Кытайда эшләгән Чаллы укытучысы: «Мәктәптә йокларга да була, балалар тәртип бозмыйлар»

Уку 12 ел дәвам итә

Мәктәпкә кергәнче, кечкенә кытайлар әзерлек сыйныфларына йөри, анда аларга тел һәм математика дәресләре керә. Мәгариф 12 елга исәпләнгән, әмма шуларның тугызы гына – мәҗбүри һәм түләүсез. Соңгы 3 сыйныфта укуны дәвам итәргәме икәнен ата-аналар мөстәкыйль хәл итәләр.

Шәхси гимназия расписаниесендә дәресләр бик күп. Һәр көн, сишәмбе һәм пәнҗешәмбедән кала, эш көннәре. Шимбә һәм якшәмбе – аеруча тыгыз көннәр. Эш көне иртәнге 7дән кичке 6га кадәр дәвам итә. Дәрес сәгать ярым дәвам итә, кайвакыт дәресләр арасында бераз тәнәфес була.

– Дәресләргә әзерләнү өчен педагогларга күп вакыт бирелә, – ди ул. – Безгә көн саен диярлек педагогикадагы яңалыклар турында сөйләделәр, семинарлар лекцияләрен тәкъдим иттеләр, табигатькә чыгып күчмә дәресләр оештырдылар. Укытучыга графикны төзергә һәм контрольдә тотарга, төрле хисапларны автоматлаштырырга ярдәм итә торган кушымталар бар. Гомумән, Кытайда Советлар Союзында булган яхшы әйберләр күп. Сыйныфта дисциплина – яхшы дәрәҗәдә.

Артур Кайбышев укучыларның әти-әниләрен алар балаларны алырга килгәндә һәм ачык дәресләр вакытында гына күргән. Алар белән бәйле барлык мәсьәләләрне уку йорты администрациясе хәл итә.

Кызыл галстуклар, тәнәфестә музыка

Яңа хезмәткәргә Кайбышевка гимназиянең аерым билгеләре куелган махсус форма бирелгән. Кытайда рәсми очрашулар өчен костюмнарны өлкән буын гына өстен күрә икән.

Кытай укучылары хәрәкәт итәргә комачауламый торган уңайлы спорт киеме кияргә тырыша. Бөтен җирдә диярлек бертөрле кисемле кием, мәктәпләр арасындагы аерма төс яки эмблемада гына. Ә тагын, Советлар Союзындагы кебек, үзгәрешсез атрибут – кызыл пионер галстугы.

Хезмәттәшләре чаллылыны ачык йөз белән каршы алган, аны «Я Си» яки инглизчә, беренче хәрефкә басым ясап, «Артур» дип атап йөрткәннәр. Үз дәресләренә чакырганнар, барлык сорауларына җавап биргәннәр, тәҗрибә уртаклашканнар. Инглиз телен белүчеләр аның белән бик яхшы аралашкан. Яшенә карамастан, барысы да ярдәмгә килергә әзер торган. Уку йорты якташыбызга кухня, душ белән 2 бүлмәле фатир биргән.

Өйгә 22 сәгатьтә генә

Хезмәт хакы ай тәмамлангач исәпләнгән һәм 2021 елга 11 мең юань тирәсе тәшкил иткән, ул вакыттагы курс буенча – 110 мең сум тирәсе.

Артур 12 укучыдан торган башлангыч сыйныфларда укыта: малайлар һәм кызлар тигез була. Дәресләрдән соң балалар өстәмә дәресләргә ашыгалар. Моны исәпкә алып, төшке аш тәнәфесе вакытында, 12 сәгатьтән 15-15.30га кадәр, Кытай укучыларына да, укытучыларга да махсус урында йокларга мөмкин.

– Кытайда балалар барысын да үзләштерергә тырыша, чөнки аларга кечкенәдән үк шундый фикер сеңдерелә: тырышып укудан башка алар университетка керә алмаячаклар, ә югары белемнән башка тормышны җайга сала алмаячаклар, – ди педагог күзәтүләре белән уртаклашып. – Аларның мөстәкыйльлеге һәм даими үсеш алуы гаҗәпләндерә. Йөкләнеш зур: өйгә 22 сәгатьтә генә кайталар, чөнки биюдән алып барабанда уйнауга кадәр бик күп дәресләргә һәм секцияләргә йөриләр.

Кытайда укырга теләмәүчеләргә аерым төрле якын килү бар: авыр яшүсмерләр дә бар. Аларны гадәттә ушу (яки кунг-фу) мәктәбенә бирәләр, анда кырыс шартлар һәм тренерлыкка өйрәтәләр. Әгәр егетләр анда да тырышмасалар, рейтингка эләкмиләр.

– Кытайда тормыш рейтинг системасы бар, анда, мәктәп белеменнән башлап һәм аннан соңгы тормышта, һәр гамәл яки гаеп кешенең киләчәк язмышын билгели. Барысы да онлайн теркәлә. Мин анда чакта, мәсәлән, балалар катнашында бер генә тапкыр да урлашу очрагы булмады. Чөнки рейтинг – нәтиҗәле чара. Өлкән буын үзеңне ничек телисең, шулай тотарга ирек бирми. Кытайда балалар шулай ук телефон уеннары йогынтысына дучар, ләкин билгеле бер платформага верификациясез – паспорт мәгълүматларыннан башка керә алмыйлар.

Артур Кайбышев сөйләвенчә, Кытайда балалар үзләренең әти-әниләрен хөрмәт итәләр, еш кына өлкән буын белән бергә гаиләләр белән яшиләр, үзара аралашалар һәм бер-берсен кайгырталар. Мәсәлән, бала әнисе яки әтисе, әбисе яки бабасының аякларына массаж ясау норма булып санала. Өлкәннәр иртә торалар, көн саен бергә урамга чыгалар һәм тай-чи, борынгы савыктыру системасы белән шөгыльләнәләр. Ә кичләрен – барлык теләүчеләр өчен үзенчәлекле бию гимнастикасы.

Пиньяо шәһәре турында

Артур Кайбышев КФУның өченче-дүртенче курсларында кытай телен өйрәнә һәм 2021 елда Кытайга китә. Пинъяода – уникаль архитектуралы матур борынгы шәһәрдә яши. 57 меңнән артык халкы булган бу ныгытма-шәһәр тарихи кыйммәткә ия, чөнки биредә беренче тапкыр банк акчасы сугылган. Хәзерге вакытта борынгы биналар кафелар һәм заманча транспорт белән янәшә тора, ә Пинъяоның борынгы юллары шома таш белән түшәлгән: яланаяк йөреп, аякларга массаж алырга мөмкин.

«Челнинские известия» сайтыннан Ләлә Гайфетдинова язмасы тәрҗемә ителде.