10 ερωτήσεις – απαντήσεις για την πανώλη
Τέσσερα νέα θετικά δείγματα πανώλης σε σύνολο 59 μονάδων εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια των ελέγχων, οι οποίοι ολοκληρώθηκαν χθες, στην πρώτη ζώνη προστασίας στο Δομένικο Ελασσόνας. Σήμερα, δε, αναμένονται τα αντίστοιχα αποτελέσματα από τους ελέγχους που πραγματοποιούνται στην πρώτη ζώνη προστασίας στην ευρύτερη περιοχή του Συκουρίου.
Στο μεταξύ, τα πρώτα στοιχεία από τις μέχρι τώρα έρευνες «δείχνουν» ως χώρα… προέλευσης της νόσου των αιγοπροβάτων τη Ρουμανία και μάλιστα πιθανότατα ο ιός να προήλθε από μεγάλη κτηνοτροφική μονάδα της χώρας, με τουλάχιστον 51.000 ζώα. Το στοίχημα είναι να διερευνηθεί εάν ζώα από τη συγκεκριμένη μονάδα έχουν φτάσει και σε άλλες κτηνοτροφικές μονάδες της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Πάντως, με το μέγεθος της κινητοποίησης – που για πρώτη φορά καταγράφεται στη χώρα μας –, με τα 35 συνεργεία κτηνιάτρων να «σκανάρουν» τις κτηνοτροφικές μονάδες των περιοχών αυτών, η ιχνηλάτηση εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τη Δευτέρα. Σημειώνεται πως συνολικά και στις δύο Περιφερειακές Ενότητες – Τρικάλων και Λάρισας – θα έχουν ελεγχθεί περίπου 125.000 ζώα, με το μεγαλύτερο ποσοστό να βρίσκεται στην ΠΕ Λάρισας. Ακολουθούν απαντήσεις σε 10 κρίσιμα ερωτήματα για τους κινδύνους και την εξέλιξη της νόσου.
«Σκανάρουν» τις κτηνοτροφικές μονάδες – 35 συνεργεία με πάνω από 100 κτηνιάτρους και κτηνιατρικούς υπαλλήλους πραγματοποιούν ελέγχους στις ζώνες προστασίας και επιτήρησης στη Θεσσαλία. – 13 είναι μέχρι στιγμής τα θετικά δείγματα πανώλης. – Περίπου 125.000 ζώα – 14.000 στην ΠΕ Τρικάλων και πάνω από 110.000 στην ΠΕ Λάρισας – αναμένεται να έχουν ελεγχθεί έως την Παρασκευή. – Μόνο τη Δευτέρα ελέγχθηκαν περί τις 60 φάρμες, κάθε μία από τις οποίες είχε κατά μέσο όρο 400 ζώα. – 4.500 αιγοπρόβατα έχουν οδηγηθεί σε θανάτωση. – Το κτηνοτροφικό κέντρο στη Ρουμανία, από το οποίο φέρεται να «δραπέτευσε» η νόσος, είναι δυναμικότητας τουλάχιστον 51.000 ζώων.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Τα συμπτώματα στα ευαίσθητα ζώα, δηλαδή τα αιγοπρόβατα, είναι, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, υψηλός πυρετός, κατάπτωση και υπνηλία, δύσπνοια και βήχας, έντονες διάρροιες, αλλοιώσεις με ορώδες υγρό γύρω από τα μάτια και τη μύτη, έντονη σιελόρροια από το στόμα (εικόνα βρεγμένου προσώπου), αλλοιώσεις μέσα στο στόμα (λευκές πλάκες στα ούλα και στο εσωτερικό των χειλιών) και αιφνίδιοι μαζικοί θάνατοι.
