Πυρηνικό πόκερ, σε εξέλιξη

Ο νέος ψυχρός πόλεμος είναι πιο επικίνδυνος από τον προηγούμενο όσον αφορά το ζήτημα των πυρηνικών όπλων. Η πιθανότητα χρήσης τέτοιων όπλων έχει πολλαπλασιαστεί, οι υπάρχουσες συμφωνίες περιορισμού εξοπλισμών ξηλώνονται με γοργό ρυθμό, ενώ έχει καταρρεύσει το καθεστώς που εμπόδιζε τη διασπορά των πυρηνικών όπλων.

Ο Πούτιν για παράδειγμα έχει απειλήσει τουλάχιστον τρεις φορές ότι η εμπλοκή της Δύσης στον πόλεμο της Ουκρανίας θα ανάγκαζε τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σπάζοντας το πυρηνικό ταμπού. Κάποιες από τις κόκκινες γραμμές πάντως που έθεσε η Ρωσία έχουν επανειλημμένα παραβιαστεί από την πλευρά των δυτικών που προσπαθούν μέσω της «τακτικής του σαλαμιού» να διαπιστώσουν τα όρια ανοχής του Πούτιν και αν μπλοφάρει ή όχι. Το πυρηνικό πόκερ συνεπώς βρίσκεται σε  εξέλιξη. Η Ρωσία αντιδρά στέλνοντας πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία ενώ σταδιακά αποχωρεί από όλες της συνθήκες περιορισμού των πυρηνικών όπλων (π.χ. απαγόρευση πυρηνικών δοκιμών). Η Κίνα από την πλευρά της έχει αποφασίσει να τριπλασιάσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ενώ οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα πυρηνικού εκσυγχρονισμού. Είμαστε συνεπώς στο μέσο  μιας επικίνδυνης κούρσας εξοπλισμών χωρίς κανόνες και περιορισμούς.

Πυρηνικό πόκερ παίζεται και στο ζήτημα της διασποράς των πυρηνικών όπλων.

Οσο οι ΗΠΑ  και η Ρωσία συνεργάζονταν για να αποτρέψουν την εμφάνιση νέων πυρηνικών παικτών, το κόστος της πυρηνικοποίησης ήταν απαγορευτικά υψηλό με ευεργετικά για όλους αποτελέσματα. Σήμερα όμως η συνεργασία αυτή δεν υφίσταται. Το αντίθετο μάλιστα. Η Ρωσία για παράδειγμα έχει απλώσει ομπρέλα προστασίας σε συμμάχους της όπως το Ιράν και η Βόρειος Κορέα που έχουν προχωρημένα πυρηνικά προγράμματα. Η Βόρειος Κορέα έχει ήδη αποκτήσει πυρηνικά, ενώ το Ιράν έχει σταματήσει τη διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου στο παρά πέντε. Αυτό όμως δημιουργεί πυρηνικό ντόμινο.

Ηδη ο πρόεδρος της Νοτίου Κορέας έθεσε το θέμα της απόκτησης πυρηνικών όπλων, ένα ζήτημα  που έχει ευρύτατη λαϊκή αποδοχή. Η Νότιος Κορέα διαθέτει ήδη τεχνογνωσία παραγωγής πυρηνικών όπλων, σχάσιμο υλικό και υποβρύχια μέσα εκτόξευσης βαλλιστικών πυραύλων. Αυτό που απομένει είναι η πολιτική απόφαση. Μια τέτοια απόφαση όμως θα έχει επιπτώσεις στη γειτονική Ιαπωνία, που έχει και αυτή ισχυρά κίνητρα πυρηνικοποίησης λόγω της απειλής που νιώθει από την κατακόρυφη άνοδο της κινεζικής ισχύος.

Τα ήδη υπάρχοντα ιαπωνικά και νοτιοκορεατικά πυρηνικά προγράμματα έχουν και μια διάσταση αντιστάθμισης ρίσκου σε περίπτωση εκλογής του Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου. Οι τάσεις νεοαπομονωτισμού που διακρίνει τους Ρεπουμπλικανούς κάνουν τη Σεούλ και το Τόκιο να θέτουν σε αμφιβολία την αξιοπιστία των αμερικανικών συμμαχικών δεσμεύσεων. Ορισμένοι μάλιστα Ρεπουμπλικανοί θα προτιμούσαν οι δύο αυτές χώρες να αποκτήσουν αυτόνομη πυρηνική αποτροπή ώστε να μην έχουν οι ΗΠΑ το βάρος να τις προστατεύσουν.

Αντίστοιχες δυναμικές βλέπουμε και στη Δυτική Ασία. Ενδεχόμενη πυρηνικοποίηση του Ιράν, το οποίο προς το παρόν προσπαθεί να εξαργυρώσει διπλωματικά το ότι έχει σταματήσει στο παρά πέντε το πυρηνικό του πρόγραμμα, θα οδηγούσε τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία σε πυρηνικοποίηση.

Ο Αθανάσιος Πλατιάς είναι ομότιμος καθηγητής Στρατηγικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς