Κατεχόμενα: Φρένο στο πλιάτσικο των ελληνοκυπριακών περιουσιών
Αποφασισμένη να λειτουργήσει αποτρεπτικά και, στον βαθμό που μπορεί, να βάλει τέλος στο πλιάτσικο με τις ελληνοκυπριακές περιουσίες στα Κατεχόμενα εμφανίζεται η Λευκωσία προχωρώντας συνεχώς σε νέες διώξεις εις βάρος σφετεριστών. Ο τελευταίος, γερμανός υπήκοος αυτή τη φορά, ανακόπηκε καθώς επιχειρούσε να περάσει από οδόφραγμα και ενημερώθηκε ότι κλητεύεται να καταθέσει στην Αστυνομία, πράγμα που αυτοβούλως έκανε μερικές μέρες μετά.
Η κατάσταση με τις περιουσίες ελληνοκυπρίων προσφύγων έχει ξεφύγει τα τελευταία χρόνια, με όλο και περισσότερους ξένους να αγοράζουν μαζικά και σε πολύ χαμηλές τιμές σπίτια και διαμερίσματα, τα οποία είναι χτισμένα παράνομα σε γη η οποία ανήκει σε Ελληνοκύπριους. Η νέα κυβέρνηση στη Λευκωσία έθεσε ως προτεραιότητα το ζήτημα αφενός μεν διότι επηρεάζει την ουσία του Κυπριακού και ειδικά το κεφάλαιο του Περιουσιακού, αφετέρου δε καθώς η ξέφρενη ανάπτυξη ειδικά σε περιοχές όπως το Τρίκωμο, στις οποίες δημιουργήθηκαν ολόκληροι οικισμοί πολυώροφων πολυκατοικιών, έχει προκαλέσει οργή στον Νότο, μαζί και την απαίτηση να γίνει κάτι.
Συλλήψεις και εντάλματα
Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση άλλαξε καθοριστικά τα δεδομένα, αφού η όποια καταδίκη για σφετερισμό της γης αυτής, η οποία αποτελεί ακόμα έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και της ίδιας της ΕΕ από το 2004 – έχει απλώς ανασταλεί η εκεί εφαρμογή του Κεκτημένου -, είναι εκτελεστέα και μάλιστα υποχρεωτικά σε όλα τα κράτη – μέλη. Αυτό όμως ισχύει και για σωρεία άλλων κρατών, με τα οποία υπάρχουν, πέρα από τα ευρωπαϊκά και διεθνή εντάλματα σύλληψης που εκδίδουν οι Αρχές στην Κύπρο, συμφωνίες εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων. Πρακτικά, όσοι προέρχονται από τέτοια κράτη δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τα Κατεχόμενα εφόσον κλητευθούν και αρνηθούν να έρθουν στις ελεύθερες περιοχές.
Οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν αποφύγει να αγγίξουν το θέμα καθώς πίστευαν και μάλλον δικαιολογημένα ότι θα προκαλούσε την αντίδραση της Τουρκίας στις συνομιλίες για το Κυπριακό, η οποία Τουρκία, ας σημειωθεί, είναι ολοφάνερα έξαλλη με τις κινήσεις της Λευκωσίας για διώξεις και το δηλώνει με κάθε ευκαιρία σε ανώτατο επίπεδο. Ωστόσο, με την τουρκική και τουρκοκυπριακή ηγεσία να λένε ότι αποδέχονται λύση δύο κρατών και μόνο, το ζήτημα κατέστη καθαρά θέμα πολιτικής απόφασης, η οποία ελήφθη εδώ και καιρό και ήδη έχει οδηγήσει στο δικαστήριο έναν τουρκοκύπριο δικηγόρο και έναν ισραηλινό τουρκικής καταγωγής, ο οποίος είναι «υπήκοος» του ψευδοκράτους.