Πόσα επιβεβαιωμένα κρούσματα έχουμε;
Μέχρι στιγμής, τα θετικά δείγματα πανώλης είναι δεκατρία. Με τα τέσσερα χθεσινά δείγματα που εντοπίστηκαν στη Δημοτική Ενότητα Δομένικου Ελασσόνας τα κρούσματα στην περιοχή ανέρχονται πλέον σε πέντε, ενώ έχουν ήδη καταγραφεί έξι στη Δημοτική Ενότητα Καλαμπάκας του Δήμου Μετεώρων. Τη Δευτέρα εντοπίστηκαν έπειτα από ελέγχους άλλα δύο θετικά δείγματα, στις περιοχές Συκουρίου του Δήμου Τεμπών και Δαμασίου του Δήμου Τυρνάβου.
Πώς γίνεται η μετάδοση της νόσου;
Η μετάδοση της ασθένειας γίνεται τόσο άμεσα με τις εκκρίσεις των άρρωστων ζώων (δάκρυα, σάλιο, ούρα, κόπρανα), όσο και έμμεσα με τις μολυσμένες ζωοτροφές, τα μηχανήματα και τα μέσα μεταφοράς των ζώων.
Ποια μέτρα έχουν λάβει οι Αρχές;
Δημιουργείται ζώνη προστασίας ακτίνας 3 χλμ. και ζώνη επιτήρησης ακτίνας 10 χλμ. γύρω από τη μολυσμένη εκτροφή και ταυτόχρονα γίνεται απογραφή όλων των εκμεταλλεύσεων που έχουν ζώα των ευαίσθητων ειδών καθώς και κλινική εξέταση του συνόλου των ζώων όλων των εκμεταλλεύσεων. Παράλληλα, απαγορεύεται η κυκλοφορία των ευαίσθητων ειδών ζώων σε όλο το δημόσιο και ιδιωτικό οδικό δίκτυο, με εξαίρεση τις οδούς εξυπηρέτησης των εκτροφών, κι επιβάλλεται περιορισμός όλων των ζώων των ευαίσθητων ειδών εντός της εκμετάλλευσης στην οποία βρίσκονται (για τη ζώνη προστασίας) κι εντός της ζώνης επιτήρησης για χρονικό διάστημα ίσο με την ανώτατη χρονική περίοδο της νόσου, δηλαδή 30 ημέρες.
Παράλληλα ιδρύεται Τοπικό Κέντρο Ελέγχου της Ασθένειας στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων και Περιφερειακό Συντονιστικό Κέντρο Ελέγχου της Ασθένειας για την προστασία όλου του ζωικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Τι πρέπει να αποφεύγουν οι κτηνοτρόφοι;
Οι κτηνοτρόφοι πρέπει να αποφεύγουν την άμεση επαφή των ζώων τους με άλλα κοπάδια άγνωστου καθεστώτος καθώς και να μη δανείζονται και να μη δανείζουν ζώα, εργαλεία και οχήματα μεταφοράς ζώων από άλλες εκτροφές. Θα πρέπει να αποφεύγουν τις παράνομες αγοραπωλησίες και παράνομες μετακινήσεις ζώων, ενώ καλούνται να καθαρίζουν και να απολυμαίνουν τακτικά τους χώρους της εκτροφής τους και να ελέγχουν καθημερινά το κοπάδι τους εξονυχιστικά για την παρουσία άρρωστων ή ύποπτων ζώων. Σε περίπτωση, μάλιστα, που διαπιστώσουν οτιδήποτε ανησυχητικό, θα πρέπει να επικοινωνήσουν άμεσα με τις αρμόδιες τοπικές κτηνιατρικές Αρχές.
Πόσα ζώα έχουν θανατωθεί μέχρι στιγμής;
Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας, μέχρι τώρα έχουν θανατωθεί συνολικά 4.500 ζώα, ενώ εκτιμά πως ο αριθμός των ζώων που θα οδηγηθούν σε θανάτωση και ταφή δεν θα ξεπεράσει συνολικά τις 10.000. Αξίζει να σημειωθεί πως τα ζώα που θανατώνονται αποζημιώνονται σύμφωνα με κοινή υπουργική απόφαση. «Το πλήγμα για τους κτηνοτρόφους είναι πολύ μεγάλο, ωστόσο θα πρέπει όλοι να συνεργαστούμε προκειμένου να εκριζώσουμε τον ιό», σημειώνει ο κ Κουρέτας.
