مرحوم آیت‌الله صانعی خاستگاه مشروعیت حکومت‌ها را رضایت عامه و رأی اکثریت می‌دانست

یک استاد حوزه علمیه قم، گفت: حاکمان و مسئولان اگر هم در امور شخصی‌ به سبب باورها و تجربه‌های خود، بتوانند بر پایه اموری مانند خواب دیدن و استخاره و تفال و ادعای کشف و شهود و الهام تصمیم بگیرند و مثلا دختر خود را شوهر دهند، اما در مسائل حکومت و جامعه حتی با فرض قطع نیز مجاز نیستند و چنین علم شخصی اعتبار ندارد و چنان که آیت‌الله صانعی بارها بر آن تاکید کرده‌اند، باید تنها در چارچوب روش‌های عقلایی و ساختارهای قانونی عمل کنند.

به گزارش خبرنگار ایلنا در قم، متن کامل سخنان آیت الله سیدضیاء مرتضوی در نشستی علمی با موضوع «قانون، قلمرو اعتبار علم حاکم» که در ادامه سلسله نشست های فقه پژوهی مؤسسه فرهنگی فقه الثقلین و با حضور علما و اندیشمندان حوزه و دانشگاه، در محل دفتر مرحوم آیت الله العظمی صانعی در قم برگزار شد، به شرح ذیل است:

مرحوم امام‌خمینی در مسأله ۸ از صفات قاضی، قلمرو اعتبار علم قاضی را از سه جهت بیان کرده‌اند: «یجوز للقاضی أن یحکم بعلمه من دون بینة أو إقرار أو حلف فی حقوق الناس، و کذا فی حقوق اللّٰه تعالى، بل لا یجوز له الحکم بالبینة إذا کانت مخالفة لعلمه، أو إحلاف من یکون کاذبا فی نظره، نعم یجوز له عدم التصدی للقضاء فی هذه الصورة مع عدم التعین علیه». و استاد معظم و فقیه عالی‌مقام، حضرت آیت‌الله صانعی(ره) در تعلیقه بسیار ارزشمند خود بر تحریر الوسیله استاد معظم خود، بر هر سه موضوع، تعلیقه جداگانه و  نگاهی کلیدی دارند: ۱- علم قاضی تنها در حقوق الناس و در تعزیرهایی که اقامه آن متوقف بر شکایت بردن پیش حاکم یا مطالبه و دادخواست است و در واقع رسیدگی به آنها مورد نیاز جامعه است، معتبر است، مانند رسیدگی به اختلاس و اهانت، نه در حدود و نه در سایر تعزیرها که نیاز و موضوع برای دادخواست و شکایت به دستگاه قضایی و حاکم نیست، مانند ارتکاب استمناء. این تعلیقه به رغم اهمیت موضوع بحث ما نیست.