Ο ρόλος της μαφίας
Το πλιάτσικο των περιουσιών των ελληνοκυπρίων προσφύγων, ειδικά με τις διαστάσεις που έχει πάρει, έχει εξελιχθεί σε μια τεράστια πηγή πλουτισμού, από την οποία επωφελείται όχι μόνο η άρχουσα τάξη στα Κατεχόμενα αλλά και η πανταχού παρούσα τουρκική μαφία, η οποία εδώ και χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλες εκτάσεις ελληνοκυπριακής γης, είτε για την ανέγερση ξενοδοχείων – καζίνων, τα πλείστα από τα οποία στα Κατεχόμενα ανήκουν σε μέλη της, είτε για να τις μεταπωλήσει παράνομα σε εργολάβους και ξένους επενδυτές, οι οποίοι χτίζουν με τη σειρά τους οικίες για κάθε βαλάντιο: από διαμερίσματα μέχρι επαύλεις σε ειδυλλιακές τοποθεσίες στις βόρειες ακτές του νησιού, κατά κοινή ομολογία τις ωραιότερές του. Σύμφωνα με στοιχεία από το «πρωθυπουργικό γραφείο», από το 2021 που χαλάρωσε ο «νόμος» για την απόκτηση περιουσιών από ξένους μέχρι το 2023 είχαν πωληθεί 32.400 κατοικίες σε αλλοδαπούς. Μέχρι το 2021 το 90% των αγοραστών ήταν εκ Τουρκίας. Η παράνομη βιομηχανία των ακινήτων είναι άλλωστε το βασικότερο μέσον για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος μέσω Κατεχομένων, όπως καταδεικνύουν και εκθέσεις.
Γιατί τις ελληνοκυπριακές;
Απαντήσεις σε πολλές απορίες για το ζήτημα δίνουν οι αριθμοί. Από το σύνολο της ιδιωτικής γης στα Κατεχόμενα, το 75% ανήκει σε Ελληνοκύπριους και μόλις το 25% σε Τουρκοκύπριους, το μεγάλο μέρος των οποίων κατοικούσε πριν από την εισβολή του 1974 στον σημερινό Νότο και κυρίως στην Πάφο και τη Λεμεσό. Εκεί είναι και το μεγάλο μέρος των περιουσιών που διαθέτουν. Οι ελληνοκυπριακές περιουσίες διατίθενται σε πολύ χαμηλότερες τιμές από εκείνες που ανήκουν σε Τουρκοκύπριους, ακριβώς διότι μετά και την υπόθεση Οραμς (ένα ζευγάρι Βρετανών το οποίο είχε αγοράσει γη και έχτισε σπίτι αλλά αναγκάστηκε να την επιστρέψει στον νόμιμο ιδιοκτήτη της κατόπιν απόφασης δικαστηρίου στη Βρετανία και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρο ότι αναλόγως των περιστάσεων του αγοραστή και της καταγωγής του υπάρχει σοβαρός κίνδυνος απώλειας.
Ρώσοι, Ιρανοί, Ισραηλινοί
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι βασικοί αγοραστές και κάτοχοι τέτοιων περιουσιών είναι Ρώσοι (38.000 περίπου), Ιρανοί (27.000) και Ισραηλινοί (2.000). Το θέμα των τελευταίων έχει προκαλέσει αμηχανία στη στενή σχέση της Λευκωσίας με την Ιερουσαλήμ, με τον ίδιο τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη να το θέτει εκ νέου και επίσημα στον Μπενιαμίν Νετανιάχου και εκείνον να δηλώνει ότι το Ισραήλ θα κάνει ό,τι μπορεί. Είχε προηγηθεί δήλωση του ισραηλινού πρωθυπουργού σε κυπριακό τηλεοπτικό κανάλι με την οποία ο Νετανιάχου είχε πει ότι δεν υπάρχει νομική δυνατότητα για να σταματήσει κάποιος τους ισραηλινούς υπηκόους από το να κάνουν ό,τι θέλουν στο εξωτερικό, πλην των χωρών με τις οποίες το Ισραήλ βρίσκεται ακόμη σε πόλεμο. Η πρόσφατη σύλληψη και προφυλάκιση του τουρκικής καταγωγής ισραηλινού φερόμενου ως σφετεριστή αντιμετωπίστηκε από το Ισραήλ μάλλον με απάθεια, όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες χώρες, οι οποίες επίσης θεωρούν ότι πρόκειται για ένα ποινικό ζήτημα, το οποίο δεν θέλουν να επηρεάσει τις σχέσεις τους με την Κύπρο. Η επίσημη συμβουλή είναι η ενημέρωση όσων αποτείνονται στο ΥΠΕΞ στην Ιερουσαλήμ και τις πρεσβείες του Ισραήλ για τις νομικές συνέπειες και το θέμα της ασφάλειάς τους. Αλλά μέχρις εκεί.
