Μουρμούρα
Ας υποθέσουμε ότι σήμερα ο Αντώνης Σαμαράς και ο Κώστας Καραμανλής θα κάνουν κοινή εμφάνιση φορτισμένοι σαν ηλεκτρικό αυτοκίνητο ύστερα από πλήρη κύκλο φόρτισης. Με ορμή και έτοιμοι για μεγάλα γκάζια. Και λέει ο Σαμαράς ότι κάποιες επιλογές πλήγωσαν τον κόσμο της παράταξης. Και ο Καραμανλής από δίπλα κουνάει το κεφάλι. Θα σηκωθεί κουρνιαχτός. Ειδικά αν υπάρχουν και κάποιοι βουλευτές από κάτω. Και θα γίνουν τίτλοι, θα γραφτούν κομμάτια, ίσως και η αγαπημένη τους εφημερίδα να σημειώσει ότι άπαντες έλαβαν το μήνυμα της κάλπης, πλην του Μητσοτάκη.
Εδώ υπάρχουν δύο θέματα. Το πρώτο αφορά το πραγματικό πολιτικό, κοινωνικό και εκλογικό αντίκρισμα που έχουν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί. Είναι μεγάλο; Ας πούμε ότι είναι. Και τι θα κάνουν όλοι αυτοί που συμμερίζονται τις ανησυχίες του Σαμαρά και τα υπονοούμενα του Καραμανλή; Θα φύγουν για Βελόπουλο και Λατινοπούλου; Δύσκολο. Το δεύτερο θέμα έχει να κάνει με αυτό που ζητούν, κυρίως ο Σαμαράς, από τον Μητσοτάκη. Δηλαδή τι πρέπει να κάνει; Σοβαρά ρωτάω, δεν έχω καταλάβει τι εννοεί ο πρώην. Να πάρει πίσω την ισότητα στον γάμο; Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Αλλωστε το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας στηρίζει το μέτρο. Τι άλλο; Να απελάσει μετανάστες; Να ξαναφέρει το υποχρεωτικό κούρεμα των μαθητών; Μήπως και την ποδιά στα σχολεία; Μην είναι το «Μακεδονικό»; Ορίστε, οι συμφωνίες δεν έρχονται προς κύρωση για να μη θυμώσει ο Σαμαράς. Για την ακρίβεια να το συζητήσουμε, αλλά δεν νομίζω ότι είναι αυτό το πρόβλημα του Σαμαρά. Ενδεχομένως ο Καραμανλής να αφήσει μία αιχμή για τις υποκλοπές. Θα βγει ο εκπρόσωπος και θα πει ότι το θέμα είναι στη Δικαιοσύνη.
Και κάπως έτσι, η γκρίνια ενδέχεται να γυρίσει εις βάρος τους. Διότι από ένα σημείο και μετά, δεν αρκεί να εκφράζεις δυσφορία μέσω κύκλων που μεταφέρουν τη μουρμούρα σου. Κάποια στιγμή πρέπει να βάλεις και καμιά ιδέα στο τραπέζι. Να εξηγήσεις τους λόγους της δυσαρέσκειάς σου, αλλά να μας πεις και τι θα έκανες εσύ αν είχες ακόμα τα κλειδιά του μαγαζιού.
Η ευθύνη των ελίτ
Για την ευρωπαϊκή στροφή προς τα δεξιά και ειδικά προς τα άκρα, έχουν γραφτεί ποταμοί αναλύσεων. Επιτρέψτε μου να προσθέσω μία σταγόνα με το προφανές. Οι άνθρωποι ψηφίζουν Ακροδεξιά επειδή πλέον, ειδικά οι νεότερες γενιές, δεν την αναγνωρίζουν ως ακραία επιλογή. Τη θεωρούν περίπου φυσιολογική εξέλιξη καθώς η ακροδεξιά ρητορική απευθύνεται στην καθημερινότητά τους. Αντιθέτως, ο λαϊκισμός του άλλου άκρου είναι κυρίως οραματικός. Επίσης οι νεότεροι δεν διατηρούν αντιφασιστικές μνήμες όπως εκείνες που μεγάλωσαν τους γονείς τους. Ο φασισμός προβάλλει, για αυτούς, περίπου ως κάτι αόριστο και σίγουρα ξεπερασμένο που ανήκει στο παρελθόν. Αν προσθέσετε και εκείνους που βλέπουν τον κόσμο να τρέχει πολύ πιο γρήγορα από όσο οι ίδιοι μπορούν να ακολουθήσουν, η στροφή δείχνει αναπόφευκτη. Συζητάμε για τις ευθύνες των ηγετών. Δεν μπορούν να κάνουν όσα προσδοκούμε από αυτούς, τουλάχιστον μέχρι ο Κασσελάκης να ιδρύσει το Ινστιτούτο κατά της Ακροδεξιάς. Το ανάχωμα μπορεί να στηθεί μόνο από τις ελίτ που, μέχρι στιγμής, παρατηρούν και ανησυχούν.
Το κόμμα και τα κομμάτια του
Ηταν πολιτισμένο το κλίμα χθες στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ. Και σε αυτό συνέβαλαν και οι τρεις υποψήφιοι που κράτησαν τα τοξικά και τα μαχαιρώματα για αργότερα. Ειδικά ο Ανδρουλάκης, το πήγε σχετικά ήπια, μπορούσε να σηκώσει περισσότερο τους τόνους. Ωστόσο αυτά τα πράγματα, ακόμα και αν αρχίζουν πολιτισμένα, στο τέλος έχουν βγει νύχια και δόντια. Είναι εξαιρετικά πιθανό να έχουμε και τέταρτη υποψηφιότητα – ενδεχομένως τις προσεχείς ημέρες να διαλυθεί η ομίχλη γύρω από το πρόσωπο και τις προθέσεις του. Ομως όσο περισσότεροι υποψήφιοι συμμετέχουν στο παιχνίδι, τόσο η ένταση και το παρασκήνιο θα κυριαρχούν στα εσωκομματικά. Τον Οκτώβριο το ΠΑΣΟΚ θα έχει ηγέτη. Αν θα είναι ο νυν ή κάποιος άλλος, θα το πει η κάλπη. Το ερώτημα είναι αν θα έχουμε ένα κόμμα ή τα κομμάτια του.
Η star της ημέρας
Οταν ψηφίστηκε το Brexit, είπαμε ότι επρόκειτο για σοβαρό χτύπημα στην Ευρώπη και μάλιστα με συνέπειες που μπορεί να αποδειχθούν διαλυτικές. Δεν έγινε τίποτα. Οταν εξελέγη η Μελόνι, μας κατέλαβε η φρίκη γιατί πιστεύαμε ότι επιστρέφει ο Μουσολίνι. Η Λεπέν είναι η χειρότερη περίπτωση καθώς, εκτός των άλλων, χαρτζιλικώνεται από τον Πούτιν. Αλλά η Γαλλική Δημοκρατία και η Ευρώπη είναι αρκετά ισχυρές για να τρομάξουν.