Μεταδίδεται στον άνθρωπο;
Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών είναι μεταδοτική ιογενής ασθένεια που προσβάλλει αίγες και πρόβατα. Είναι ζωονόσος και όχι ζωανθρωπονόσος. Αυτό σημαίνει πως δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο κι ως εκ τούτου δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας για τη δημόσια υγεία και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τη διατροφική αλυσίδα. Αλλωστε, όπως ανακοίνωσαν οι Αρχές, τα προληπτικά μέτρα έχουν ως στόχο μόνο την αποφυγή της διασποράς της νόσου σε άλλα ζώα και την εκρίζωσή της.
Είναι ασφαλή για κατανάλωση το γάλα και το κρέας των ζώων που βρίσκονται στις ζώνες προστασίας και επιτήρησης;
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Θεσσαλίας, το γάλα αφού υποστεί θερμική επεξεργασία υψηλής παστερίωσης είναι απολύτως ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση. Σε ό,τι αφορά το κρέας, μπορεί να καταναλωθεί μόνο ύστερα από θερμική επεξεργασία.
Πόσο επηρεάζει η υποστελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών;
«Τα κρούσματα της πανώλης στη Θεσσαλία είναι ένας ακόμα κρίκος στην αλυσίδα των νοσημάτων των ζώων που έχουν εμφανιστεί στη χώρα μας το τελευταίο χρονικό διάστημα. Θυμίζουμε: ευλογιά των προβάτων στη Φθιώτιδα, αφρικανική πανώλη των χοίρων στη Βόρεια Ελλάδα, καταρροϊκός πυρετός των προβάτων στο Βόρειο Αιγαίο κ.λπ.», αναφέρει η πρόσφατη ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ενωσης Κτηνιάτρων Δημόσιων Υπαλλήλων (ΠΕΚΔΥ).
Η πρόληψη και ο έλεγχος αυτών των νοσημάτων απαιτούν κτηνιατρικές υπηρεσίες με επαρκές κτηνιατρικό προσωπικό, καθώς και διάθεση πόρων, όπως αυτοκίνητα, υγειονομικό υλικό, μέσα θανάτωσης και υγειονομικής ταφής. «Αντί αυτών οι κτηνιατρικές υπηρεσίες της πρώτης γραμμής, αλλά και αυτές που συντρέχουν με ουσιαστικό ρόλο, όπως τα κτηνιατρικά εργαστήρια, και φυσικά οι κεντρικές υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής είναι δραματικά υποστελεχωμένες». Είναι ενδεικτικό πως στην Περιφέρεια Θεσσαλίας υπηρετούν συνολικά 31 κτηνίατροι στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες, «αριθμός ο οποίος αντικειμενικά και παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες δεν μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις για επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου».
Τι γίνεται στις υπόλοιπες περιφέρειες;
Συναγερμός έχει σημάνει και στις γειτονικές με τη Θεσσαλία περιφέρειες. Η Διεύθυνση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας Ηπείρου συνιστά στους ιδιοκτήτες εκμεταλλεύσεων αιγοπροβάτων να αυξήσουν τα μέτρα βιοασφάλειας στις εκτροφές τους, ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης, ενώ και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας κρίνονται απαραίτητες η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των κτηνοτρόφων για τη λήψη μέτρων προφύλαξης και την έγκαιρη αναγνώριση πιθανής εμφάνισης του νοσήματος. Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, το Τμήμα Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής έχει ξεκινήσει στους δήμους της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς και Κοζάνης ενημερωτικές συναντήσεις για την πανώλη των μικρών μηρυκαστικών.