Γάλλοι και Βρετανοί ήθελαν ακροδεξιά, αλλά… όχι τα εκλογικά συστήματα
Για ευχάριστη «ανατροπή» έκαναν λόγο πολλά διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ το βράδυ των γαλλικών εκλογών στις 7 Ιουλίου, καθώς αναδείχθηκε πρώτη η αριστερά και τρίτη η ακροδεξιά, διαμορφώνοντας μια εντελώς διαφορετική εικόνα από εκείνη του πρώτου γύρου.
Η πραγματικότητα όμως, είναι ότι τα εκλογικά συστήματα φρόντισαν να «κρύψουν» το γεγονός ότι τα αληθινά νούμερα και οι επιλογές των ψηφοφόρων είναι πολύ διαφορετικές από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Ειδικότερα, παρατηρώντας τα αποτελέσματα των βρετανικών εκλογών, βλέπει κανείς ότι το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ, «Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου» κέρδισε μόλις 5 έδρες, ερχόμενο στην 7η μόλις θέση.
Ωστόσο, σε επίπεδο ψήφων, η «Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου» είναι στην τρίτη θέση και όχι έβδομη, ξεπερνώντας τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι είχαν μόλις 3.519.199 ψήφους. Παρ’ όλα αυτά, οι τελευταίοι απολαμβάνουν μιας δυσανάλογα -και άδικα- μεγάλης αντιπροσώπευσης έχοντας 72 έδρες.
Την ίδια στιγμή, το κόμμα του Φάρατζ απολαμβάνει της εμπιστοσύνης 4.117.221 ψηφοφόρων, ενώ το κόμμα των Συντηρητικών, που μέχρι χθες κυβερνούσε την Αγγλία, ψηφίστηκε από μόλις 6.8 εκατουμμύρια ψηφοφόρους.
Αποτελέσματα βρετανικών εκλογών (με κόκκινο η θέση του κόμματους του Νάιτζελ Φάρατζ)
Οι περισσότεροι Γάλλοι θέλουν Λε Πεν
Στη Γαλλία, η κατανομή των εδρών σίγουρα δείχνει ότι κέρδισε η αριστερά και ότι ο μεγάλος χαμένος είναι η ακροδεξιά, ενώ η πολιτική συμμαχία του νεοφιλελεύθερου Εμανουέλ Μακρόν «κράτησε».
Οι απόλυτοι αριθμοί όμως σίγουρα πρέπει να αποτελούν το βασικότερο κριτήριο, από πλευρά κοινωνίας.
Ο μεγάλος νικητής της 7ης Ιουλίου, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έλαβε 7 εκατ. ψήφους, δηλαδή το 25,7%. Σημειώνεται ότι πρόκειται για συμμαχία των κομμάτων Ανυπότακτη Γαλλία, Σοσιαλιστές, οι Οικολόγοι και το Κομμουνιστικό Κόμμα.
Η δεύτερη δύναμη είναι η συμμαχία «Μαζί» του Εμανουέλ Μακρόν που έλαβε 6,3 εκατομμύρια ψήφους, δηλαδή μόλις το 23,15%.
Η Εθνική Συσπείρωση, της Λε Πεν έλαβε 10,1 εκατομμύρια ψήφους ή ποσοστό 37,05%. Παρ’ όλα αυτά πήρε πολύ λιγότερες έδρες στο κοινοβούλιο.
Η Γαλλία και ιδιαίτερα η το Ηνωμένο Βασίλειο εφαρμόζουν το εκλογικό σύστημα του «νικητή που τα παίρνει όλα». Σύμφωνα με αυτό, τα μικρά κόμματα αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες για να αποκτήσουν εξουσία, παρά το γεγονός ότι μπορεί να απολαμβάνουν ευρείας λαϊκής υποστήριξης στις κάλπες.
Στις γαλλικές εκλογές, η ακροδεξιά ήρθε πρώτη σε ψήφους.
Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Survation, πριν τις εκλογές το Συντηρητικό Κόμμα συγκέντρωσε 18% και το δεξιό «Μεταρρύθμιση του Ηνωμένου Βασιλείου» (Reform UK) βρέθηκε στο 17%, δηλαδή περίπου το ίδιο.
Ωστόσο, οι δημοσκόποι προέβλεψαν ότι οι Συντηρητικοί θα κέρδιζαν 64 από τις 650 έδρες στο Κοινοβούλιο και το κόμμα το Νάιτζελ Φάταντζ θα κέρδιζαν επτά έδρες -ή 10% και 1%-, αντίστοιχα.
Μιλώς στη Washington Post η Σάρα Χόμπολτ, καθηγήτρια πολιτικών πολιτικών στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου (London School of Economics), εξηγούσε: «Δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει ότι οι Βρετανοί είναι πιο αριστεροί ή λιγότερο λαϊκιστές ή αγαπούν περισσότερο τους μετανάστες, μοιάζουν πολύ με τους ψηφοφόρους στην ευρωπαϊκή ήπειρο».
Όπως προσθέτει η ίδια «η βασική διαφορά είναι το εκλογικό σύστημα… και μεταφράζεται διαφορετικά λόγω μιας συγκυριακής διαφοράς στο τι ψηφίζουν υπέρ και κατά».
Στο βρετανικό σύστημα, δεν υπάρχει αναλογικότητα που σημαίνει ότι έστω και με 1% διαφορά ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο, ο πρώτος είναι αυτός που παίρνει την έδρα. Γι΄αυτό και το σύστημα έχει κατακριθεί ως μη δημοκρατικό, διότι δεν αντιπροσωπεύεται πολλές φορές η πλειοψηφία.
Στη Γαλλία, η ακροδεξιά ήρθε τρίτη σε έδρες διότι σε πολλές εκλογικές αναμετρήσεις στον δεύτερο γύρο, πολλοί κεντρώοι, κεντροδεξιοί και αριστεροί δεν συμμετείχαν, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο για άλλους ομοϊδεάτες. Αντίθετα, κατεβάζοντας η Εθνική Συσπείρωση έως και τρεις υποψηφίους σε αυτές τις περιοχές, διαίρεσε τους ψηφοφόρους της.
Όπως συμβαίνει όμως σε γενικές γραμμές και στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυτός που κερδίζει έστω και ελάχιστες ψήφους παίρνει και την έδρα όλης της περιφέρειας. Έτσι, οι υποψήφιοι της ακροδεξιάς μπορεί αθροιστικά –δηλαδή οι δεύτεροι και οι τρίτοι- να κέρδισαν περισσότερες ψήφους, αλλά ήρθαν δεύτεροι και έτσι δεν κατάφεραν να μπουν στη βουλή.
Άραγε τι είναι πιο ανησυχητικό: οι νόμιμες θεσμικές αλχημείες, ή η άνευ προηγουμένου στροφή δύο λαών που πολέμησαν τον ναζισμό και τον φασισμό στην ακροδεξιά;