‘Ramadi' kimin zaferi?

Bağdat'ın sadece 100 kilometre ötesindeki Ramadi'nin IŞİD'den geri alınması son derece önemli.

Washington'un Irak ordusunun 10 bin kişilik askeri gücüne verdiği destek belirleyici olsa da ABD bunu bilerek öne çıkarmak istemiyor. Twitter'dan yayılan fotoğrafta Amerikan müdahalesinin ihtiyatlı ama etkin varlığının simgesi olarak küçük bir insansız hava aracı var.

Bu zafer Irak'ın başarısı olarak görülmeliydi ki hiç kimsenin mezhepsel temelde yükseldiğini söyleyemeyeceği bir devletin yeniden doğuşunun simgesi olsun. Ramadi'yi geri alan askerlerin büyük çoğunluğu Sünni'ydi. Washington, içişleri bakanlığının armasıyla donanmış olan ama aslında Tahran tarafından yönetilen Şii milislerin bölgeye gitmemesi konusunda Bağdat hükümetini ikna etmeyi başardı. Şii milislerin Sünniliğin kalesi ve Saddam Hüseyin'in doğum yeri olan Tikrit'in geri alınması sürecindeki varlığı sivil halka karşı görevlerini kötüye kullanmalarının Irak'ın parçalanma sürecine girmesini hızlandırmıştı.

Irak ordusunu kararlılığından dolayı övgüye boğan ABD'li dışişleri bakanının ve yine IŞİD'in Ramadi'den çekilmesinin “bu barbarlar topluluğunun dağıtılması adına verilen mücadelede belirleyici bir adım” olduğunu ifade eden Savunma Bakanı Ashton Carter'ın bu zaferi hararetle alkışlamalarının nedeni buydu. ABD, Irak'ta -resmi olarak- 3550 danışman bulunduruyor. Bunların görevi Irak ordusunda yeni Sünni askeri birlikler oluşturmak ve temmuz ayından beri Ramadi'ye yönelen yüzlerce IŞİD militanının öldürüldüğü 600 hava saldırısının yer bağlantısını sağlamaktı.

IŞİD cephesinde ise Ramadi'nin düşüşü, 20 Ekim'de ülkenin en büyük petrol rafinerisi olan Baiji'nin düşüşüne, 13 Kasım'da yoğun nüfusa sahip olan kentin güneybatısındaki Tamim'in kaybedilmesine, yine aralık ayında Suriye yakınında stratejik bir kasaba olan Sincar'ın düşüşüne eklenerek sarsıcı gerileme sürecine eklendi. Toplamdaki duruma bakıldığında, IŞİD, Irak'ta işgal ettiği toprakların yüzde 40'ını kaybetti. Ancak Barack Obama'nın geçen hafta anımsattığı gibi Suriye'de ilan edilen “hilafetin” başkenti olan Rakka'yı Irak'taki Musul ve Felluce'ye bağlayan bölge hâlâ IŞİD'in elinde. Ramadi'nin geri alınmasından sonra Irak'taki Haydar al-Abadi'nin Şii rejimi Anbar bölgesindeki Sünni aşiretlere destek olmadı. Şeyh Faysal al-Assafi'ye göre Ramadi çatışmalarında Amerikalı danışmanların müttefikleri olarak yer alan bin kadar kişi dışında bu sürece yereldeki Sünniler dahil edilmedi. Oysa onların, Amerikalı General David Petraeus'un deyimiyle “Sünni Uyanışı”, 2007-2008'de El-Kaide'nin yabancı savaşçılarına karşı kitlesel hareketlilikleri bastırmaya olanak sağlamıştı.

Abadi, ABD baskısı altında, Sünni yöneticiler için bir siyasi alan açmaya birçok kez söz verdi. Ancak, yine Washington Post gazetesine göre, Abadi Tahran yanlısı geniş kapsamlı bir baskı altında kalarak sözünü yerine getirmedi. ABD ve Irak için ülkenin batısındaki Sünnilerin ekonomik açıdan nefes aldığı, ülkenin ikinci büyük kenti Musul'un geri alınması birinci önceliktir. Ancak bu aşamada kısa vadede gerçekleşmesi de zor.

*Le Figaro, 29 Aralık 2015.