукашенко наметили направления развития сотрудничества Самарской области и Беларуси



Сергей Собянин открыл школу на 1100 мест в стремительно растущей Коммунарке

Собянин: Летевший к Москве БПЛА ликвидирован системой ПВО Минобороны

Собянин: противовоздушная оборона сбила еще один беспилотник, летевший к столице

Собянин: Москва выделила уже более 20,5 млрд на поддержку производств


Зеленая миссия примет участие в международном экоакселераторе

В Москве уже более 2,4 тысячи электробусов российского производства

В северо-западной части Москвы закрыли торговый центр из-за наводнения.

Премия достойным. Названы лучшие экотехнологии


Ученые химического факультета МГУ разработали метод по поиску стабильных геометрий соединений

Суд заблокировал работу производителя антисептиков "Мирамистин" и "Окомистин"

Готовьтесь к эмоциональному погружению: долгожданная аудиоверсия откровенных стихов Аннэтэс Рудман

Маршруты автобусов № 248 и 732 на западе Москвы изменили из-за упавшего дерева


Центр подготовки личного состава Северо-Западного округа Росгвардии пополнили призывники

Архангельская область - не самое перспективное место для трудоустройства

Республика Алтай вошла в десятку регионов России по развитию ипотеки

Собянин: Первый участок Рублево-Архангельской линии метро полностью пройден


Опубликована обновлённая информация о задержке поездов в Крым и обратно

В пути следования задерживаются поезда «Таврия»

Уважаемые пассажиры!. Сегодня в пути следования задерживаются поезда

"Гранд сервис экспресс" сообщил о задержках 16 поездов в Крым и из Крыма


Жара закончится, едва начавшись: Вильфанд предрек похолодание сразу на 30 градусов в России — достаем шарфы

Нам есть чем гордиться: каким будет Национальный центр «Россия» на Краснопресненской набережной

Гафин: предпосылок для возвращения Захаряна в «Динамо» немного

Прокуратура утвердила обвинение по делу похищенного чеченцами блогера Щепихина*












Спорт в России и мире

Новости спорта


Новости тенниса
Денис Шаповалов

Шаповалов одержал победу на теннисном турнире в Лос-Кабосе.






«Роскосмос» показал непогоду над Москвой

Жара закончится, едва начавшись: Вильфанд предрек похолодание сразу на 30 градусов в России — достаем шарфы

«Концепция родилась не сразу»: что известно о новом сезоне сериала «Метод»

Нам есть чем гордиться: каким будет Национальный центр «Россия» на Краснопресненской набережной