İYİ ŞEYLER KONUŞALIM

İNSAN SEÇTİĞİ KELİMELERDİR

Türkçenin konuşurken de yazarken de doğru kullanımına her daim özen gösteren biri olarak çevremdekileri yanlış telaffuzlarında ya da yazımlarında uyarmaktan kendimi alıkoyamıyorum. Bazen karşımdaki için sık sık düzeltilmek sıkıcı olsa da “Sayende yanlış söylemlerimi/yazımlarımı düzelttim.” diyenleri duymaktan mutlu oluyorum. Dilin kullanımına bu denli önem veriyorum, çünkü kendimizi anlatmanın ve iletişimlerimizi sağlıklı kılmanın yolu buradan geçiyor.

Yeryüzünde fiziksel özellikleri birbirinden farklı ne kadar insan varsa karakter özellikleri, toplumsal statüleri, doğaları da birbirinden farklı o kadar insan var. Bu da bir o kadar farklı konuşmanın ve üslubun varlığı demek. Üslubun iletişimdeki önemini biliyoruz. Aile içi iletişim konusunda veli oturumlarında sıkça kullandığım çok basit bir örnek vardır. Yetişkinlere soruyorum: “Çocuğundan su isterken ‘Bana bir bardak su getirir misin?’ diyen bir anne/baba ile ‘Bana bi’ su getir!’ diyen anne/baba arasında ne fark var?”

Her iki cümle arasında içerik olarak bir fark olmamasına karşın üsluba bağlı olarak anne/babanın birçok kavramı algılayış biçimi ile çocuğa hissettirilen duyguda muazzam bir fark mevcut. Aynı durum günlük yaşamda tüm iletişimlerimizde geçerli. Bir arkadaşınızın “Bana şu dosyaları uzatsana!” demesiyle “Bana şu dosyaları uzatır mısın?” demesi arasında sizin hissettiğiniz nezaket yahut nezaketsizlik dışında arkadaşınızın yapısı hakkında bilgi veren ayrıntılar var.

Bir çay lütfen!

Bir dönem sosyal medyada sıkça paylaşılan ‘kibarlığa göre çay fiyatları’nı hatırlarsınız: Çay ver 1.75 tl, çay versene 1.25 tl, çay alabilir miyim 1 tl, çay verir misin 0.75 kuruş. Yüzlerde tebessüm oluşturan bu paylaşım aslında kelime seçimlerimizin karakterimizin yansıması olduğunun da göstergesi. Belki kimileriniz bu kadar hassasiyeti abartı bulabilir, “Ne var canım, karşımızdaki niyetimi bilmiyor mu, insanın karakteri bir sözcükle mi yansır?” şeklinde düşünebilir.

Hayatımızı çevreleyen insanlar bizleri tanır ve çoğu zaman niyetlerimizi de bilir ancak neyin nasıl söylendiği önemli. Örneğin; garsona “Koçum, bana or’dan bir su getir!” gibi bir emir cümlesinin yanı sıra eliyle “Gel buraya!” dercesine bir işarette bulunan kişinin kaba olduğu izlenimine varabiliriz. En öfkeli, en kırgın, en üzgün anlarınızda dahi seçtiğiniz kelimeler ve tavrınız, karakterinizin yansımasıdır.

Yazar Murat Menteş’in dediği gibi “Dilbilgisine kafa yormamış kimse güzelmiş, yakışıklıymış ne fayda?” Eskilerin söylediği gibi insanın ruhu yüzüne yansır. İletişimlerinizde dilinize yansıyan da ruhunuzdur. Ruhunuz ne kadar nazikse, diliniz de o kadar naziktir. Diliniz ne kadar nazikse, iletişimleriniz de o kadar keyiflidir. Unutmayın: İnsan, seçtiği kelimelerdir.