«Οχι» Αγκυρας σε Ισραηλινούς
Παραδόξως, ίσως και όχι, ειδικά το θέμα των ισραηλινών αγοραστών ενοχλεί πρωτίστως την… κυβέρνηση Ερντογάν λόγω και της γνωστής της αντιισραηλινής εμμονής τα τελευταία χρόνια. O υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν έθεσε επίσημα το ζήτημα στην τουρκοκυπριακή ηγεσία τον Νοέμβριο ζητώντας περιορισμούς αλλά μόνο για τους Ισραηλινούς. Περιορισμοί βέβαια υπάρχουν. Ο «νόμος» τροποποιήθηκε έτσι που να επιτρέπει σε αλλοδαπούς να αγοράζουν μόνο ένα οικόπεδο ή τρεις κατοικίες εάν είναι «υπήκοοι» του ψευδοκράτους και εάν όχι, μόνο ένα οικόπεδο ή μία κατοικία. Οπως συμβαίνει όμως στην Κύπρο και όχι μόνο στα Κατεχόμενα, υπάρχει κι ένα παράθυρο και όποιος θέλει μπορεί να αγοράζει περισσότερα μέσω ντόπιων εταιρειών πίσω από κοινή εταιρεία ως μυστικός συνιδιοκτήτης της. Αυτό το παράθυρο φέρεται πως εκμεταλλεύονται σε μεγάλο βαθμό οι Ισραηλινοί, αν και οι «ανησυχίες» Φιντάν δεν αφορούν τον αριθμό τους.
Τι λένε οι Τουρκοκύπριοι
Η κοινή γνώμη στα Κατεχόμενα εμφανίζεται διχασμένη. Από τη μία οι αντιτιθέμενοι στην επίλυση του Κυπριακού ζητούν τη θέσπιση αντιμέτρων στις ενέργειες της νόμιμης κυβέρνησης, από την άλλη όσοι επιθυμούν τη λύση αντιλαμβάνονται ότι αυτή η στρέβλωση θα την καταστήσει αδύνατη εάν αυτό δεν έχει συμβεί ήδη. Στη δεύτερη ομάδα όμως προστίθεται και πολύς κόσμος ο οποίος δεν συμμερίζεται κατ’ ανάγκην τη θέση για λύση ή δεν πιστεύει ότι είναι εφικτή αλλά επιθυμεί να μπει ένα τέλος στην πρακτική καθώς τα τελευταία χρόνια, εν μέσω και της οικονομικής κρίσης στην Τουρκία και τα Κατεχόμενα, οι τιμές των ακινήτων έχουν δει τεράστια αύξηση με αποτέλεσμα να είναι πια πολύ δύσκολο για ένα μεγάλο μέρος των Τουρκοκυπρίων να βρει στέγη. Η αντιπολίτευση πάντως, αν και είναι προσεκτική να μη δυσαρεστήσει και τους δικούς της επιχειρηματίες, δηλώνει με αφορμή την τελευταία επίθεση Τατάρ εναντίον των Ελληνοκυπρίων για το θέμα ότι εδώ και χρόνια προειδοποιούσε για τις συνέπειες των μαζικών πωλήσεων αλλά η κυβέρνηση Τατάρ δεν την άκουσε. Γεγονός όμως είναι πως το πλιάτσικο δεν είχε σταματήσει ποτέ.